Genelkurmay’ın ’sanal savaşı’
Güncelleme Tarihi:
Oya ARMUTÇU oarmutcu@hurriyet.com.tr
Oluşturulma Tarihi: Kasım 01, 2006 00:00
Genelkurmay’ın, "Genelkurmay" uzantılı web adreslerini alabilmek için uluslararası alanda hukuk savaşı verdiği ortaya çıktı. Genelkurmay, "www.tsk.genelkurmay.com" ve "www.genelkurmay.net" şeklindeki alan adlarının adına tescili için Cenevre’deki Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü’nde (WIPO)dava açtı. Genelkurmay’ı marka saymayan WIPO davayı reddetti.
GENELKURMAY Başkanlığı, "Genelkurmay" uzantılı web adreslerini alabilmek için uluslararası alanda hukuk savaşı verdiği ortaya çıktı.
Halen "tsk.mil.tr" adresini kullanan Genelkurmay, TSK ve Genelkurmay isimlerinin bütün uzantılarının farklı ellere geçmemesi için özel çaba harcıyor. Genelkurmay’ın, "www.genelkurmay.biz", "www.genelkurmay.tv", "www.genelkurmay.info" adlı siteleri var. Kara, hava, deniz ve jandarmanın da site adresleri, "www.kkk.tsk.mil.tr, www.hvkk.tsk.mil.tr, www.dzkk.mil.tr, www.jandarma.tsk.mil.tr" şeklinde tescil edilmiş durumda.
İKİ ADRES DENVER’DAN ÇİÇEK’TE
Ancak, Genelkurmay, "www.tsk.genelkurmay.com" ve "www.genelkurmay.net" şeklindeki alan adlarını bir türlü alamadı. Bu alan adları hukuk savaşının öyküsünü araştırdım. Bakın şöyle:
Denver’da yaşayan Ahmet Çiçek, "www.genelkurmay.net" adlı alan adını 4 Eylül 1999 tarihinde kendi üzerine tescil ettirdi. Genelkurmay Başkanlığı da 22 Ekim 2001’de merkezi İsviçre’nin Cenevre kentinde bulunan Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü (WIPO) nezdinde dava açtı. Genelkurmay, "Alan adının Genelkurmay Başkanlığı’na devredilmesini" talep etti. Ama, Genelkurmay davaları kaybetti.
WIPO NEDEN REDDETTİ
Genelkurmay Başkanlığı, "Genelkurmay adını, Türk Anayasa ve Genelkurmay Başkanlığının Görev ve Yetkileri Hakkındaki Kanun uyarınca ancak Genelkurmay Başkanlığı’nın kullanabileceğini, davalının bu markayı kötü niyetli olarak tescil ettirdiğini ve kullandığını" ileri sürdü. Alan adının devrini isteyen Genelkurmay, delil olarak, aylık yayınlanan "Genelkurmay Bülteni" gösterdi. Tek hakemden oluşan Divan Genelkurmay’ın bu savunmasını kabul etmedi ve benzer birçok talebi de geri çevirdi.
WIPO: GENELKURMAY MARKA DEĞİL
Hatta, Mayıs 2006’da yayınlanan son kararda, Genelkurmay’ın bir "marka" olmadığı savunularak, bakın şu değerlendirme yapıldı:
"ICANN tahkim usulünde sadece tescilli değil, tescilsiz markalar da korunur. Ancak ’genelkurmay’ ibaresinin bir marka olduğu hususunda davacı taraf delil ileri sürememiş, sadece ayda bir yayınlanan Genelkurmay Bülteni gösterilmekle yetinilmiştir. Adı geçen bülten piyasada satılan, tüketicilere yönelik bir bülten değildir, sadece hizmet içi bir takım idari düzenlemeleri içeren bir broşürdür. Bu bültende yer alan ’genelkurmay’ ibaresinden bunun bir marka olduğu sonucunu çıkartmak mümkün değildir. Şu halde burada tescilsiz korumadan istifade edebilecek bir marka da söz konusu değildir.
DOÇ BOZBEL: GENELKURMAY TÜRKİYE’DE DAVA AÇSIN
Yurtdışında kaybettiğimiz bu davayı geri çevirmek mümkün mü? İşte ben de bunu araştırdım. Balıkesir Üniversitesi Bandırma İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nden ticaret hukukçusu Yrd.Doç.Dr.Savaş Bozbel’le konuştum. Bozbel, Genelkurmay’a bu alan adlarını kurtarmak için Türkiye’de yeniden dava açılması formülünü önerdi. Bozbel’in formülü şöyle:
Genelkurmay, Türkiye’de örneğin Ankara’da, bir hukuk mahkemesine, "İsim hakkına tecavüz davası" açacak. Dava açıldığı için alan adının kullanımı durdurulacak. Genelkurmay, aldığı mahkeme kararının da Amerika’da tenfiz (tanıma) ve uygulanmasını isteyecek. Böylece alan adlarının kullanımı Genelkurmay’a geçecek.
