5 BİN YILLIK KÜLTÜREL MİRAS: KIRKAMBAR

LİKYA bölgesinin kuzeyinde yer alıp tarih boyunca birçok uygarlığın hâkimiyetine giren Antalya’nın Elmalı ilçesindeki kültürel mirasın korunması için çalışmalar yürütülüyor. Bu kapsamda Antalya Kültürel Miras Derneği koordinatörlüğünde, Antalya Büyükşehir Belediyesi, Elmalı Belediyesi, Avusturya’dan Diskeles Derneği ortaklığıyla yürütülen Avrupa Birliğince “Ortak Kültür Mirası: Türkiye ve AB Arasında Koruma ve Diyalog-II” programınca desteklenen “Kırkambar-Teke Yaylası, Elmalı’da Geleneksel Tahıl Ambarları ve Arı Serenlerinin Belgelenmesi, Sayısallaştırılması ve Tanıtımı Projesi” dikkat çekiyor. Projeyle tahıl ambarlarının ve arı serenlerinin belgelenerek korunması ve alternatif turizm anlamında ilçeye yeni bir cazibe katması amaçlanıyor.

LİKYA MİMARİSİ
Arılar için bir çeşit sığınak işlevi gören Elmalı’nın yaylalarında bulunan serenlerin tarihinin 5 bin yıl öncesine kadar uzandığı biliniyor. Bu serenlerin Likya lahitlerinden esinlenerek yapıldığı, yırtıcı hayvanların saldırılarından arıları korumak için yapıldığı tahmin ediliyor. Tarihi tahıl ambarları ise Likya mimarisinin izlerini taşıyor. Dayanıklı ve uzun ömürlü olması için sedir ağaçlarından, metal çivi kullanılmadan yapılan tahıl ambarları evlerin bahçesinde ayrı bir yapı olarak karşımıza çıkıyor. Tahıl ambarları binlerce yıllık sivil mimari geleneğinin önemli örnekleri arasında yer alıyor.

1658 AMBAR, 16 SEREN
Kırkambar Projesi’nin 1 yıldır sürdüğünü ve 30 Haziran’da sona ereceğini dile getiren Antalya Kültürel Miras Derneği Başkanı arkeolog Dr. Selda Baybo, projede yerli ve yabancı olmak üzere 11 kültürel miras uzmanının çalıştığını anlattı. Proje kapsamında Elmalı’nın 60 mahallesini incelediklerini aktaran Baybo, “Bu incelemeler kapsamında 1658 ambar, 79 seren tespit edildi. Bunun 63’ü maalesef yıkılmış. Sadece 16’sı ayakta. Bunları proje ile kayıt altına aldık” dedi. Arı serenlerinin bölgede binlerce yıldır kullanıldığını ve müzede bulunan sıvı ve tahılların depolandığı kap olan pitos üzerinde yapılan çalışmalarda arı serenlerinin milattan önce 2-3 binli yıllara kadar uzandığının ortaya çıktığını aktaran Baybo, yıkılan arı serenlerinin yeniden ayağa kaldırılması için de Akdeniz Üniversitesi Mimarlık Fakültesi ile çalıştıklarını dile getirdi. Elmalı’da sivil mimarinin en güzel örneklerinden tahıl ambarlarının bir zamanlar evlerin bahçelerinde kurulu olduğunu anlatan Beybo, içine haşerelerin giremediği bu ambarlar sayesinde tahılların uzun süre korunabildiğini anlattı.

ALTERNATİF TURİZM
Proje ile bölgeye dikkat çekmek istediklerini dile getiren Baybo şöyle konuştu:
“Kırsal miras unsurları alternatif turizmle bağdaştırarak tanıtım yapılabilir. Korunması daha ciddiye alınabilir. Şu an atıl ve görünmüyor. Orada bundan sonra yapılacak koruma çalışması için sayısını ve durumunu bilmek lazım. Biz bunları saptadık. 1 Nisan’da dijital arşivimiz de yayına açıldı. Bütün bilgilere kirkambar.gov.tr adresinden ulaşabiliyorsunuz. Bu önleyici koruma çalışması. Somut ve somut olmayan kültürel miras değerlerini de kayıt altına aldık. Sözlü tarihi kayıt altına aldık. Bunları kullanan kişilerle, ustalarla, tahtacılarla görüştük. Bir kısmı sitemize yüklendi.”

HALK ÇOK MUTLU
Projeden halkın çok mutlu olduğunu dile getiren Selda Baybo, “Çok mutlular. İlk defa hayatlarına dokunan bir şeyler yapılmış. Kullandıkları ve onların kültürün parçasının korunması çok hoşlarına gitti. Onlar da koruma için fikirler geliştiriyorlar. İki hafta önce Viyana’daydık. Projenin Avrupa’daki tanıtımı gerçekleştirildi. Elmalı’dan iki köylü de bizimle geldi. Elmalı’dan oradaki müzeleri gezince ‘Bizde bunların 100 katı var neden bunları değerlendirmiyoruz’ dediler.“ diye konuştu.

DUGGA’NIN ÇİZİMLERİ
Projenin Antalyalılara tanıtılması için Karaalioğlu Parkı’nda bir de sergi gerçekleştirilecek. Karaalioğlu Parkı ABB Çevre Eğitimi ve İnovasyon Merkezi’nde 22 Nisan Cuma günü ressam, sanat tarihçi T.M.P. Duggan’ın Elmalı Tahıl Ambarları ve Arı Serenleri resim sergisi açılacak. Aynı gün Karaalioğlu Parkı 1. Mirador Yanı’nda Elmalı’dan taşınan geleneksel Elmalı tahıl ambarı da ziyarete açılacak. Saha çalışmasının verileri, resimler, fotoğraflar ve tahıl ambarını kapsayan sergi, 1 Haziran’a kadar görülebilecek.