O artık dikiş diken bilgisayar

Kağıt mendillerin Selpak olarak anılması gibi, dikiÅŸ makinelerinin ortak adı olan Singer, icadının 150. yılını bu ay kutluyor. Ä°saac Singer'in patenti aldığı 12 AÄŸustos 1851 tarihi, Singer dikiÅŸ makinelerinin resmi doÄŸum günü. Singer'in ABD'nin Boston kentinde mütevazı bir atölyede baÅŸlayan serüveni ise bugün ‘‘dikiÅŸ diken bilgisayar’’ olarak sürüyor! Sadece dikiÅŸ makinesiyle yetinmeyen, ilk elektrikli dikiÅŸ makinesiyle birlikte süpürgeyi de üreten, iki büyük savaÅŸ döneminde ordu için seri olarak savaÅŸ malzemesi yapan Singer, Apollo uzay modüllerindeki elekronik aksamı üreterek Ay'a bile gitmiÅŸ bir firma. Çeyiz meraklısı Türk anneleri ve gelin kızları ise daha çok KarabaÅŸ'ı, Ä°ncebaÅŸ'ı, Yoknaz'ı tanıyor. Dünya dikiÅŸ makinesi piyasasının yüzde 25'ine sahip olan Singer'in 150 yıllık tarihi, pek çok ilkle ve ilginçlikle dolu.Singer DikiÅŸ Makinesi, küçüklüğünden itibaren makinelere çok meraklı, sürekli deneyen, eli aletlere yatkın bir kiÅŸi olan Isaac Singer tarafından 1851'de Amerika'da icad edildi. Isaac Singer, 1811-1875 yılları arasında süren hayatı boyunca sadece dikiÅŸ makinelerine meraklı olmayacak, mesela bir de kaya delme makinesi icad edecekti. DikiÅŸ makinesi patentini 12 AÄŸustos 1851'de aldı ama ondan önce ve sonra da aldığı sayısız patent oldu. Hatta 1857 yılında bir patlama yapmış, aynı yıl tam 12 patent birden alarak rekor kırmıştı.Isaac Singer, Boston'da mütevazı bir atölyede, 40 dolar borçlanarak ürettiÄŸi Singer DikiÅŸ Makinesi'ne Standard 1 adını verdi. Bu makine o güne kadar bilinenlerden çok daha pratikti. Bir kere ağır ve hantal deÄŸildi. Evlerde kullanılabilecek kadar küçüktü. En önemlisi de dakikada 900 ilmek atabiliyordu. Kırılmayan iÄŸnesi, ipliÄŸi koparmadan uzun süre dikme özelliÄŸi, kumaşı kavrayan düzeneÄŸiyle kısa sürede popüler oldu. O güne kadar elle dikilen bütün giysiler, Singer'in pratikliÄŸi sayesinde hızla dikilmeye baÅŸlandı. Bir ÅŸapkacı elle dakikada 7 ilmek atıyorken, Singer'le 374 ilmek atıyordu. Bir erkek gömleÄŸi elle 14 saatte dikilirken, Singer'le bir saat 16 dakikada dikiliyordu. 1860'lara gelindiÄŸinde iki bin dikişçinin yaptığı iÅŸi 400 Singer makinesi yapar oldu. Singer, o gün için büyük para olan iki bin dolar kazandığı bu makinenin, gelecekte ‘‘dikiÅŸ diken bilgisayar’’a dönüşeceÄŸini kestirebilmiÅŸ miydi acaba? Isaac Singer ÅŸirketi aynı yıl kurdu ve ilk makineleri 100 dolara satmaya baÅŸladı. 1855'te Paris Dünya Fuarı'ndaydı; ülkesine Birincilik Ödülü'yle döndü. Ä°lk genel merkez ve maÄŸazasını 1857'de New York'ta açtı; birkaç yıl sonra yılda 20 bin dikiÅŸ makinesi satıyordu. 1895'e kadar 14 milyona yakın dikiÅŸ makinesi üreterek dünyaya sattı. 1867'de Glasgow'da da üretime baÅŸlayan Singer, dünyanın ilk denizaşırı firması oldu. Ancak ilkleri burada bitmeyecekti. Ä°lk elektrikli dikiÅŸ makinesini 1889'da üretti. Ä°lk elektrikli süpürgeyi üreten de Singer'di (1928). Taksitli satışları da ilk baÅŸlatan Singer, kurulduÄŸu andan itibaren, o zamanlar esamisi okunmayan reklam-pazarlama yöntemlerini kullandı; kırmızı S logosunu yaptırdığında yıl 1870'ti, reklam cıngılı kullanan ilk firmalardan biriydi (Merry Singer!), ayrıca biçki, dikiÅŸ, nakış eÄŸitimi veren ilk firmaydı da. TÃœKETÄ°CÄ°SÄ°NÄ° EĞİTTÄ°Türkiye'deki ilklerine gelince... Makineleri 1886'dan itibaren Ä°stanbul ve Ä°zmir'de satılıyordu ama Singer Türkiye'de ilk bayiliÄŸini, Ä°stiklal Caddesi'nde Galatasaray Lisesi'nin karşısında, 1904'te açtı. Yetkili Satıcı modelini, Garanti Kuponu ve Kullanma Talimatnamesi'ni ilk kullanan, ilk kez fatura kesen Singer'di. Ayrıca Türkiye