Türkiye ekonomisinin kredi değerliliği

KREDİ değerlendirme kuruluşları, şirketler gibi, ülkeleri de değerlendirmeye tabi tutarlar. Ülkelere borç vermek isteyen yatırımcılar ülkelerin kredi değerliliğine göre önerilen faizleri beğenirler ya da beğenmezler. Kredi değerliliği yüksek olan ülkelerin borçlanmalarının maliyeti göreli olarak daha düşük olur.HATALARDerecelendirme kuruluşları da elbette hata yapabilirler. Kimi zaman aslında kredi değerliliği yüksek olan bir ülkeyi düşük (pozitif hata) ya da kredi değerliliği aslında düşük olan bir ülkeyi yüksek (negatif hata) gösterebilirler.Pozitif hata yaptığında yatırımcılar daha sağlam bir müşteriye daha pahalı bir kredi satmış olurlar. Yatırımcılar havadan para kazanmış olurlar. Daha doğru bir değerlendirme yapılsaydı, daha fazla borç verebilecekleri için şikayet etseler de, genelde, hayatlarından memnundurlar. Aldıkları riske göre daha fazla getiri elde etmişlerdir.Negatif hata yapıldığında ise, çürük bir müşteri daha itibarlı olarak gösterildiğinden, yatırımcılar zarar edebilirler. Daha pahalı vermeleri gereken bir krediyi daha ucuza vermişlerdir. Daha sınırlı kredi vermeleri gerekirken, yanlış değerlendirme sonucunda gerekenden daha fazla kredi vermiş duruma düşmüşlerdir. Haklı olarak yanlış değerlendirmeden şikayetçilerdir.Bu yapıda, kredi derecelendirme kuruluşları, doğruya en yakın sonucu bulmaya çalışsalar da, pozitif hata yapmayı göze alıp negatif hata yapma olasılığını asgariye indirmeye çalışırlar. Yani, iyiyi kötü göstermekten çok rahatsız olmazlar, kötüyü iyi gösterme yanlışı yapmamaya çalışırlar. Kendi deyimleriyle tutucu davranırlar.NEREDEYİZ?Belli başlı kredi derecelendirme kuruluşlarından Standard and Poor's (S&P) mayıs ayı başı itibariyle 94 devleti derecelendirmiş. Bu ülkeler arasında kredi değerliliği en yüksek ülkeler olan Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere, Almanya, Fransa, Danimarka Avustralya, Avusturya ve Finlandiya gibi ülkeler AAA notu almışlar.Son dönemlerde aldıkları bazı kredileri ödeyemeyen Arjantin ve Paraguay derecelendirme dışı bırakılmış. Derecelendirilen ülkeler arasında en düşük notu alan ülkeler Endonezya, Uruguay ve Venezüella. Bu ülkeler C notu almışlar. Yani, yatırımcılara bu ülkelerden uzak durun deniyor. Bu ülkelerin aldıkları borçları ödeyemez duruma düşebilecekleri sinyali veriliyor.Bu ülkelerden sonra en düşük notu alan ülkeler Türkiye ve Surinam. İkisinin de notu B-. Yani, biz, ‘‘yatırım yapılabilecek ülkeler’’ kategorisinin en altındayız. Bizden kredi değerliliği daha yüksek olan Sosyalist Vietnam Cumhuriyeti, Ukrayna, Papua New Gine, Pakistan, Moğolistan ve Senegal gibi ülkeler var. Bu resme bakıp Türkiye konusunda S&P'nin pozitif bir hata yaptığını iddia edebiliriz. Ama, bundan on yıl önce Türkiye'nin kredi notunun BBB+ olduğu hatırlanırsa, on yılda Türkiye ekonomisinin bu hale getirilmesinin af edilemeyecek bir rezalet olduğunun tartışılacak bir tarafı yoktur.Bugün Avrupa Topluluğu'na tam üye olmak üzere olan ülkelerin hemen hepsi A ve daha yukarı nota sahiptirler. En kötüleri BB- ile Romanya, BB ile Bulgaristan ve BBB+ ile Polonya'dır. Biz çok uzaklardayız.