Gündemin birinci maddesi ekonomi

Şu net…
CHP de, MHP de daha önceki seçimlerde kullandığı stratejilerine ilaveten bu sefer ekonomiyi öne çıkarmaya başladılar.
CHP “Demokrasi” demişti; “laiklik, hukuk” demişti ancak...
“Aile sigortasını” o kadar mesaj bombardımanı içinde tam anlatamamıştı.
MHP ise “Türkiye’nin kırmızı çizgilerine” dikkat çekmiş, “hassas konularını” hatırlatmış, ama parti programına aldığı “ekonomik teşvikleri” öne çıkaramamıştı.
AK Parti iktidarda olmanın da getirdiği avantajla, 2002’den bu yana gelen ekonomik istikrarla girdiği her seçimde birinci parti olmayı başardı.
Konjonktür de, büyüyen Türk ekonomisi de AK Parti’ye bugüne kadar yardımcı oldu.
Bu seçimde elbette demokrasi de konuşulacak; laiklik de, adalet de, bireysel özgürlükler de, ama bu sefer CHP yeni şöyler söylüyor, arka arkaya projeler açıklıyor, öneriler getiriyor.
MHP’ye bakıyorum; tarımdan sanayiye, işsizlikten girişimciliğe birçok alanda ortaya projeler koyuyor.
Yani AK Parti’nin öne çıkardığı ekonomi, bu seçimde bütün partilerin birinci gündem maddesi haline gelmiş durumda...
Türkiye’de bir kriz yok; yakın bir gelecekte de gözükmüyor.
Ancak bir süredir odaların, derneklerin, meslek örgütlerinin uyarıları var.
Kimin iktidara geleceğini 7 Haziran’da vatandaş belirleyecek, ama gerçek olan şu ki Türkiye’nin yeni bir ekonomi programına ihtiyaç bulunuyor.

Hangi senaryo gerçekleşir

Siyaset bilimci Prof. Dr. Tanju Tosun ile Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi öğretim görevlilerinden Prof. Dr. Gülgün Tosun “Olası milletvekili dağılımı senaryoları”nı araştırmış.
İzmir ile ilgili senaryolar şöyle...
1 - Partilerin 30 Mart 2014 ilçe belediye meclis üyeliği oylarına göre çıkarabilecekleri milletvekili sayısı...
2 - HDP’nin en az 1 milletvekili çıkarma koşulu...
3 - CHP’nin 2011’deki milletvekili sayısını 1 ya da 2 artırması için gerekli koşullar...
4 - AK Parti’nin 2011’deki milletvekili sayısını artırması için gerekli koşullar...
5 - MHP’nin 2011’deki milletvekili sayısını artırması için gerekli koşullar...
Tanju Tosun; finalde şöyle bir cümle kullanıyor.
“Farklı senaryolara dayalı simülasyonun işaret ettiği en yalın sonuç; bakan ya da genel başkan takviyeli seçim stratejilerine rağmen partilerin 7 Haziran gecesi sandıktan büyük sürpriz ya da zaferle çıkmalarının pek kolay olmadığıdır” diyor.
Yani bir anlamda siyasette kırılmanın işaretlerinin henüz görülmediğini; 2011’dekilere yakın sonuçların normal karşılanması gerektiğini ifade ediyor.
Doğrudur; siyasi kırılmaların sesi geçmişte çok daha belirgin ve güçlü gelirdi.
Ama şunu da unutmamak gerekir.
Bugünün iletişim dünyasında mesajı yaymak kolaylaştı; anlık tepkiler, refleksler önem kazandı, toplumsal dinamikler değişti.
Ve ben şunu biliyorum.
İki ay siyasette çok, ama çok uzun bir süredir.
(Prof. Dr. Tanju Tosun ve Prof. Dr. Gülgün Tosun’un araştırmasının geniş bir özetini www.hurriyet.com.tr/ege adresinde okuyabilirsiniz)

Bu çocukları nasıl geri kazanacağız

Şakran Çocuk ve Gençlik Ceza İnfaz Kurumu’daki inceleme raporunda gerçek ortada...
Buradaki 211 çocuğa sadece bir öğretmen düşüyor.
Bu çocukların cezaevinde olmaları elbette tartışmamız, düşünmemiz gereken bir konu... Ama bu gençlerimizin eğitilmesi, yeniden kazanılması, toplumla uyum sağlayabilmeleri de bir o kadar önemli...
Şakran Cezaevi çok sık gündeme gelen bir yer...
Ve her seferinde burasıyla ilgili duyduklarımız hepimizi kahrediyor.
Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi ortada...
Bir şeyler yapın...
Hem de hemen...

