Gençler yeni anayasada örgütlenme hakkı istiyor

Gönül KOCA

Milli Eğitim Bakanı Ömer Dinçer önceki hafta, öğrenci meclisleri aracılığıyla ‘Öğrenci Gözüyle Demokratik Bir Anayasa Nasıl Olmalıdır?’ konulu bir kompozisyon yarışması düzenleyeceklerini, yeni anayasa çalışmaları için gençlerin fikirlerini alacaklarını açıkladı. TBMM Başkanlığı, Anayasa Uzlaşma Komisyonu ile Milli Eğitim Bakanlığı’nın ortak yürüttüğü Demokrasi Eğitimi ve Okul Meclisleri projesi kapsamında öğrencilerin yazacağı kompozisyonlar üzerinden analizler yapılacak. Öğrencilerin ‘nasıl bir anayasa hayal ettikleri’ belirlenecek.
Biz de ortaöğretim öğrencilerine nasıl bir anayasa hayal ettiklerini, anayasada neleri görmek istediklerini sorduk. Öğrencilerin çoğu, gençlere yönelik daha çok korumacı madde bulunmamasından şikayetçi. Türkiye gibi genç nüfus oranı oldukça yüksek olan bir ülkede, gençlerin yönetimde daha çok söz sahibi olması gerektiğini belirten öğrencilerin öncelikli talepleri ise sivil anayasada örgütlenmeye izin verecek maddelerin olması. Yaşadıkları şehirlerdeki gençlik meclislerinde çalışmalar yürüten öğrencilerin sivil ve demokratik anayasa önerileri şöyle:

Hakkını arayan gençler susturulmamalı
Kader Öztürk (Trabzon Gazi Anadolu Lisesi, 11. sınıf öğrencisi): Türkiye’nin neredeyse yüzde 50’sinin gençlerden oluştuğu unutulmayarak örgütlenmenin önündeki engeller en aza indirilmeli. Sosyal kurumlara, kulüplere genelde siyasi açıdan bakıldığı için insanlar üye olamıyor, çalışmalarına katılamıyor. Böyle yerleri siyasi emellerine alet etmeye çalışanlar da var ama sonuçta hakkını arayan gençlerin susturulmaması lazım. Yeni anayasada gençleri sosyal açıdan yol gösterecek, başarılarını destekleyecek maddeler bulunmalı. Türkiye’de milletvekili yaşları çok yüksek. Türkiye gibi bir ülkede gençlerin etkinliğini arttıracak, söz hakkı verecek maddeler bulunmalı.

İnsan temelli bir anayasa istiyoruz
Murat Ayaz (Gaziantep 19 Mayıs Lisesi 12. sınıf öğrencisi): Öncelikle milletvekili dokunulmazlıkları kaldırılmalı. Gençlerin aktif siyasette yer alabilmesinin önü açılmalı. Gençlerin çalıştığı sivil toplum kuruluşlarının desteklenmesine yönelik maddeler olmalı. Ülke genelini ilgilendiren, Avrupa Birliği üyeliği, bir yere asker göndermek gibi konularda referandum yapılmalı. Ve en önemli konu şu, yeni anayasada ırk, din, soy, mezhep, cinsiyet ayrımına yönelik kelime gruplarının bulunmamasını istiyoruz. İnsan temelli bir anayasa olması gerekiyor. Yani devletin kalkınmasından çok önceliğin insana verilmesini istiyoruz.

İfade özgürlüğü sağlanmalı
Faruk Cangül (Bandırma Anadolu Meslek Lisesi, 12. sınıf öğrencisi): İlk olarak söylemek gerekir ki anayasa kesinlikle referanduma gidilerek halkın oylamasına sunulmalı. Anayasa paket halinde değil bölüm bölüm madde madde oylanmalı. Halkın her kesimine hitap etmeli. Demokratikleşme örgütlenme durağından geçer. Bu yüzden gençlik alanında çalışmalar yapan örgütler, gençlik meclisleri, sivil toplum kuruluşları desteklenmeli. Alınan kararlar öncesinde gençlerin de fikirleri alınmalı ve ifade özgürlüğü sağlanmalı. Eğitimde çok faklı ihtiyaçları olan eğitim görmek isteyip ulaşamayan insanları devletin desteklemesi gerekir. Doğu batı ayrımı yapılmadan her yerde aynı eğitim verilmeli.

