Gerçek bir ‘Figür Çizimi’ rehberi

Dünya sanat tarihinin en büyük ustalarından Leonardo da Vinci üzerine yapılmış ve ülkemiz televizyonlarında (da) gösterilmiş olan dizi filmde, Leonardo da Vinci’nin çırağına sürekli olarak “Çiz Antonyo çiz” demesi hiç belleğimden çıkmaz. Hocam şair, yazar ve ressam Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun bazı yazı ve konuşmalarında “Ben dehaya değil, çalışmanın erdemine inanırım” tümcesini ısrarla dile getirmesi, sanatın dilini öğrenmenin en temel yolunun, deneyerek, araştırarak çalışmaktan geçtiğini anlatır. Pablo Picasso, her ne kadar “Aramıyorum, buluyorum” demiş ise de biz onun çok tutkulu ve çok çalışkan bir ressam olduğunu biliyor ve yoğun bir deneme-sınama sürecinde araştırırken bulabildiğini anlayabiliyoruz.
Bilmediğimiz ve öğrenmek istediğimiz bazı konularda yetkinleşmemizin bir yolu da ‘rehber nitelikli’ iyi ve yararlı kitapları okumaktan geçer.

Bugün burada böyle bir kitaba değinilecektir. Bu kitap telif değil çeviri bir kitaptır. Çok sayıda iyi ve güzel özelliği içinde barındırmaktadır. Hazırlayanı Jake Spicer, kitabın adı ‘Figür Çizimi’dir. Her ne kadar ‘figür’ terimi geniş bir alana gönderme yaparsa da bu rehber kitapta kuramsal ve görsel düzlemde ele alınan örnekler ‘insan figürü’ ile sınırlandırılmıştır. Bu sınırlandırmada temel etken plastik sanatlar alanında sanatsal üretimde bulunanların sıkça dile getirdikleri bir düşünce ile bağlantılı olsa gerek: “İnsan figürünü iyi çizen her şeyi çizebilir.”

Geçmişten günümüze, dünya ve Türkiye ölçeğinde bu ve benzeri konularda sayısız kitap yayımlanmıştır. ‘Figür Çizimi’nin benzer kitaplardan farkı şu noktalarda aranmalıdır kanımca:
Görünüş ve sunuluş olarak ‘Figür Çizimi’ kitabında ilgilileri ilk görüşte kendine çekebilecek yalın ve etkili bir grafik dil ile tasarlanmış olması, kullanılan yazı karakterlerinin ve punto büyüklüklerinin okumayı kolaylaştıracak ve gözü yormayacak bir görünümde olması, metnin akışı ile bağlantılı görsellerin hem konuyu izlemeyi kolaylaştırıcı hem de temiz, titiz ve iyi basılmış görseller ile koşut bir yaklaşımla yan yana sunulmuş olması, kullanılan görsellerin bir kısmının sanat tarihinin insan figürünü önceleyen, farklı biçemlerde iş üreten ustaların yapıtlarının görsellerinden seçilmiş olması, illüstrasyonun sınırlarını sanatsal çizim düzlemine taşıyabilen diğer görsellerin, insan figürü çizimini öğrenmek isteyenlere yol ve yöntem sunumunu kolaylaştıracak bileği güçlü, işinin ehli profesyonel kişilerce çizilmiş olması, hedef kitlenin nitelikli görsel eğitiminin de önemsendiğini göstermektedir.

Terminoloji kullanımı ve içerik olarak ‘Figür Çizimi’ kitabı; figür çiziminin öğrenilmesi ya da öğretilmesini kolaylaştıracak bir yaklaşımla, kolaydan zora, basitten karmaşığa doğru aşamalı bir öğretim sırası izleyecek biçimde dizgesel bir tutarlılıkla hazırlanmıştır. Bu kitabın ana başlıkları şunlardır: Giriş, 1- Malzemeler, 2- Görmeyi Öğrenmek, 3- Bakmanın Ötesinde, 4- Betimleme, 5- Konstrüksiyon.
Metin kısmında kullanılan dilin sade ve anlaşılır olması, konu ile ilgili terminolojinin doğru kullanılması, çeviri işinin ehil -olması gerektiği gibi-, ‘mutfaktan’ kişi ya da kişilerce yapılmış olduğunu göstermektedir.
Sonuç olarak, ‘Figür Çizimi’ başlıklı kitabın, hem figür çizimini öğretenler için hem de öğrenmek isteyenler için titizlikle hazırlanmış, bu alanda yayımlanmış kitaplar arasında en yetkinlerden biri olduğunu, gerçek bir rehber kitap niteliği taşıdığını söylemek yanlış olmayacaktır.

FİGÜR ÇİZİMİ
Jake Spicer
Çeviren: Ümran Özbalcı
Remzi Kitabevi, 2023
288 sayfa.