*****

7 HAZİRAN’DA OLASI MİLLETVEKİLİ DAĞILIMI SENARYOLARI

·Prof.Dr.Tanju TOSUN Ege İ.İ.B.F

·Prof.Dr.Gülgün ERDOĞAN TOSUN Ege İletişim Fakültesi

7 Haziran 2015 milletvekili seçimlerinin kıyasıya rekabet içinde geçeceği illerden biri de İzmir. CHP’de Kılıçdaroğlu’nun kentten aday olması, önseçimin yarattığı özgüven ve sinerji, Ak Parti’nin icracı bakan takviyeli teşkilat-bürokrasi/teknokrasi dengesine dayalı listesi rekabetin şiddeti hakkında bilgi verici nitelikte. Buna MHP’nin listesinde eski yüzlerle yeni yüzleri buluşturması, HDP’nin iddialı adaylarla yarışa katılmasını eklersek, sandıklar açılana kadar “hangi parti kaç milletvekili kazanır?” sorusuna yanıtbulmak çok kolay değil. Yine de, seçime 2 aylık bir süre kala, geçmiş seçim sonuçlarını veri alarak bazı senaryolar geliştirmek en azından seçim günü sandığa yansıyacak iradenin yapabileceklerine dair fikir sahibi olmamıza yardım edebilir. Bu amaçla, 30 Mart 2014 yerel seçimlerindeki İzmir seçmeninin tercihlerinden yola çıkıp,7 Haziran’da parlamenter temsilin her iki seçim çevresinde nasıl şekilleneceğine dair bir değerlendirme yapmak istiyoruz.

30 Mart ilçe belediye Meclis üyeliği seçim sonuçlarını veri alarak birkaç senaryoya dayalı simülasyon yapıldığında, partilerin minimum oylarıyla elde edebilecekleri milletvekili sayıları anlamında ilginç sonuçlar açığa çıkmakta.

SENARYO:1 Partilerin 30 Mart 2014 İlçe Belediye Meclis Üyeliği Oylarına Göre Çıkarabilecekleri Milletvekili

SENARYO: 2 HDP’nin En Az 1 Milletvekili Çıkarma Koşulu

SENARYO:3 CHP’nin 2011’deki Milletvekili Sayısını 1 ya da 2 Arttırması İçin Gerekli Koşullar

SENARYO:4 Ak Parti’nin 2011’deki Milletvekili Sayısını Arttırması için Gerekli Koşullar

SENARYO:5 MHP’nin 2011’deki Milletvekili Sayısını Arttırması İçin Gerekli Koşullar

Nisbi temsilin d’Hondt yöntemine göre yaptığımız simülasyon, seçim çevrelerinde seçmen sayısındaki artış dikkate alınarak ve katılımın her 2 seçim çevresinde % 88-90 aralığında gerçekleşeceği, HDP’nin barajı aşacağı varsayılmış, diğer küçük partilerin oyları da simülasyona dahil edilmiştir. 2002’den günümüze İzmir’de partiler arası oy geçişkenliğinin yönüne ilişkin varsayımlar da göz önüne alındı. HDP’nin ulusal barajı aşmaması durumunda, partilerin her 2 bölgedeki milletvekili dağılımında HDP’den kaynaklanan bir değişiklik olmayacağı tespit edilmiştir.

Tablo 1: İzmir 1.Bölge İçin Senaryolara Göre Milletvekili Dağılımı

Yukarıdaki tabloya göre; 1.senaryoda 1.seçim çevresinde partilerin elde edebileceği olası milletvekili sayısı 30 Mart 2014 yerel seçimlerinde ilçe Belediye Meclis üyeliğinde aldığı oy miktarına göre hesaplanmıştır (Oransal olarak CHP:%45, Ak Parti:%33.5, MHP:%10.7, HDP:%4.7).Eğerpartiler 30 Mart’taki yaklaşık oy miktarını alırlarsa, 7 Haziran’da AK Parti:5, CHP: 7, MHP:1 milletvekili çıkarırken, HDP milletvekilliği kazanamıyor.

2.senaryonun gerçekleşme koşulu barajı aşmış olan HDP’nin 1. bölgede minimum 85.000 oya ulaşmasıdır. HDP Cumhurbaşkanlığı seçiminde Selahattin Demirtaş’ın oy miktarının (102.510) 17.000 altında kalsa dahi tek milletvekili çıkarabiliyor. HDP’nin 1 milletvekili elde ettiği simülasyonda CHP 1 milletvekili kaybederek 6’ya düşerken, Ak Parti 5, MHP de 1 milletvekili çıkarıyor. HDP sırasıyla ancak bir miktar yeni seçmenden, Ak Parti ve CHP seçmeninden oy alırsa bu senaryonun gerçekleşebileceği, oy miktarlarıyla test edilmiştir.

3.senaryoda CHP’nin 2011’de 6 olan milletvekili sayısını 8’e çıkarabilme koşulları araştırılmıştır. Bu için CHP yeni seçmenlerin yarıya yakınının oyuna ihtiyaç duyduğu gibi, ardından sırasıyla MHP, DSP ve AKP’den destek gelmesi gerekli. 8 milletvekili çıkarabilmesinin koşulu oylarını 30 Mart’a göre 110.000 arttırıp, 684.000 oy miktarına ulaşmasıdır. Bu senaryoda CHP 2 milletvekilliğini 2011 Ak Parti’den alıyor.

