Üreticiden tüketiciye kazık zinciri
Güncelleme Tarihi:
Marketten kilosunu 76 kuruşa aldığınız soğanın üreticideki fiyatı kaç dersiniz? Ya da 90 kuruşa aldığınız patatesin?
Sonuçlar maalesef üretici ile tüketici fiyatları arasındaki büyük bir farkın olduğunu ortaya koyuyor. Hatta bazı ürünler üreticiden 1 liraya çıkarken, tüketiciye 4 YTL'ye ulaşıyor. Üretici ile tüketici arasındaki zincirde ürünlerin fiyatı 4 kata varan oranlarda artıyor.
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB), seçilmiş ürünlerin üretici fiyatları ile hal, pazar ve market fiyatlarını açıkladı. Buna göre ne üreticiler eline geçen paradan, ne de tüketici ürüne ödediği paradan memnun. Çünkü arada büyük fiyat farkları var.
En büyük fark soğanda
TZOB'un raporuna göre üretici çıkış fiyatı ile market fiyatı arasında en büyük fark soğanda. Soğan üreticisinin eline kilogram başına sadece 20 YKR geçerken, marketlerde soğanın ortalama satış fiyatı 76 YKr. Yani soğan fiyatı üreticiden çıkıp tüketiciye ulaşana kadar yüzde 279 oranında artıyor.
Soğanın en yakın rakibi patates. Üreticiden 25 YKr'ye alınan patates, sebze-meyve halinde 48 YK'ye çııyor. Pazara 75 YKr'ye gelen patataes, markete ulaşana kadar 90 YKr oluyor. Böylece patateste üreticiden tüketiciye ulaşan zincirde fiyat yüzde 259 artıyor.
Benzer şekilde üreticiden 0.63 YTL'ye çıkan elma markette 2.23 YTLye, 0.46 YTL olan ıspanak 1.43 YTL'ye, 1.30 olan kuru fasulye 4.08 YTL'ye, 0.75 YTL olan kırmızı mercimek de 2.60 YTL'ye, 0.74 YTL olan domates 2.12 YTL'ye yükseliyor.
"Makas çok yüksek"
TZOB Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, ürünün üreticiden tüketiciye ulaşıncaya kadar geçtiği hal, pazar ve market zinciri halkalarının fiyat artışlarında önemli oranlarda etkili olduğunu belirtti. Bayraktar, "Üretici ve tüketici arasındaki fiyat farkına baktığımızda, yaş sebze ve meyvede % 279’lara, kurutulmuş ürünlerde %170’lere, baklagillerde %246’lara ve hayvansal ürünlerde %176’lara kadar çıktığı görülüyor. Üretici ve market fiyatları arasındaki makas çok yüksek." diye konuştu.
SEÇİLMİŞ ÜRÜNLERDE ÜRETİCİ-HAL-PAZAR-MARKET FİYATLARI
Ürünler | Üretici | Hal | Pazar | Market | Hal/Üretici | Pazar/Üretici | Market/Üretici |
Fiyatı | Fiyatı | Fiyatı | Fiyatı | Fiyat Farkı (%) | Fiyat Farkı (%) | Fiyat Farkı (%) | |
Domates | 0,74 | 1,12 | 1,55 | 2,12 | 50,0 | 108,5 | 185,1 |
Salatalık | 0,74 | 1,22 | 1,76 | 2,10 | 63,7 | 137,1 | 183,1 |
Sivri Biber | 1,39 | 2,28 | 3,50 | 4,10 | 64,1 | 152,4 | 195,7 |
Yeşil Fasulye | 2,50 | 3,50 | 4,75 | 6,28 | 40,3 | 90,4 | 151,5 |
Patlıcan | 0,87 | 1,35 | 2,13 | 2,83 | 55,8 | 145,2 | 227,0 |
Havuç | 0,55 | 0,68 | 1,05 | 1,41 | 22,7 | 90,9 | 155,8 |
Ispanak | 0,46 | 0,65 | 1,20 | 1,44 | 41,3 | 160,9 | 212,6 |
Pırasa | 0,515 | 0,65 | 1,375 | 1,47 | 26,2 | 167,0 | 185,3 |
Soğan | 0,20 | 0,40 | 0,60 | 0,76 | 100,0 | 200,0 | 279,4 |
Patates | 0,25 | 0,48 | 0,75 | 0,90 | 92,0 | 200,0 | 259,6 |
çilek | 2 | 3,00 | 3,50 | 4,23 | 50,0 | 75,0 | 111,6 |
Elma | 0,63 | 1,02 | 1,50 | 2,23 | 61,4 | 138,1 | 253,7 |
Armut | 1,50 | 1,75 | 3,00 | 4,33 | 16,7 | 100,0 | 188,5 |
Mandalina | 1,00 | 1,75 | 2,50 | 2,80 | 75,0 | 150,0 | 180,3 |
Kuru Fasulye | 1,30 | 2,30 | 3,50 | 4,08 | 76,9 | 169,2 | 214,2 |
Nohut | 1,00 | 1,60 | 2,67 | 2,94 | 60,0 | 166,7 | 193,8 |
K.Mercimek | 0,75 | 1,70 | 2,17 | 2,60 | 126,7 | 188,9 | 246,8 |
Y.Mercimek | 1,10 | 1,60 | 2,67 | 2,99 | 45,5 | 142,4 | 171,9 |
Kuru Kayısı | 3,00 | - | 5,50 | 8,12 | - | 83,3 | 170,8 |
Kuru Üzüm | 2,42 | - | 4,50 | 4,75 | - | 86,0 | 96,3 |
Kuru İncir | 5,00 | - | 7,00 | 9,75 | - | 40,0 | 95,0 |
Fındık | 10,40 | - | 15,00 | 17,72 | - | 44,2 | 70,4 |
Yumurta | 0,11 | - | 0,20 | 0,21 | - | 84,1 | 90,2 |
1Lt Süt | 0,62 | - | 1,71 | - | - | 176,3 | |
Dana Eti | 8,25 | - | 15,14 | - | - | 83,5 |