Hürriyet Bilim Kurulu yanıtlıyor: Temmuzda düğün olamaz

PROF. DR. ZAFER KURUGÖL (Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı Başkanı): Bunu kesin olarak söylemek zor. Viral solunum yolu enfeksiyonları genelde yazın azalır ama bunun COVID-19 için geçerli olup olmadığını henüz bilmiyoruz. Unutmayalım, 1918-19 yıllarında 50 milyon kişiyi öldüren ‘İspanyol Gribi’ ağustosta başlamıştı. Hepimiz heyecanla bu salgının sona ermesini bekliyoruz. Getirilen kısıtlamalar ve halkımızın özverisiyle büyük bir başarı elde ettik. Ancak temkinli davranmaya devam etmeli ve kısıtlamaları kaldırmayı acele etmeden bilimsel gerçeklere göre yapmalıyız. Yoksa birinciden çok daha büyük bir ikinci dalga olma ihtimali var. Örneğin Singapur önlemleri hızla gevşetince vaka sayıları 10’lardan bir anda binlerin üstüne çıktı. “İyileşen vaka sayısı, yeni vakadan fazlaysa düzelme başlamıştır” diye bir kavram ortaya atıldı.

Bu kısmen doğru olsa da iyileşen vaka sayısını saptama yöntemi önemli. Hastaneden taburcu olan her vaka iyileşmiş olarak kabul ediliyor, genellikle tekrar test yapılmıyor. Oysa Japonya ve Singapur gibi ülkeler semptomlar düzeldikten 14 gün sonra negatif çıkan vakayı iyileşmiş vaka olarak bildiriyor. “Salgın kontrol altına alındı” demek için en az 14 gün iyileşen vaka sayısının yeni vakadan fazla olması gerekir. Şu anda filyasyon esnasında pozitif hastanın etrafındaki semptomu olmayanlardan örnek alınıyor. Hiçbir hastalık belirtisi göstermeyen kişilerin pozitiflik oranına bakarak ve haftada bir bu oranın azalmasını değerlendirerek karar vermek daha doğru bir yöntem olacaktır. Hiçbir hastalık belirtisi olmayanlar kişilerde pozitiflik oranı yüzde 5’in altına düşmüşse salgın tamamen bitmiştir diyebiliriz. Dolayısıyla şu an temmuz ayında düğün yapmanın çok olanaklı olduğunu düşünmüyorum. Ertelemek daha iyi olacaktır.

ACİL OLAN AMELİYATLAR YAPILIYOR

Eyüp ENSAR soruyor: Estetik cerrahide yüz felci ameliyatı olacaktım. Korona yüzünden yapılamadı. Korona yüzünden diğer hastalar unutuldu mu? Hangi ameliyatlar yapılabiliyor, hangileri yapılamıyor?

PROF. DR. NECMETTİN ÜNAL (Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon ve Yoğun Bakım Uzmanı): Aciliyeti olan her türlü ameliyat ‘zorunlu sınıfı’na giriyor. Bir de kanser gibi yarı acil klasmana giren ameliyatlar var. Tabii ki bu zorunlu ameliyatların tamamının sayılması için bu gazetenin sayfaları yeterli değil. Ancak bir kaç örnek verirsek; her türlü travma sonucunda ameliyat gereksinimi (kanamalar, kırıklar, acilen tamiri gereke organ hasarlanmaları, kan birikintisinin çıkartılma gereksinimi, vb.), apandisit, bağırsak tıkanması/düğümlenmesi, idrar yollarının aniden tıkanmasına neden olan hastalıklar, safra yollarında ani tıkanma, bağırsak damarlarının tıkanması, travma sonucu veya spontan olarak akciğerin sönmesi, doğum/sezaryen ve bununla ilgili acil durumlar, kalp damarlarının ani tıkanıklığı nedeni ile acil kalp ameliyatı gereksinimi, büyük atardamarların tıkanması, çatlaması, kafa içinde ani basınç artışı oluşturan nedenler (kanama, tümör vb.), solunum yollarının tıkanmasına neden olabilen durumlar. Tabii ki acil ve zorunlu olan ameliyatlar burada sıraladıklarımız ile sınırlı değil.

ARACINIZI İYİCE TEMİZLEYİN

Sibel ŞAHİN soruyor: Kendi aracımla işe gidiyorum, yine de virüsü kapma riskim var mı?

PROF. DR. DERYA ULUDÜZ (Cerrahpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi): Evet var. Bu nedenle bazı noktalara dikkat etmelisiniz. Öncelikle arabanızda mümkün olduğunda az kişi ile seyahat edin. Sık molalar verip, inip binmeyin. Her inip binmeniz içeriye virüsü getirmeniz anlamına gelebilir. Benzin istasyonlarında mümkün olduğunca temassız ödeme yapmaya gayret edin. Aracınızda mutlaka alkollü mendiller bulundurun. Alkollü mendiller spreylerden daha kullanışlıdır. Alkol oranının yüzde 60 üzerinde olmasına dikkat edin. Aracınıza bindiğinizde en riskli alanlar olan kapı iç kolunu, direksiyonu, vites kolunu ve en çok virüsün birikme olasılığı olan ön konsol üzerini alkollü mendille iyice temizleyin. Temizledikten sonra mendili bir poşetin içine atın ve ağzını sıkıca kapatın. Aracınızdan indiğinizde hemen torbayı çöpe atın. Aracınızı sürerken klimadan mikropların kolaylıkla bulaşma riskine karşı klimayı açmak yerine camı açın. Ancak indikten sonra aracınızın camlarını birkaç dakika açık bırakırsanız olası içerde birikmiş olan virüslerin dışarı atılmasını sağlayabilirsiniz.

SİZ SORUN HOCALAR YANITLASIN

Alanında uzman, çok değerli hocalardan oluşan Hürriyet Bilim Kurulu, her gün koronavirüs ve salgınla ilgili sorularınıza cevap veriyor. Sorularınızı hurriyetbilim@hurriyet.com.tr adresine veya 0 530 054 44 84 numaralı WhatsApp hattına isim ve soyisminizi yazarak yollayabilirsiniz.