Uzay yarışında Türkiye de var

Türkiye'de bir avuç bilim adamı, kendi olanaklarıyla uzay alanında önemli çalışmalara imza atıyor. Pratik anlamda henüz uzaya çıkamayan Türkiye, bilim adamları aracılığıyla süper ülkelerin at koşturduğu bir alanda ‘‘Ben de varım’’ diyor.

Üç yıl önce çıkarılan ‘‘Türkiye'nin Bilim Haritası’’nda, Türkiye'nin uzay, beyin ve iletişim teknolojisi alanlarında dünya standardına ulaşabileceğinin belirlenmesi, başta bilim çevreleri olmak üzere birçok kesim tarafından hayretle karşılanmıştı. Ancak ortaya konulan bilimsel çalışmalar ve bunlara uluslararası alanda atıfta bulunulması dikkate alındığında, hedeflerin hayal olmadığı görüldü.

ATMOSFERE TELESKOP

Türkiye'nin ‘‘dünya standardına ulaşabilecek’’ çalışma alanlarının başında astronomi ve uzay bilimleri geliyor. Türkiye, uzaya henüz adım atamasa da Türk bilim adamları, uzun zamandır bu alanda önemli bilimsel çalışmalar gerçekleştiriyor.

TÜBİTAK, Türkiye'de doktora yapmış öğretim üyelerinin bilimsel çalışmalarını incelerken, özellikle 1980-1990 arasında uluslararası yayınlarda yer alan makaleleri de belirledi. Yayınlanan makale sayısında uzay bilimleri alanındaki çalışmalar ilk sırada yer alırken, makale sayısının öğretim üyesi sayısına oranı da oldukça yüksek çıktı. Bütçesinin yüzde 25'ini Antalya Bakırlıtepe'de bir ulusal gözlemevi kurmaya harcayan TÜBİTAK, bu alanda ikinci büyük adımı da attı. 10 ülkenin yer aldığı atmosfer dışına teleskop gönderme projesine katılan TÜBİTAK, bunun için 100 bin dolar harcadı.

Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölüm Başkanı Prof. Dr. Cafer İbanoğlu, Türkiye'nin, astronomi ve uzay bilimleri dalında ''dünya ile yarışır'' halde olduğunu belirterek, TÜBİTAK'ın bunu göz önünde bulundurarak, uzun çalışmalar sonucunda Bakırlıtepe'de Ulusal Gözlemevi'ni kurduğunu söyledi. 52 yaşındaki Prof. İbanoğlu, 1968 yılından beri yıldızlardaki parlaklık değişimini ve güneşteki titremeyi araştırıyor. Yıldızların yüzeyinde güneşteki ile karşılaştırılamayacak kadar dev lekeler oluştuğunu belirten Prof. İbanoğlu, bu lekelerin güneşin gelecekte alacağı durumun da habercisi olduğunu savunuyor.

DEĞİŞEN YILDIZLAR

Prof. İbanoğlu'nun yıldızlarla güneşteki değişimi içeren ve dünyanın çeşitli yerinde bu alanda yapılan çalışmaların birlikte ele alınmasını amaçlayan ‘‘Değişen Yıldızlar’’ adlı projesi, NATO tarafından kabul edildi. Uzay alanında çalışan 27 ülkeden 100'den fazla bilim adamının katılımıyla 31 Ağustos-11 Eylül tarihleri arasında Çeşme Altınyunus'ta bir toplantı yapılacak.NATO ile Prof. İbanoğlu arasında geçen yıl imzalanan protokole göre, toplantının tüm masrafları NATO tarafından karşılanacak.