ALMANYA İÇİŞLERİ ALAN ADI DAVASINI KAZANDI
"WIPO Tahkim Divanı’nın bu kararını hatalı bulmakla beraber, bu yanlış karar daha çok hukuken dayanılan kaynak ve delillerin yetersizliğinden kaynaklanmaktadır" diyen Bozbel’in öteki değerlendirmeleri ise şöyle:
"Divan benzer bir olayda, Alman Federal İçişleri Bakanlığı’nın alan üst düzey adlarını (bundesinnenministerium.com, bundesinnenministerium.net, bundesinnenministerium.org) ve Federal Anayasayı Koruma Dairesi’nin alan adını (verfassungsschutz.org) kendi adına tescil eden bir kişiye karşı açtığı davada, adı geçen alan adlarının ilgili bakanlığa devredilmesine karar vermiştir.
Gerekçede Alman Marka Kanununa göre davacı tarafın korunmaya değer bir markasının olup olmadığını araştıran divan, kanunun 3. ve 4. maddelerini uygulayarak, davacının tescilsiz de olsa Alman Marka Kanunu hükümleri çerçevesinde bir markasının olduğu kararına varmıştır. Özellikle burada Alman Marka Kanununun 4. maddesinin 2. bendine atıfta bulunan Divan, bu hükme göre marka korumasının, ticari hayatta kullanılan ve ilgili çevre tarafından marka özelliği kazanan işaretlere de tanındığını vurgulamıştır.
Divanın bu kararı çerçevesinde aslında ’genelkurmay’ adının da marka korumasından istifade edeceğini söylemek yanlış olmasa gerek. Çünkü Türk hukukuna göre her ne kadar marka koruması kaideten tescille gerçekleşse de tescilsiz marka sahibi, kural olarak genel hükümlere dayanarak markasına koruma sağlayabilir."
Son bir not Denver’dan Ahmet Çiçek’e tescilli bu sitelere Türkiye’den ulaşmak mümkün olmuyor.
uTÜRKİYE WIPO’YA 1976’DA ÜYE OLDU
RESMİ adı World Intellectual Property Organization (WIPO) olan Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı, 14 Temmuz 1967’de kuruldu. Merkezi İsviçre’nin Cenevre kentinde olan WIPO’ya Türkiye 1976’da üye oldu. Amacı dünya çapında sınai ve fikri mülkiyetin geliştirilmesi ve bu bağlamda ülkeler arasında işbirliğinin geliştirilme olan WIPO’nun üye sayısı 181. Uluslararası marka müracaatında önemli bir adım olan Madrid protokolü WIPO tarafından uygulanıyor ve ödemeler WIPO’ya yapılıyor.
HUKUK HERKESE LAZIM
Tel: 467 00 20
Faks:428 53 18
Halen "tsk.mil.tr" adresini kullanan Genelkurmay, TSK ve Genelkurmay isimlerinin bütün uzantılarının farklı ellere geçmemesi için özel çaba harcıyor. Genelkurmay’ın, "www.genelkurmay.biz", "www.genelkurmay.tv", "www.genelkurmay.info" adlı siteleri var. Kara, hava, deniz ve jandarmanın da site adresleri, "www.kkk.tsk.mil.tr, www.hvkk.tsk.mil.tr, www.dzkk.mil.tr, www.jandarma.tsk.mil.tr" şeklinde tescil edilmiş durumda.
İKİ ADRES DENVER’DAN ÇİÇEK’TE
Ancak, Genelkurmay, "www.tsk.genelkurmay.com" ve "www.genelkurmay.net" şeklindeki alan adlarını bir türlü alamadı. Bu alan adları hukuk savaşının öyküsünü araştırdım. Bakın şöyle:
Denver’da yaşayan Ahmet Çiçek, "www.genelkurmay.net" adlı alan adını 4 Eylül 1999 tarihinde kendi üzerine tescil ettirdi. Genelkurmay Başkanlığı da 22 Ekim 2001’de merkezi İsviçre’nin Cenevre kentinde bulunan Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü (WIPO) nezdinde dava açtı. Genelkurmay, "Alan adının Genelkurmay Başkanlığı’na devredilmesini" talep etti. Ama, Genelkurmay davaları kaybetti.
WIPO NEDEN REDDETTİ
Genelkurmay Başkanlığı, "Genelkurmay adını, Türk Anayasa ve Genelkurmay Başkanlığının Görev ve Yetkileri Hakkındaki Kanun uyarınca ancak Genelkurmay Başkanlığı’nın kullanabileceğini, davalının bu markayı kötü niyetli olarak tescil ettirdiğini ve kullandığını" ileri sürdü. Alan adının devrini isteyen Genelkurmay, delil olarak, aylık yayınlanan "Genelkurmay Bülteni" gösterdi. Tek hakemden oluşan Divan Genelkurmay’ın bu savunmasını kabul etmedi ve benzer birçok talebi de geri çevirdi.
