Araştırmacı bir ressam sorgulayan bir sergi

Resimlerine de bu yansır. Amerika başkanı Kennedy’nin Dallas’ta 1963 yılında öldürülüşünün 50. yılında Piramid Sanat’ta bir sergi açtı. Adı, “Dünyayı Değiştiren 8 Saniye”-JFK, Dallas 1963.
Oldukça sıra dışı bir sergi bu. Galerinin tamamı bir zaman tüneli gibi kurgulanmış. Bir belgesel serginin, haliyle geniş bir enstalasyonun içine giriyorsunuz. Duvarlarda, olayın olduğu günün ve sonrasının Amerikan ve Türk gazetelerinden haberler, yazılar, kritikler ve o gün dünyada ve Türkiye’de cereyan eden başka hadiselere dair haberler, sayfalar... Her şey Kennedy’ye odaklanmış durumda. Baykam, suikastla ilintili her kavramı, olayı, anı, komplo teorisini eserine yansıtmış... 4 boyutlu tablolar, videolar, ses çalışmaları bir arada. Birkaç disiplini buluşturan bir sergi bu.
Sanatın, sanatçının bir işlevi de dünyayı sarsan olayları unutmamak, unutturmamaktır.
Baykam’ın sergisini gezerken, o günleri, o günlerdeki yayınları anımsadım. Siz de anımsayacaksınız. Sanat aracılığıyla yapılan saptamaların, düşülen notların belleklerde daha iyi kalacağı inancındayım. Özellikle genç kuşak, bu olayın doğrultusunda bir Amerika imajını, dönemin siyasi atmosferini, ‘çift kutuplu’ siyasal düzeni de öğrenecektir.
Çocuk Oyunu’nu adlı çalışmasını gördüğünüzde, tarihten bir kesiti bulacaksınız. Suikastla birlikte anılan bütün isimlerin ve bu suikastı eserlerinde işleyen Bedri Baykam’ın çocukluklarından birer sahne bir arada betimleniyor... 6 yaşındaki Bedri Baykam da dahil olmak üzere, dünyanın kaderini değiştiren bu isimlerin çocukluklarından sahneler, tüm hadiseyi bambaşka bir odaktan okumamızı sağlıyor... Başka bir çalışmada da JFK Davasıyla İlgili Bütün İsimler’i graffiti olarak kullanmış Baykam. Özgün ürünler yanında, sergide dönemin fotoğrafları, belgeleri, bilgileri, gazete kupürleri ve Baykam’ın Amerika’da yaptığı araştırmalarla ilgili yazılar da yer alıyor.

* * *

KATALOGDAKİ, ‘Dünyanın Belki de En Çok Sevilen ve En Çok Ağlatan Lideri...’ başlıklı yazısında Baykam, “Bundan 50 yıl önce 22 Kasım 1963’te yaşanan Kennedy cinayeti; dünya tarihinin en unutulmaz, en çok iz bırakmış ve en esrarengiz cinayeti olarak belleğimizde tartışılmaz yerini almıştır” şeklinde söze girerek hem suikasta dair kendi şüphelerini, hem tezlerini, hem de güncel yaşananlara tanıklığı sonrası değişen bakış açısını izah ediyor...
Sevil Atasoy, serginin oluşumunu yazarken Baykam’ın ne kadar detaylı bir çalışma izlediğini bakın nasıl aktarıyor: “Bundan bir süre önce Bedri Baykam beni atölyesine çağırdığında kulaklarıma ve gözlerime inanamadım. ABD’nin 35’inci başkanı John F. Kennedy’nin 22 Kasım 1963’te bir cuma günü saat 12.30’da Dealey Plaza, Dallas, Teksas’ta hayatını kaybettiği suikast ve soruşturma hakkında hek çok meslektaşımdan daha fazla bilgisi olması beni hayrete düşürdü.”
Emin Çetin Girgin, Bedri Baykam’ın çalışmasını “süreci günbegün takip etmiş olan Bedri Baykam, buradan öteye geçiyor, ‘nasıl’dan başlayıp Başkan’ın ‘neden’ öldürüldüğü konusunun üstüne gidiyor” sözleriyle tespit ediyor...

* * *

DÜNYAYI Değiştiren 8 Saniye Sergisi, mutlaka görülmeli.
Siyasetle sanatın, sanatın birkaç disiplininin bir sergide birleşmesini görmelisiniz.