4.senaryo Ak Parti’nin 2011’de 6 olan milletvekili sayısını 7’ye çıkarabilmesi, CHP’nin 2011’e göre 1 eksik milletvekili çıkarmasıyla mümkün. Bu koşullarda MHP’nin milletvekili sayısı ise değişmiyor. Gerçekleşmesi güç senaryolardan biri. Çünkü, 30 Mart’a göre Ak Parti oylarının 250.000 artması, bu artışın da yeni seçmenlerden, BBP, Saadet, CHP ve ağırlıklı olarak MHP’den gelecek destekle gerçekleşmesi gerekli.

5.senaryoda MHP’nin 2011’de 1 olan milletvekilliğini 2’ye çıkarma koşulları simüle edilmiştir. Koşul; 30 Mart’taki oylarının üzerine 30.000 oy koyabilmesi. Bu durum ancak yeni seçmenlerden, sırasıyla CHP’den ve CHP seçmeninin yarısı kadar Ak Parti’den destek gelmesiyle mümkün. 5.senaryoda MHP’nin 1 fazla milletvekili elde etmesinin maliyeti AK Parti’ye yansıyor ve milletvekili sayısı 5’e düşüyor.

Tablo 2: İzmir 2.Bölge İçin Senaryolara Göre Milletvekili Dağılımı

Aynı senaryoları İzmir 2. bölge için simüle ettiğimizde, yine ilginç vekil dağılımlarıyla karşılaşıyoruz.

1.senaryoda partilerin 30 Mart’taki oylarının (oransal olarak CHP:%46.6, Ak Parti:%31.2, HDP:%2.9, MHP:%14.6) 7 Haziran’da stabil olacağı varsayılmıştır. Partilerin 2. bölgede 30 Mart belediye meclis üyeliği oylarını alması durumunda, CHP 7, Ak Parti 4, MHP 2 milletvekili çıkarıyor. Bu senaryoda 2011’e göre Ak Parti 1 vekil kaybederken, MHP ek 1 vekil kazanıyor.

2.senaryoda HDP’nin en az 1 milletvekili çıkarma koşuluna bakılmıştır. HDP ancak 89.000 oya ulaşırsa ve sırasıyla bir miktar yeni seçmenlerden CHP ile Ak Parti’den 20-25 bin oy alabilirse senaryo gerçekleşebilir.

3.senaryo CHP’nin 7 olan milletvekili sayısını 8’e çıkarması temelinde simüle edilmiştir. Bu koşulun gerçekleşmesi için CHP’nin 800.000’e yakın oya ihtiyacı var. Ancak 30 Mart’taki oylarını 170.000 arttırmasıyla gerçekleşebilecek zor bir senaryo. Gerçekleşirse CHP milletvekili sayısını 1 arttırırken, Ak Parti 1 eksiltiyor. CHP açısından bu koşul ancak, yeni seçmenlerin yarıya yakının oyunu alması, ardından ağırlık sırasına göre MHP, DSP, diğer küçük partilerden, hatta Ak Parti seçmeninden oy çekebilmesiyle gerçekleşebilir.

4.senaryo Ak Parti’nin 2011’de 5 olan milletvekili sayısını 6’ya çıkarması üzerine simüle edilmiştir. Bu ancak, 30 Mart’taki seçmenine 170.000 yeni seçmen dahil etmekle mümkün. Yeni seçmen ile bu miktarın yaklaşık dörtte biri yakalansa da, azımsanmayacak miktarda MHP’den, sırasıyla BBP, Saadet hatta CHP seçmeninden destek şart olduğu için, gerçekleşmesi zor senaryolardan bir diğeri. Gerçekleşirse, CHP’nin kaybedeceği milletvekilliği Ak Parti’ye geçiyor ve CHP ile Ak Parti 6, MHP 1 milletvekilliği elde ediyor.

5.senaryo: MHP’nin 1 olan milletvekili sayısını 2’ye nasıl çıkarabileceğine dayalı. Gerçekleşme olasılığı bir hayli yüksek bir senaryo. Tüm partiler 30 Mart’ta aldığı oy miktarına yakın oy alırsa, hatta MHP 25.000-30.000 daha az alsa bile, yine 2 milletvekilliği elde ediyor. MHP’nin kazancı Ak Parti’nin kaybı olurken, Ak Parti’nin 5 olan milletvekili sayısı 4’e düşüyor.

Kanımızca her 2 bölgede de en olası senaryolar 1,2 ve 5.senaryolardır. 3.ve 4.senaryoların gerçekleşmesi ise ancak yerleşik seçmen eğilimlerinde radikal kırılmaların yaşanmasıyla mümkün olabilir. Farklı senaryolara dayalı simülasyonun işaret ettiği en yalın sonuç; bakan ya da genel başkan takviyeli seçim stratejilerine rağmen, partilerin 7 Haziran gecesi sandıktan büyük sürpriz ya da zaferle çıkmalarının pek kolay olmadığıdır.