Mülakatı geçmek için başarının üç anahtarı

Her gün iş başvurusunda bulunan adaylara mülakat teknikleri konusunda öneriler veriyorum. Uzun yıllar kazandığım birikimle, mülakata hazırlanırken araştırma yapmanın, planlamanın ve mülakat sırasında da doğru tavrı takınmanın başarıya götürdüğünü gördüm. Diğer adaylar arasında bir adım öne çıkmak için bu üç aracı iyi kullanmanız gerekiyor.�   

1. Araştırma

Şirket hakkında mümkün olduğu kadar çok bilgi edinin. Basit bir iş gibi görünüyor değil mi? Fakat geri çevrilen adayların birçoğunun mülakkattan önce şirket hakkında yeterli bilgi edinmediğini gördüm. Örneğin; şirketin web sitesini inceleyebilirsiniz. Yalnızca anasayfasına değil, sitede ulaşılabilen bütün sayfalara bakmanız gerekiyor. Şirketlerin web sitelerinde yöneticiler ve şirket geçmişi hakkında bilgi veren birer bölüm bulunur. Şirket hakkında bilgi toplamak için Google gibi arama motorlarını da kullanabilirsiniz, böylece şirket hakkında ilginç makaleler bulabilirsiniz. Sizinle mülakat yapacak kişinin adını biliyorsanız arama yaparken şirket adıyla birlikte bu kişinin adını da yazın. İşinize yarayacak bilgiler edinebilirsiniz, örneğin üye olduğu klüpleri öğrenip mülakat sırasında sohbet konusu açabilirsiniz.�

Şirketin borsadaki durumuna bakarak da bir fikir edinebilirsiniz. Hisse senetleri halka açıksa fiyatlarını öğrenin, son birkaç yıl içinde ne kadar inip çıktığına bakın. Şirketin ne kadar borcu olduğunu, gelecekte ne gibi zorluklarla karşılaşacağını bilmek mülakat için yararlı olacaktır. Şirketin rakiplerini de araştırmalısınız. Piyasadaki konumu hakkında okuyabildiğiniz kadar çok makale okuyun, sonra da piyasaya hangi şirketlerin hakim olduğunu öğrenin. Lider konumundaki şirketler büyük olasılıkla rakipleri olacaktır. Bu kuruluşlar hakkında bilgi edinirseniz mülakatta şirketin rakiplerinden ne kadar da iyi olduğu konusunda söyleyecek bir şeyleriniz olur. �

2. Doğru tavır

Her gün işverenler beni arayıp “Satış bölümüne başvuran adaylar, beni kendilerinin ‘iş için en uygun kişi’ olduğuna inandırmaya yani ‘satmaya’ çalışmadı” diyor. Mülakat sırasında aksi davranmayın, içeri girdiğinizde gülümseyin ve mülakat boyunca da canlı olun. Çizgi filmden fırlamış gibi yapmacık davranmanız gerekmiyor fakat olaylara ne kadar olumlu bakan bir insan izlenimi yaratırsanız sizi o kadar iyi hatırlayacaklardır. Enerjik olun, özellikle satış gibi hareketli, hızlı ve dışa dönük olmayı gerektiren pozisyonlarda bu özellik çok önemlidir. Büyük satış müdürleri onları gördüğünüzde hissedebileceğiniz bir enerjiye sahiptir. Odaya girdiklerinde varlıklarını belli ederler ve konuşurken de kendilerini duyabilen herkesin dikkatini çekerler. Sizinle mülakat yapan yetkilileri enerjik biri olduğunuza inandırırsanız sizin bu iş için iyi çalışacağınızı düşünürler. Sesiniz kendine güvenli bir tonda, kuvvetli çıkmalı. Hevesli görünmelisiniz. Örneğin; şirket hakkında bilgi toplamış olmanız hoşlarına gidecektir. İşe başlamayı iple çektiğinizi ve çok istekli çalışacağınızı belli edin.�

3. Planlama

Bir başvurunun mülakatına nasıl hazırlanılır? Satış sunumu için nasıl hazırlanıyorsanız öyle. Birçok aday mülakattan önceki iki gününü planlamaya ayırır. Bütün araştırma sonuçlarınızı topladıktan sonra şirketin ürününü pazarlayacakmış gibi hazırlanın. Ürünün özellikleriyle ilgili 20 dakika boyunca konuşabiliyorsanız mülakat için hazırsınız demektir.  

