Yılbaşı gecesi yenen bu yemekler yıl boyunca şans ve zenginlik getiriyor

Yılbaşı geceleri dünyanın dört bir yanında insanlar için umut kaynağı. Özellikle çok zor geçen 2020’yi kapatırken, milyonlarca insan yeni yıldan çok şey bekliyor. Birçok kültürde yılbaşı gecesi yenen ve yeni yılın daha iyi geçmesini sağlayacağına inanılan bazı yiyecekler var. Bu yiyecekleri yiyenlerin bütün bir yıl boyunca bollukla, bereketle, sağlık ve mutlulukla yaşayacağına inanılıyor. İşte çok farklı kültürlerden çeşit çeşit yılbaşı yiyecekleri…

Yılbaşında yenmesi adet olan yiyeceklerin başında yeşil yapraklı sebzeler geliyor. Birçok kültürde yılbaşı sofralarının vazgeçilmezi olan ıspanak, pazı gibi bu sebzelerin parayı çağrıştırdığına inanılıyor. Dolayısıyla yılbaşı gecesi bunlardan yiyenleri yıl boyunca bol para, zenginlik ve refah bekliyor.

Parayı sembolize ettiği için yılbaşında yenen bir diğer yiyecek de fasulye. Hatta ABD’nin güney eyaletlerinde sadece yılbaşı gecesi yenen Hoppin’ John isimli bir yemek bile mevcut. Bu yemek pirinç ve börülce ya da fasulyeden oluşuyor.

ABD’nin güney eyaletlerinin bir diğer yılbaşı yiyeceği de mısır ekmeği. Mısır ekmeği de bu özelliğini içinin altın sarı olmasına borçlu. Hatta bu bölgede “Bezelye yerseniz kuruş, yeşillik yerseniz dolar, mısır ekmeği yerseniz altın” diye bir deyim bile bulunuyor.

Japonya’nın yılbaşı yemeği ise “toşikoşi soba” adı verilen özel bir noodle çorbası. Bu noodle’ların özelliği karabuğday unundan yapılması ve uzun olması. Noodle’ların uzunluğu uzun bir ömrü sembolize ederken, karabuğday unu da dayanıklılık getiriyor.

İspanya’da yılbaşı sofralarında mutlaka üzüm bulunuyor. Saatler gece yarısını vurduğunda bu üzümlerden 12 tanesi yeniyor. Hatta saatin her bir vuruşunda bir üzüm yeniyor. Bu üzümler yılın aylarını temsil ediyor. Üzümlerden biri çok ekşi çıkarsa dikkat! Yiyen kişinin başına o ay kötü şeyler gelebilir.

Yunanistan’da bir diğer yılbaşı adeti de saat tam gece yarısını vurduğunda evin ön kapısında nar patlatmak. Narın içinden ne kadar tane dökülürse, o haneye o kadar şans ve bereket geleceği düşünülüyor. Bunu 21 Aralık’ta ülkemizde de yaygın olarak yapılan Nardugan ritüeline benzetmek mümkün.

İtalya’nın geleneksel yılbaşı yemeği ise cotechino con lenticchie adı verilen bir mercimek yemeği. Bu adetin kökenleri Roma İmparatorluğu zamanlarına dayanıyor. Zira o zamanlar insanlar yılbaşında sevdiklerine, yıl içinde altına dönüşmesi ümidiyle, deri bir kesenin içine doldurulmuş bakliyatlar verirlermiş. Mercimeğin ardından da chiacchiere isimli hamur tatlısı yeniyor.

Balık da birçok kültürde yılbaşı sofralarında bulunan ve yiyene şans getirdiğine inanılan yiyeceklerden. Çünkü parlak pullarının bozuk paralara benzediğine inanılıyor. Dahası balıklar gruplar halinde yüzdükleri için de bolluğu, bereketi sembolize ediyorlar.

Polonya ve İskandinav ülkelerinin ortak yılbaşı yemeği ise ringa balığı salamurası. Bunun iki sebebi var: Balıkların bu ülkede bolca avlanması ve renklerinin gümüşe benzemesi. Ringa salamurası gece yarısı olduğunda yeniyor ve bolluk, bereket getireceğine inanılıyor.

Çin takviminin son gününde aileler toplanıp ciaozi denilen özel mantılar yapıyor. Antik Çin'de para birimi olarak kullanılan altın külçelerinin şeklindeki bu mantıların yiyenlere bol para getireceği düşünülüyor.

Çin'deki bir diğer yılbaşı yiyeceği de mandalina. Refah getireceğine inanılan mandalinaların üzerinde sapının ve yaprağının bulunması da uzun bir yaşamla ve doğurganlıkla özdeşleştiriliyor.

Sauerkraut, Almanya’da ve Doğu Avrupa'da karşımıza çıkan bir tür lahana turşusu. Yılbaşında bir tabak dolusu sauerkraut yemek zenginlik anlamına geliyor. Tabak ne kadar büyürse, getireceği zenginliğin de o kadar çok olacağına inanılıyor.

Meksika’da yılbaşında ülkenin geleneksel lezzetlerinden biri olan tamale yeniyor. Bu yemek muz ya da mısır kabuğuna sarılı hamur, et ve peynirden oluşuyor. Birçok ailede kadınlar toplanıp yüzlerce tamale hazırlıyor.

Hollanda'da yılbaşında oliebollen adı verilen lokma tatlısı benzeri hamur işini yeme adeti var. Hamuruna kuru üzüm ya da kuş üzümü eklenen bu lokmalar kızardıktan sonra da üstlerine pudra şekeri serpiliyor.

Yılbaşı sofralarında bulunması adetten olan şeylerden biri de yuvarlak hamur işleri, özellikle de kekler. Yılın sona ermesini sembolize eden bu hamur işlerinin içine zaman zaman küçük bir altın ya da bozuk para saklanıyor. Altın ya da para kimin dilimine denk gelirse, o kişiyi yıl boyunca çok şanslı günler bekliyor.

Bu kekler Danimarka ve Norveç gibi İskandinav ülkelerinde çok yaygın. Adı kransekage yani çelenk keki olan bu kekler için büyükten küçüğe boy boy kekler üst üste diziliyor. Tadını badem ezmesinden alan kransekage’lerin üzeri çiçeklerle ve diğer süslerle bezeniyor.

Benzer hamur işlerine başka birçok ülkede de rastlanıyor. Fransa’da gateau des rois ya da galette des rois adı verilen kral pastalarının bir benzeri de Meksika’nın rosca de reyes’leri ile Portekiz’in bolo de rei’leri. Üstelik bu tatlıların kelime anlamları da kral pastası.

Komşularımızın da yılbaşında yediği benzer hamur işler var. Yunanistan’da insanlar yeni yılı vasilopita ile karşılarken, Bulgaristan’da ise banitsa adı verilen ıspanaklı ve peynirli kol böreği yeniyor. Bu yiyecekler eski yılın sağ salim sona ermesi, yeni yılın bolluk ve bereketle gelmesi niyetiyle yeniyor.

Kıbrıs'ta da yılbaşı öncesi golifa adeti bulunuyor. Adanın güneyinde komşulara adak olarak dağıtılan yiyecek, Kuzey Kıbrıs'ta da yeni yılın bolluk ve bereket içinde geçmesi için yapılıp yenen bir tür buğday yiyeceği. Kuru aşure olarak da tarif edilen golifaya nar, kuru üzüm, susam gibi malzemeler de ekleniyor.