Yılmaz'a göre AB'ye giden yollar Bonn'a çıkıyor

Başbakan Mesut Yılmaz'ın, Bonn gezisinin en kritik buluşmasını, bugün Almanya Başbakanı Helmut Kohl ile yapacağı görüşme oluşturuyor. Gezinin başarı ölçütünü, Kohl'ün bugün Yılmaz'a Avrupa Birliği'nin genişleme süreci içinde Türkiye'ye biçeceği konuma ilişkin vereceği yanıt belirleyecek.

Yılmaz, dün Bonn'a giderken uçakta yaptığımız sohbette, ‘‘Ben Kohl'ü rahatlatacak azami unsurları ifade ettim. Bundan sonra artık onun tavrı önemli’’ diyerek, topun artık Almanya'nın sahasında olduğuna dikkat çekti. Yılmaz'ın Kohl'den beklediği yanıt, Türkiye-AB ilişkilerindeki şu kritik denkleme oturuyor:

Önümüzdeki aralık ayında Lüksemburg'da düzenlenecek olan tarihi AB zirvesinde, topluluğun 21. Yüzyıl'a dönük genişleme stratejisi konusunda nihai karar verilecek. AB komisyonunun hazırladığı ve zirvede gündeme gelecek olan tavsiye raporunda, Türkiye genişleme perspektifinin dışında bırakılıyor. Komisyon, genişlemeye toplam 11 ülkenin dahil edilmesini ve bu ülkelerin iki aşama halinde tam üye yapılmasını öneriyor. Yılmaz, bu önerinin Türkiye açısından ‘kabul edilemez olduğu’ görüşünde ve ‘‘Bu durumda biz Rusya ve Ukrayna ile aynı konumda kalırız’’ diyor. Yılmaz, Kohl'le bugünkü görüşmesiyle ilgili iki önemli hedef belirliyor:

‘‘Bizim birinci hedefimiz, bu genişleme sürecinin içine dahil olmaktır. İkincisi ise genişleme süreci içindeki mekanizmalardan yararlanmaktadır. Ara formül istemiyoruz. Doğrudan sürecin içine girmek istiyoruz.’’

Yılmaz, bu noktada Lüksemburg zirvesinden Türkiye'yi dışlayan bir karar çıkmaması olasılığının, bu nitelikte bir karar çıkması olasılığından daha ağırlıklı olduğu görüşünde. Başbakan, ‘iyimserliğini’ Fransa ve İtalya faktörlerine dayandırıyor:

‘‘Genişleme konusundaki modaliteyi henüz kendi aralarında tayin etmiş değiller. Bu konuda farklı öneriler var. Mesela Fransa bütün aday ülkeleri içeren daimi bir genişleme konferansı öneriyor. İtalya daha da ileri gidiyor ve bütün bu ülkelerle tam üyelik müzakareleri başlasın, müzakarelerin sonucuna göre, karar alınsın istiyor. Her iki ülke de Türkiye'yi genişleme içine koyuyor.’’

Yılmaz'a göre güçlük, Almanya'nın Fransa ve İtalya'dan farklı bir çizgide durmasından kaynaklanıyor. Bir anlamda Avrupa içinde Türkiye konusunda bir ‘ikilik’ sözkonusu. Başbakan'a göre, Almanya Türkiye konusundaki kararını henüz netleştirebilmiş değil:

‘‘Bunu engelleyen en önemli unsur sadece serbest dolaşım değil. Güçlük şurada. Bütün aday ülkelerin toplamı ancak Türkiye kadar. Almanlar çok egzersiz yaptılar. Türkiye'yi genişlemenin dışında bırakmayacak bir arayış içindeler. Görüşlerini netleştirme aşamasına gelmiş olabilirler. Belki de bizim görüşlerimizi alıp görüşlerini daha da olgunlaştırmayı tercih edebilirler.’’

Yılmaz, bugünkü görüşmenin önemini şu sözlerle açıkladı:

‘‘Kohl çok belirleyici. Bu önemi yalnızca Almanya'daki karar alma mekanizmasındaki belirleyiciliğinden değil, aynı zamanda Almanya'nın AB içindeki belirleyiciliğinden de kaynaklanıyor.’’

Türkiye'yi, AB tam üyeliğine götüren bütün yollar Bonn'dan geçiyor. Yılmaz, Türkiye'nin bu yolun neresinde durduğuna ilişkin mesajı bugün Kohl'den alacak.