WIPO: GENELKURMAY MARKA DEĞİL
Hatta, Mayıs 2006’da yayınlanan son kararda, Genelkurmay’ın bir "marka" olmadığı savunularak, bakın şu değerlendirme yapıldı:
"ICANN tahkim usulünde sadece tescilli değil, tescilsiz markalar da korunur. Ancak ’genelkurmay’ ibaresinin bir marka olduğu hususunda davacı taraf delil ileri sürememiş, sadece ayda bir yayınlanan Genelkurmay Bülteni gösterilmekle yetinilmiştir. Adı geçen bülten piyasada satılan, tüketicilere yönelik bir bülten değildir, sadece hizmet içi bir takım idari düzenlemeleri içeren bir broşürdür. Bu bültende yer alan ’genelkurmay’ ibaresinden bunun bir marka olduğu sonucunu çıkartmak mümkün değildir. Şu halde burada tescilsiz korumadan istifade edebilecek bir marka da söz konusu değildir.
DOÇ BOZBEL: GENELKURMAY TÜRKİYE’DE DAVA AÇSIN
Yurtdışında kaybettiğimiz bu davayı geri çevirmek mümkün mü? İşte ben de bunu araştırdım. Balıkesir Üniversitesi Bandırma İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nden ticaret hukukçusu Yrd.Doç.Dr.Savaş Bozbel’le konuştum. Bozbel, Genelkurmay’a bu alan adlarını kurtarmak için Türkiye’de yeniden dava açılması formülünü önerdi. Bozbel’in formülü şöyle:
Genelkurmay, Türkiye’de örneğin Ankara’da, bir hukuk mahkemesine, "İsim hakkına tecavüz davası" açacak. Dava açıldığı için alan adının kullanımı durdurulacak. Genelkurmay, aldığı mahkeme kararının da Amerika’da tenfiz (tanıma) ve uygulanmasını isteyecek. Böylece alan adlarının kullanımı Genelkurmay’a geçecek.
ALMANYA İÇİŞLERİ ALAN ADI DAVASINI KAZANDI
"WIPO Tahkim Divanı’nın bu kararını hatalı bulmakla beraber, bu yanlış karar daha çok hukuken dayanılan kaynak ve delillerin yetersizliğinden kaynaklanmaktadır" diyen Bozbel’in öteki değerlendirmeleri ise şöyle:
"Divan benzer bir olayda, Alman Federal İçişleri Bakanlığı’nın alan üst düzey adlarını (bundesinnenministerium.com, bundesinnenministerium.net, bundesinnenministerium.org) ve Federal Anayasayı Koruma Dairesi’nin alan adını (verfassungsschutz.org) kendi adına tescil eden bir kişiye karşı açtığı davada, adı geçen alan adlarının ilgili bakanlığa devredilmesine karar vermiştir.
Gerekçede Alman Marka Kanununa göre davacı tarafın korunmaya değer bir markasının olup olmadığını araştıran divan, kanunun 3. ve 4. maddelerini uygulayarak, davacının tescilsiz de olsa Alman Marka Kanunu hükümleri çerçevesinde bir markasının olduğu kararına varmıştır. Özellikle burada Alman Marka Kanununun 4. maddesinin 2. bendine atıfta bulunan Divan, bu hükme göre marka korumasının, ticari hayatta kullanılan ve ilgili çevre tarafından marka özelliği kazanan işaretlere de tanındığını vurgulamıştır.
Divanın bu kararı çerçevesinde aslında ’genelkurmay’ adının da marka korumasından istifade edeceğini söylemek yanlış olmasa gerek. Çünkü Türk hukukuna göre her ne kadar marka koruması kaideten tescille gerçekleşse de tescilsiz marka sahibi, kural olarak genel hükümlere dayanarak markasına koruma sağlayabilir."
Son bir not Denver’dan Ahmet Çiçek’e tescilli bu sitelere Türkiye’den ulaşmak mümkün olmuyor.
uTÜRKİYE WIPO’YA 1976’DA ÜYE OLDU
RESMİ adı World Intellectual Property Organization (WIPO) olan Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı, 14 Temmuz 1967’de kuruldu. Merkezi İsviçre’nin Cenevre kentinde olan WIPO’ya Türkiye 1976’da üye oldu. Amacı dünya çapında sınai ve fikri mülkiyetin geliştirilmesi ve bu bağlamda ülkeler arasında işbirliğinin geliştirilme olan WIPO’nun üye sayısı 181. Uluslararası marka müracaatında önemli bir adım olan Madrid protokolü WIPO tarafından uygulanıyor ve ödemeler WIPO’ya yapılıyor.
HUKUK HERKESE LAZIM
Tel: 467 00 20
Faks:428 53 18