Siz ürünü pazarlamaya çalışırken ikna olmazlarsa karşılık verebilmelisiniz. Şirketi ve ürünlerini iyi tanırsanız itirazlarına karşılık verebilirsiniz. Güçlü bir satış planı hazırlarken sektörle ilgili birkaç istatistikle onları oyalayabilirsiniz. �

Örneğin: Kurumsal kaynak planlaması için geliştirilen yazılımlar çok pahalıya mal oluyor, bu yüzden böyle bir yazılım almayı düşünmüyoruz.

Cevap: Kurumsal kaynak planlaması için yeni bir yazılım almak ilk bakışta büyük bir yatırım gibi görünüyor olabilir. Fakat Wall Street Journal’da okuduğum bir makaleye göre, bu sistemi uygulayan şirketler sipariş girişi, insan kaynakları ve muhasebe bölümlerinde ilk yıl yüzde 24 tasarruf yapıyorlar.   

Sonra da şöyle sorun: “Geçen yıl muhasebe ve veri girişi bölümlerinizde ne kadar harcadınız?”

Alanınızda uzman olduğunuzu kanıtlayın. Örneğin satış pozisyonlarında bunu ifade etmek çok önemlidir. Satışta rakamlar konuşur. Performans, kotalar, satışlar, kârlar hep rakamlarla ifade edilir. Daha önceki başarılarınızı kanıtlamanız gerekiyor. Geçmiş başarılarınızdan söz ederken bütün hayat hikayenizi anlatmayın tabii ki, fakat birkaç önemli noktaya değinmenizde yarar var. Bazı belgelerin birer kopyasını evrak çantanızda bulundurun, uygun bir arada çıkarırsınız, örneğin geçen yıl elde ettiğiniz başarı sorulduğunda. Neyi kanıt olarak kullanabilirsiniz? Üretim raporları, performansına göre sıralanmış eleman listesi, hatta maaş bordronuz. Neyi götürmeniz uygun olmaz? Başarılarınızı alt alta sıralamak için kendiniz Excel’de hazırladığınız çizelge, hiçbir rakam içermeyen tavsiye mektupları ya da annenizin sizin için yazdığı notlar.

Mülakata gelirken yanınızda özgeçmişinizin birkaç fotokopisini getirin. Eğer görüştüğünüz yetkili özgeçmişinizi çoğaltmadıysa siz yanınızdakileri çıkarıp odadakilere dağıtabilirsiniz. Özgeçmişinizin kısa ve öz olmasına özen gösterin, daha önceki işlerinizde ulaştığınız kotaları da yazmayı unutmayın. Unutmayın, mülakata kabul edilmenizi sağlayan özgeçmişinizdir. İyi hazırlanırsanız ve moralinizi yüksek tutarsanız işi alırsınız. Mülakattan sonra katılan herkese 24 saat içinde birer elektronik mektup göndererek teşekkür etmeyi unutmayın. İki gün sonra da telefonla arayıp işin peşini bırakmadığınızı gösterin, fakat insanları bıktırmayın. Birçok kuruluş kendi beğenmiş olmayan ama girişimci elemanları arıyor. �

Bu önerilere uyarsanız başvurduğunuz şirketin en iyi elemanı olabilirsiniz. Mülakatta iyi şanslar!

Heidi D. Golledge�

(Heidi D. Golledge, teknoloji sektöründeki kadınlar için kurulan WorldWIT adlı internet grubunun CoastWIT, SilcWIT ve SanDiegoWIT bölümlerinin başkanı. Golledge aynı zamanda California’daki CyberCoders adlı insan kaynakları şirketinin de ortağı. )