Türkler de Kutup'da

Atlas Dergisi'nden Özcan Yüksek ve Cemal Gülas, buz üstünde kızak ve kayaklarla 14 gün süren müthiş bir yolculuktan sonra, Kuzey Kutbu'na ulaşan ilk Türkler oldular. Türk ekibine, Kuzey Kutbu'na üç yıl önce yürüyerek gidip gelen ilk insan olan Rus Mikhail Malakov rehberlik etti.

Kuzey Kutbu'na yapılmış ilk Türk seferi başarıyla sonuçlandı. Hürriyet Dergi Grubu bünyesindeki ATLAS Dergisi'nden Özcan Yüksek ve Cemal Gülas, 14 gün süren yolculuk sonunda Kuzey Kutbu'na ulaştı. Vestel Dergisi'nin sponsorluğunda gerçekleşen Türk seferine, Kuzey Kutbu'na üç yıl önce yürüyerek gidip gelen ilk insan olan Rus Mikhail Malakov rehberlik etti. Arktik Okyanus'un buz tutmuş zemininde kızaklar ve kayaklarla süren yolculuk, metrelerce yükseklikteki buz molozları ve donmamış denizin sık sık ortaya çıkması yüzünden zorlu geçti.

BUZLA DANS

ATLAS Dergisi Genel Yayın Yönetmeni Özcan Yüksek, ‘‘Bizi soğuk değil, en çok Arktik Okyanus'un (Kuzey Buz Denizi) buz hareketi zorladı’’ dedi. Yüksek şunları söyledi: ‘‘Kuş uçuşu 70 mil olan mesafe, önümüze çıkan molozlar, denizin donmamış bölümleri ve bir de buz kütlesinin kendi kayması yüzünden 110 milden fazlaya çıktı. Bir günde mesela 7 deniz mili, yani yaklaşık 12 kilometre yol almışız. Ertesi sabah uyandığımızda buz riftinin bizi 2 milden fazla geri attığını görüyorduk. Yönümüzü GPS (Global Positioning System) adlı bir cihazla saptıyorduk. Devamlı hareket halinde olan buz riftleri bizi sadece geri atmakla kalmıyor, bazen de bir iki meridyen batı ya da doğuya savuruyordu. Okyanusta buzun kalınlığı en fazla 2 metre. Ama biz yolu daha fazla uzatmamak için zaman zaman riske girerek 6 santim kalınlıktaki buzda da yürüdük. Hatta dar bir çatlağı geçerken ince bir buz tabası kırıldı ve ekipteki ikinci Rus arkadaşımızın tek ayağı suya battı.’’ Yüksek, çok özel harcama ve çaba gerektiren Kuzey Kutup Yürüyüşü'nün gerçekleşmesi için ATLAS'la işbirliğine giren Vestel'in, bu davranışıyla Türk halkının Kuzey Kutbu'nu tanımasına yardımcı olduğunu da söyledi. Yüksek, ‘‘Türk halkının gururlanmaya gereksinimi var. Ufkunu en son paralele kadar, en yüksek zirveye kadar geniş tutması gerekiyor. Türk firmalarının sponsorlukla, Türk insanının keşfetme ruhunu desteklemesini bekliyorum’’ dedi. Dünyanın ekseninin başladığı yer olan Kuzey Kutup'a gitmek için Türk ekibi, maceralı bir yolculuktan sonra Sibirya'da küçük bir kasaba olan Hatanga'ya ulaştı. Buradan Antonov tipi özel bir jetle, Kutup Noktası'na 70 mil uzaklıkta buzdan geçici olarak yapılmış havaalanına inen ATLAS ekibi, yürüyüşüne bu noktadan başladı.

14 GÜN KALDILAR

Atlas ekibi, Kuzey Kutup noktasını Türk okuruna daha ayrıntılı tanıtabilmek için bölgede 14 gün kalmayı ve bu kadar uzun bir mesafeyi yürümeyi tercih etti. Kuzey Kutbu'na yapılan diğer yürüyüşler genellikle helikopterle gidilip 30-40 mil mesafe kala başlatılıyor. Türk seferi, hava destekli seferlerin en zorlusu ve en uzunu oldu. Kuzey Kutup noktasının karaya uzaklığı 1000 milden fazla olduğu için karadan başlayıp, kutup noktasına yürümek iki ay sürüyor. Türk ekibin rehberliğini yapan Mikhail Malakov ise 1995 yılında Kanadalı Richard Weber'le Kuzey Kutup noktasına gidip, gelmiş ve bu yürüyüş 3 ay sürmüştü. Malakov ve Weber, bu yürüyüş sırasında hiç bir hava yardımı almamışlardı. Bu yüzyılın başında Amerikalı Cook ve Peary'nin keşfettiğini ileri sürdüğü Kuzey Kutup noktası, insanoğlunun motor kullanmadan keşfedemediği tek yeryüzü noktası. Çünkü her iki Amerikalının iddialarının da yalan olduğu daha sonra ortaya çıkmıştı. Kuzey Kutbu, ancak 1926 yılında zeplinle keşfedilebilmişti. ATLAS elemanları, bu noktaya yürüyerek giden ilk Türkler oldular. Ancak ATLAS ekibi aynı tarihte bir Türk kızıyla 88. paraleldeki Borneo Buz Kampı'nda karşılaştı. Türk kızı Meltem de helikopterle gideceği Kuzey Kutup noktasında Avusturya balon takımında uçmaya gidiyordu. Kuzey Kutbu semalarındaki hava gösterileri sırasında bir Rus paraşütçünün öldüğünü ATLAS ekibi Sibirya'ya döndüğünde öğrendi.

OTEL YOK!

Özcan Yüksek, Kuzey Kutbu'na yürüyüş amaçlarının yeryüzünün bu en son paralelindeki coğrafyayı Türk insanına tanıtmak olduğunu da söyledi. Yüksek, ‘‘Türkiye'de Kuzey Kutup çok az biliniyor. Hatta Türkiye'ye döndüğümüzde, bazı gazetelerde Kuzey Kutbu'na gittiğini ileri süren Türk gazeteciler gördük. Türk insanının açıkça aldatıldığını hissetmek acı verici bir olay. Bu gazete röportajlarında Kuzey Kutbu da anlatılmamış, harita da konmmamış, hele Kuzey Kutbu'nun bir okyanus üzerinde olduğu hiç söylenmemiş. Gitmeden önce de bir televizyon da Kuzey Kutbu'na bayrak diken biri vardı. Bu okyanusta kimse yaşamıyor. Kutup ayıları bile tek tük. Otel de bulamazsınız.’’

İlk kez onlar başardı

Atlas Dergisi Genel Yayın Yönetmeni Özcan Yüksek ile Cemal Gülas'ın buz üzerindeki yolculukları oldukça zorlu geçti. Kuş uçuşu 70 mil olan yürüyüş mesafesi, önlerine çıkan molozlar, denizin donmamış bölümleri ve buz kütlesinin kayması yüzünden 110 mili geçti. ‘‘Bir günde mesela 7 deniz mili, yani yaklaşık 12 kilometre yol almışız. Ertesi sabah uyandığımızda buz riftinin bizi 2 milden fazla geri attığını görüyorduk’’ diyen Yüksek ve Gülas, müthiş bir ilke imza atmanın gururunu yaşıyor.