İngilizlerin beş çayı kültürünün kuralları
Türkiye en çok çay tüketen ülkelerin başında geliyor. Kahvaltıda, misafirlikte ve ders aralarında çalışırken en çok ihtiyacımız olan şey çay. Yalnız İngiltere’de bu iş saatle işliyor. “Çayın saati mi olur?” demeyin, bal gibide olur. İşte size İngilizlerin beş çayı kültürünün kuralları…
Bir süre eğitimim için İngiltere’de bulundum. Burada en çok dikkatimi çeken şeylerin başında geliyordu, insanların kendilerini çay içmek belli bir saate planlaması… Arkadaşlarıma “Çay her saatte içilir” demiştim. Tabii sonra beş çayının tarihini öğrenince epey bir etkilendim.
Kraliçe Victoria, 1800'lü yıllarda İngiltere'de sabah ve akşam yemeği olarak iki öğün yemek yermiş. Özellikle akşam yemekleri çok ağır ve geç saatlerde yenirmiş. Yedinci Bedford düşesi Anna, diyabet hastası olduğu için yemek saatlerinin aralarında açlıktan bayılıyormuş. Bu yüzden saat beş civarları odasına çay ve atıştırmalık kurabiye söylermiş. Bu alışkanlığı etrafındaki kişilere de yayılmış. Zamanla arkadaşlarını odasına çağırarak beş çay partileri yapmaya başlamış. Bu davetler Kral Edward'ın da hoşuna gitmiş ve bir süre sonra o da çay partileri düzenlemeye başlamış. Sarayda başlayan bu etkinlik zamanla tüm İngiltere'ye yayılmış.
Beş çayı partileri nasıl ve nerede oluyor?
İngiltere'ye gittiğimde her gün beş çayı partilerine gideceğim diye hayaller kurardım. Ancak aslında bu kültürün artık çok yaygın olmadığını gördüm. Beş çay etkinliğini düzenleyenler genelde 50 yaş üstü kişiler. Bu davetler genelde evin bahçesinde veya balkon girintisinde yapılıyor. Ayrıca bir de zenginlerin beş çayı daveti var. Bu genelde lüks otel veya kafelerde düzenleniyor. Herkes birbirine elmas gibi hediyeler veriyor. Bizde ki altın günü olarak düşünün. Yalnız şunu söylemekte fayda var. İngilizler beş çayı kendi arasında ikiye ayırmış. 'High tea' (yüksek çay keyfi) yüksek ayaklı yemek masasında yenilen erken akşam yemeğidir. İkincisi ise 'Low tea' (alçak çay keyfi) alçak yer masalarında saat beşe kadar yenilen çay partisidir. İngilizlerin çayı çok sert olduğu için süt koyarak yumuşatıp içiyorlar.
Beş çayı kültürünün kuralları
1- Servis edilen yiyeceklerin çoğunlukla çatal, bıçak kullanılmadan yenebilecek şeyler olarak seçilmesi gerekiyor.
2-Bardağı kibar ve düzgün bir şekilde tutmak.
3- Servis eden kişi muhabbeti bölmemeli.
4-Çok ağır yiyecekler yerine hafif atıştırmalık kurabiye ve kekler tercih edilir.
5. Misafirlerin tabağına konulanlar bitirilmezse ayıp olarak kabul edilir ve bir sonraki davete çağırılmazlar.
6- Beş çayında kesinlikle sallama çay kullanılmaz. Sallama çayla yapılan beş çayı özensiz ve misafirine yapılan haksızlık olarak görülür.
7- Her kişinin masasında mutlaka sıcak süt ve şekeri özel porselenler içerisinde bulunur.
İngiltere'de her restoran veya fast food yerlerinde 24 saat servis edilen İngiliz kahvaltısı ve çayı bulunur. Bir bar çıkışı çoğu kişinin tercihi gecenin 04.00’ünde kahvaltı yapmak oluyor.
Yaklaşık iki yıl boyunca Londra'da İngilizlere inat hergün tek başıma ya da arkadaşlarımla birlikte çay partisi yaptım. Bizim kültürümüze uzak birşey olmadığı için hiç alışmakta yabancılık çekmedim. Aslında sütlü çayı neden içtiklerini daha iyi anladım. Sütle içilen çay yemekleri daha çabuk sindirip mideyi rahatlatıyor. Bu yazıyı okurken sizde demleme çayınıza bir miktar süt ilave edin ve ve keyfini çıakrın...