gaz sobası ve ocağıyla Singer sayesinde tanıştı. Singer, 1908'de 2. MeÅŸrutiyet'in ilanını kutlamak için özel bir makine de üretti: Hürriyet Modeli!Singer'in reklam ve tanıtım faaliyetlerinin önemini çok erken kavraması, tarihindeki ilginç sayfalardan biri. Takvimler daha 1850'leri gösterirken, sirklerde, fuarlarda tanıtılıyordu ürünleri. En büyük maÄŸazalarından birini New York'ta halkın en çok ziyaret ettiÄŸi, ÅŸaşırtıcı gösterileriyle ünlü Barnum EÄŸlence Merkezi'nin hemen yanına açması da tesadüf deÄŸildi herhalde. Tanıtım-reklam birimi, firma bünyesinde 1891'de açıldı. Singer'in bu faaliyetleri, bugün bazı üniversitelerin iÅŸletme-pazarlama bölümlerindeki derslerde örnek olarak iÅŸleniyor. Türkiye'de ilk ilanını Servet-i Fünun gazetesine vermiÅŸ: ‘Sahib-i zeka olan her zat, Singer makinelerinin mevcut bulunan dikiÅŸ makinelerinin en álásı olduÄŸunu bilir'' demiÅŸti. Eski Türkçe Kullanma Kılavuzu'nda ise ‘‘Taklitlerinden sakınınız’’ diye uyarıyordu. Görevli öğretmenler ve teknisyenlerle daÄŸ köylerine kadar giden satıcılar, tüketici ile teke tek iliÅŸki kurarak Singer'in yıllar boyunca tek dikiÅŸ makinesi olarak tanınmasını saÄŸladılar. En popüler modeller, halk arasında KarabaÅŸ ve Ä°ncebaÅŸ diye bilinenleriydi. Gelin ve çeyiz denince ilk akla gelen eÅŸyanın arasındaydı. Varlıklı evlerde ise ‘‘möbleli’’ Singer'ler statü sembolüydü. Türkiye'ye özgü bir model daha üretti: 8 milimetre zig zag yapabilen, 1301 Süper Yoknaz! Singer Türkiye, bugün Güney Afrika, OrtadoÄŸu, Meksika, Ä°talya, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ve Kosova'ya ihracat yapıyor. Ãœlke çapında beÅŸ bölge müdürlüğü ve yaklaşık 700 bayii bulunuyor. Ãœrün yelpazesinde dokuz çeÅŸit dikiÅŸ makinesi, kabinleri ve dikiÅŸ malzemesi yeralıyor.Singer'in bir baÅŸka ilginç yöntemi, tüketicisine verdiÄŸi kurslar oldu: Makinelerin nasıl kullanıldığının, bunlarla neler yapılabileceÄŸinin anlatıldığı kurslardan ilki 1927'de New York'ta düzenlendi. 20 yıl içinde 600 merkezde 400 bin ev kadınına kurs verildi. 1960'lara doÄŸru yılda üç milyon kadın bu kurslara devam ediyordu. Tüketicinin nabzını sürekli tutması, hep talebe uygun ürün tasarlaması da Singer için bir övünç kaynağı. Bunun en ilginç örneÄŸi, 1933'te üretilen Featherweight (Tüy Siklet) dikiÅŸ makinesi. Ä°lk kez Åžikago Uluslararası Fuarı'nda tanıtılan bu makine o kadar popüler olmuÅŸ ki, tam 31 yıl süreyle 1964'e kadar üretilmiÅŸ. Dakikada bin ilmek atabiliyormuÅŸ. Ãœretim sona erdikten sonra da talep sürünce 1968'de üretime iki yıl için yeniden baÅŸlanmış (Featherweight meraklıları bugün internette kendi sitelerinde makinelerini birbirlerine tanıtıyor ve chat'leÅŸiyor).1978'de Touch-Tronic 2001 hafızalı dikiÅŸ makinesini; 1985'te her türlü dikiÅŸ ihtiyacına ve bütçeye uygun Miracle Machines'i (Mucize makineler), 1986'da süslemeli ve ileri düzeyde nakış yapabilen Fashionmaker'ı, 1998'de dünya piyasasındaki ilk bilgisayarlı dikiÅŸ makinesi olan Quantum XL-1000'i piyasaya çıkaran firma, 2000'de de Gameboy teknolojisiyle çalışan IZEK modeli dijital dikiÅŸ makinesini hizmete sundu.SÄ°NGER’LÄ° ANINIZI YAZINBugün 150 ülkede, kendine ait bin 500 maÄŸazada, 58 bin 200 bayi ve kapıdan kapıya satış yapan 18 bin kiÅŸiyle çalışan Singer, 150. kuruluÅŸ yılı nedeniyle bir Öykü Yarışması düzenledi. Singer'le anısı, öyküsü olanların, bunları iki daktilo sayfasını geçmeyecek ÅŸekilde yazarak 15 Eylül'e kadar Singer DikiÅŸ Makineleri A.Åž./ 150 Yılın Anıları Öykü Yarışması/ PK: 54 Cevizli-Maltepe/Ä°stanbul adresine göndermeleri bekleniyor. Bilgi almak isteyenler için: Telefon:0216 459 81 81. Ya da www.singer.com.trÂ