Sungurlu: Yargı dışı oluşumlar büyük sorun

Adalet Bakanı Oltan Sungurlu, Susurluk kazasıyla simgeleşen, devlet-çete ilişkisi iddialarının resmi belgede de itiraf edilmesine, temkinli bir yaklaşımda bulundu. TBMM'ye sunulan, Adalet Bakanlığı bütçe tasarısının gerekçesinde, ‘‘Yargının yerini çetelerin almaya başladığı’’ndan sözedildiğinden haberi olmadığını belirten Sungurlu, ‘‘Bu ibareyi tasarının gerekçesine kim koydu şu anda bilemiyorum. Ancak Türkiye'de özellikle çek-senet gibi bazı konuların yargı dışı oluşumlarla çözülmeye çalışılması, ülkenin önemli problemlerinden biridir’’ dedi.

Türkiye Barolar Birliği Başkanı Eralp Özgen de, yargı sisteminin en önemli sorununun, sanıkların yargıdan kaçırılabilmesi olduğunu, ülke sorunlarının başında irtica ve terörün geldiğini söyledi. Batman'da, Doğu ve Güneydoğu'daki baro başkanları ile yapılan toplantının açılışında konuşan Özgen, Susurluk olayında yaşanan gerçeklerin, yargıya saygı ve güveni azalttığını savundu.

Susurluk kazasıyla, devlet içindeki bağlantıları da ortaya çıkan çetelerin varlığını Adalet Bakanlığı da resmi bir şekilde itiraf etti. TBMM Başkanlığı'na sunulan Adalet Bakanlığı 1998 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı'nın gerekçesinde, ‘yargının yerini çetelerin almaya başladığı’ belirtilerek, ‘‘Bu, devletimizin geleceği açısından tehlikeli bir durumdur’’ denildi.

Tasarının gerekçesinde adalet hizmetlerinin etkin, tarafsız ve hızlı bir biçimde dağıtılmasının çağdaş devletin gereği olduğu, Türkiye'nin çağdaşlığı kabul edilmiş bir hukuk ve yargılama sisteminin kurulması konusunda yasal düzenlemeleri yoğun bir şekilde gerçekleştirmeye çalıştığı anlatıldı. Gerekçede, bu yasaları uygulatacak ve düzenin yerleşmesini sağlayacak yargı teşkilatına yeterli maddi olanak ve malzeme, araç, gereç sağlanamadığı bildirilirken, önceki yıllarda ilçe yapılan çok sayıda yerde personel yetersizliği ve maddi olanaksızlıklar nedeniyle adli teşkilat kurulamadığı kaydedildi.

Son 2 yıldır Adalet Bakanlığı bütçesine konulan ödeneklerin yetersizliği nedeniyle yargının ciddi sorunlarla karşı karşıya kaldığı, bir çok ilçede duruşmaların yapılamadığı, keşiflere gidilemediği anlatılan gerekçede şöyle denildi:

‘‘Her yıl çok büyük miktarda borç düyuna kalmakta, adliyelerin hizmetinde kullanılan araç şoförleri ve bilirkişiler ücretlerini alamamakta, bu nedenle göreve gelmemektedirler. Avrupa Topluluğu'na girmeye çalışıldığı bir dönemde bu amaçta yasal düzenlemeler bir bir gerçekleşirken adliyelerin yargılama yapabilmek için mutlaka ihtiyaç duyduğu mal ve hizmetlerin alımı için gerekli ödeneklerin kısılması tam anlamıyla çelişki olup, yapılan çalışmaları boşa çıkarmaktadır.’’

Vatandaşların son umudu ve hak mercii olan adliyelerin rencide edilmemesi ve adliyeye olan güvenin sarsılmamasının ‘devletin devamı ve bekası’ için son derece önemli olduğu vurgulanan gerekçede, şu ifadeler yer aldı:

‘‘Son yıllarda ödeneklerin kısılması nedeniyle kağıt, kırtasiye alınamayan, yazışmalar yapacak posta pulu bulunmayan, keşiflere götürdüğü şoför ve bilirkişi ücretlerini ödeyemeyen, hizmet için eğitim kurslarını düzenleyemeyen adliyelerimizde yargılama sadece bu nedenlerle son derece yavaşlamış, bir çok adliyemizde duruşmalar sadece kağıt yokluğundan ertelenmeye başlanmıştır. Zamanında haklarını alamayan vatandaşlarımızın ise yargıya ve dolayısıyla devlete olan güveni azalmaya başlamış, yasadışı yollarla hak arama yolu açılmış ve çek senet mafyası vb. gibi son dönemlerde basında sıkça görülen çeteler yargının yerini almaya başlamıştır. Bu ise devletimizin geleceği açısından tehlikeli bir durumdur.’’