Maddeler net ve anlaşılır olmalı
Derya Gültekin (İstanbul Şair Abay Konanbay Lisesi, 12. sınıf öğrencisi): Şu anda biz bir darbe anayasası kullanıyoruz. Bu anayasanın dili çok ağır ve maddeler net değil, ucu açık ifadeler var. Bazen hukukçuların bile ihtilafa düştüğü maddeler var. Yeni anayasada maddelerde ucu açık ifadelerin bulunmamasını, net ve herkesin anlayabileceği şekilde olmasını istiyoruz. Bu dönemdeki Türkiye’ye yönelik bir anayasa olmalı. Türkiye’de yaşayan tüm etnik kökenden, ırktan, milletten insanlara yönelik bir anayasa olmalı. Gençlerin sosyal ve ekonomik haklar verecek maddeler bulunmalı. İnsanların ibadet etme hakları göz önünde bulundurularak, tüm inançtan insanlar için ibadet yerleri arttırılmalı. Ayrıca, camilerdeki imamlar nasıl ki devletten maaş alıyorsa Alevilerin cemevlerinde görevli dedelere de maaş verilmeli. Üniversitelerde uygulanacak kılık kıyafetler konusunun anayasada belirtilmesi ve özgürlükler tanınması gerekiyor.

17 milyon çocuğun görüşü alınacak
Öte yandan Çocuk Vakfı da yeni anayasa için çocukların fikirlerini alabilecekleri bir çalışma başlatıyor. 1. Türkiye Çocuk Hakları Kongresi’nde hazırlanan Çocuk Hakları Stratejisi ve Uygulama Planı kapsamında, yazılı ve sözlü olarak görüş bildirebilecek 17 milyon çocuğun anayasa için görüşleri alınacak. Farklı şehirlerdeki okul meclisleri aracılığıyla 18 yaşına kadar olan çocuklardan birer dilekçe yazarak, anayasa ile ilgili düşüncelerini belirtmeleri istenecek. Çocukların dilekçeleri toplandıktan sonra yaş gruplarına göre kümelenecek ve okullar, raporlar hazırlayacaklar. Bu raporlar da TBMM’ye gönderilecek. Uygulama anayasa çalışmalarının sürecine göre başlatılıp, sonlandırılacak.
Çocuk Vakfı Kurucusu Mustafa Ruhi Şirin, yapılacak çalışmanın çıkış noktasını ve hedeflerini şöyle anlattı: “1876 Teşkilatı Esasi’den bu yana aynı yol izlendi. Sanki çocukların toplumun birer nesnesiymiş gibi hareket edildiği için çocuk görüşü anayasalara, yasalara yansımadı. Çocuk Hakları Sözleşmesi bağlamında düşündüğümüzde temel ölçütlerinden biri de çocukların görüşlerinin alınması. Türkiye’de örgün eğitim sistemi içinde genel bir çalışma yapılmadı. Türkiye genelinde çocukların görüşünün alınması ve kendilerini ifade edebilmeleri bağlamında bu çalışma aynı zamanda bir demokrasi kültürü ödevi olarak da gerçekleştirilecek. Ancak çocuk görüşleri alınırken, yetişkinlerin görüşlerini yazmaları halinde bunlar çocuk görüşü raporunda yer almayacak. Metinler uzmanlar tarafından ayıklanacak. Bu çalışma içinde çocuk gelişimcileri, psikologlar, pedagoglar, çocuk hukuku alanında çalışan uzmanlar gönüllü olarak katkı verecek.”

kutuu----
Üniversiteliler de öneride bulunacak
Medipol Üniversitesi de üniversitelilerin anayasaya katkıda bulunabilmesi için ‘Talep Et’ adlı bir kampanya başlattı. Üniversitenin Hukuk Fakültesi Öğretim Üyeleri Prof. Dr. Yücel Sayman ve Yrd. Doç. Dr. Levent Korkut’un yürüttüğü kampanyaya 500’e yakın talep geldi. Önümüzdeki hafta sonuna kadar devam edecek kampanyaya Medipol Üniversitesi’nin tüm öğrencileri, velileri ve öğretim görevlileri de katılacak.