İşten atılan arabulucuya

14 milyondan fazla çalışanı ilgilendiren, işçi ve işveren arasındaki anlaşmazlıkları arabuluculuk sistemi ile çözecek kanunu tasarısı, Meclis’ten geçerek, yasalaştı. Peki, yasa ile neler değişti? Öncelikle şunu belirteyim; arabuluculuk, hukuki yola başvurmadan önce işçi ile işverenin anlaşamadığı konularda bir kere daha masaya oturmasını sağlayacak bir sistem. Yoksa dava yolu kapanmıyor. Arabuluculuk ile her iki taraf da 3 hafta içinde anlaşamazsa, iş mahkemesine başvurabilecek. Gelelim, yeni yasa ise nelerin değiştiğine. İşçi; yıllık izin, kıdem, fazla mesai ve ihbar tazminatı gibi işveren ile anlaşamadığı konularda dava açmadan önce zorunlu olarak arabulucuya başvuracak. Aynı şekildi işveren de alacak ve tazminat gibi konularda çalışanı ile anlaşamaması halinde önce arabulucuya müracaat edecek. Anlaşılacağı üzere, uyuşmazlıklarda arabulucuya başvurmak zorunlu hale getirildi. Sorunu 3 hafta içinde arabulucu da çözemezse o zaman iş mahkemesine dava açılacak.

ARABULUCU ZORUNLU

Örnekle anlatayım ki, daha net anlaşılsın. Diyelim ki, işvereniniz, haksız yere, hiçbir sebep göstermeden iş sözleşmenizi feshetti. Bir ay içinde işe iade için arabulucuya başvuracaksınız. Arabulucu, 3 hafta gibi kısa bir süre içinde –ki, isterse bunu bir hafta daha uzatabilir- anlaşmazlığı sonuçlandıracak. Eğer sonuç, sizin isteğiniz doğrultusunda değilse, yani işe iade kararı çıkmadıysa, iki hafta içinde iş mahkemesinde dava açabileceksiniz. Aynı durum, işveren için de geçerli; işveren de arabulucunun kararını uygun bulmazsa, dava açabilecek. Arabuluculuk uygulaması sırasında işveren ile anlaşmaya varılırsa, sorun ortadan kalkmış olacak. Ama arabulucuya başvurmadan dava yoluna gidilirse, mahkeme, davayı reddedebilecek. Red kararından sonra iki hafta içinde de arabulucuya başvurulacak.

Yeri gelmişken belirteyim, arabulucuya başvurulması, işçi ile işveren arasındaki tüm uyuşmazlıklarda geçerli değil. Özellikle iş kazası ya da meslek hastalığından kaynaklanan maddi-manevi tazminat talepleri ve bu konulardaki tüm uyuşmazlıklarda arabuluculuk şartı aranmayacak; doğrudan iş mahkemesinde dava açılabilecek. Peki, yeni düzenlemenin avantajları neler? Arabuluculuk sistemi ile uyuşmazlıklar kısa sürede çözülecek.

ÇALIŞMA HAYATINDA NELER DEĞİŞTİ?

- İşçi ile işveren arasındaki kıdem ve ihbar tazminatı, yıllık izin ve fazla mesai ücreti gibi uyuşmazlıklarda her iki taraf da arabulucuya başvurmak zorunlu olacak.

- Arabulucuya başvurmadan iş mahkemesinde dava açılamayacak.

- Arabulucu, en geç 1 ay içinde uyuşmazlığı çözecek.

- Anlaşma sağlanamazsa 2 hafta içinde iş mahkemesinde dava açılabilecek.

- Arabulucuya gitmeden açılan davalar mahkemeler tarafından reddedilecek.

- İş kazası veya meslek hastalığından kaynaklanan tazminat taleplerinde arabuluculuk şartı aranmayacak.

- Yeni kanunla, tazminat talebine uygulanan 10 yıllık zamanaşımı 5 yıla indirildi.