Avni Lifij’i okumak/seyretmek

Ama kataloğundaki yazıları okudum, eserlerini gördüm.

Zaten sergileri gezerken, belleğimde yer edebilmesi için mutlaka kataloğu okurum.

Kimlerin yazısı var:

Önsözler:

◾ Nazan Ölçer - Sakıp Sabancı Müzesi Müdürü

◾ Cenk Alper - Sabancı Holding CEO

◾ Avni Lifij İçin 15 Not - Ferit Edgü

◾ Avni Lifij’in Yazı Dünyası ve Entelektüel Kimliği - Zafer Toprak

◾ Kısa Yaşamının Büyük Mirasıyla Avni Lifij - Ahmet Kâmil Gören

◾ Avni Lifij’i Yeniden Keşfetmek

Avni Lifij’in (1886-1927) kronolojisini okuyun.

Önce kronolojiyi okumanızı tavsiye etmemin bir nedeni var.

İyi bir ressamın yetişmesini, yaratış sürecindeki aşamalarını öğrenince sanırım eserlerine daha bilgili bakmak mümkün oluyor.

Katalogda eser sıralaması şöyle:

◾ Portreler

◾ Savaş Konulu Kompozisyon ve Etütler

◾ Kırsal Sahneler ve Manzara Etütleri

◾ Tarihsel Yapılar ve Mimari Etütler

★ ★ ★

NAZAN ÖLÇER serginin önemine değiniyor:

“Müzemizde Türk resim sanatının büyük öncülerini tüm yönleriyle araştırma ve sergilemeyi amaçlayan uzun soluklu projemiz bu yıl Avni Lifij’i, büyük bir ressam olmanın yanı sıra çağının çok önünde koşan, günlük sanat olaylarına, sosyal yaşama ve eğitim sistemine cesur eleştiriler içeren yazı ve yorumları ile gerçek bir aydın, iyi bir sanat eleştirmeni, fotoğrafçı ve düşünür olarak da tanıtacak olmaktan büyük mutluluk duyuyoruz.

Sergimiz, sanatçının geride bıraktığı tüm resim ve çizimlerinin yanı sıra çektiği fotoğraflar, cam negatiflerinden küçük anı notlarına, hatta Paris’teki öğrencilik yıllarından kalan sergi giriş biletlerine kadar uzanan eşsiz bir özel arşivi de kapsamakta ve ilk kez bu kapsamda bir içerikle gerçekleştirilmiş olmaktadır.”

◾ Ferit Edgü, Lifij’in resim sanatındaki yerini saptıyor:

“Resim’deki Zaman

Kuşkusuz, öyküdeki, romandaki

Zaman değildir.

En yakınındaki sanat, müzikteki

Zaman hiç değildir.

Avni Lifij’in resminde Zaman

ışıktır.”

◾ Zafer Toprak, Avni Lifij’in yazar kimliğini öne çıkarıyor:

“Cumhuriyet Türkiyesi kuruluş evresinde görselliğe, dışavuruma ayrı bir önem atfetti. Bu nedenle kültür ve sanat etkinlikleri Cumhuriyet’in değişim sürecinin ana halkalarından birini oluşturdu. Gündemde çağdaş sanat anlayışı vardı. Batı, Birinci Cihan Harbi ertesi sanatta yeni arayışlara yönelirken Cumhuriyet Türkiyesi de kültür ve sanat alanında çetin bir sınav verdi. Sanatın her alanı yeni bir anlayışla ele alındı. Cumhuriyet’in atılımlarından biri de plastik sanatlarda ve özellikle resim ve heykel alanlarındaydı. Ulusal kimlik geniş kitlelere görsel sanatlar aracılığıyla da kanıtlanacaktı. Okuryazarlığın düşük olduğu bir toplumda görsellik yazılı kültürün yerini alıyordu.

Lifij’in yaşam öyküsü, bugüne kadar hemen her sanat tarihi kitabında defaatle yer aldı. Hakkında akademik çalışmalar yapıldı. Yaşamı yine aynı minval üzerinde kâğıda döküldü. Ama bu çalışmaların, gördüğüm kadarıyla hemen hemen hiçbirinde Avni Lifij’in yazar kimliği vurgulanmadı. Oysa Avni Lifij Türkiye’de sanat tarihi ve sanat felsefesi konusunda öncü bir ressamdı. Sanatın dünü kadar geleceğini de gözlemleme yeteneği vardı. Türk Yurdu’nun üç sayısında arka arkaya çıkan ve Cihan Harbi ertesi resmin yönelimlerini ele alan yazı dizisi ne denli önemli bir değeri genç yaşta yitirdiğimizi ortaya koyuyordu.”

◾ Ahmet Kâmil Gören, ressamın hayatı ve sanatını bir arada değerlendiriyor:

“Lifij’in kısa sayılabilecek sanat yaşamı Paris öncesi ve sonrası olmak üzere iki dönem halinde değerlendirilebilir. Sanatçının kendi çabalarıyla sürdürdüğü gelişim sürecinde tanıştığı kişilerin, kurduğu dostlukların geleceğini şekillendirmede önemli bir rol oynadığını söyleyebiliriz. Bunların başında Fransızca ders aldığı Ferid Bey ve o sıralarda yeni tanıştığı ünlü Fransız mimar Henri Prost (1874-1959) gelir. Lifij, İskender Ferid Bey ve Prost’un önerisiyle ünlü Pipolu Adam’ını Müze-i Hümayun Müdürü Osman Hamdi Bey’e sunmuştu. Bu çalışmasını beğenen Osman Hamdi Bey, sanatçıdan daha sonraki çalışmalarını da kendisine göstermesini istedi.”

★ ★ ★

TÜRK resim sanatı ve iyi bir ressam üzerine hazırlanmış önemli bir katalog.