Malatya'da Roma dönemine ait agora bulundu
Güncelleme Tarihi:
Malatya'nın Kuluncak ilçesinde ortaya çıkarılan bir mozaiğin, ilçenin, Romalıların çok tanrılı dinlere inandıkları Milattan Sonra (MS) 2. yüzyılda önemli bir ticaret merkezi olduğunu gösterdiği bildirildi.
Malatya Arkeoloji Müzesi Müdürü İzzet Esen, yaptığı açıklamada, Doğanşehir ve Kuluncak ilçelerindeki mozaiklerin kazılarının tamamlandığını, Doğanşehir'de MS 4 ve 5. yüzyıllara ait, otlayan bir karaca figürü bulunan mozaiği kurtarıp müzeye getirdiklerini, ancak Kuluncak'taki kazı çalışmasında mozaiğin çok daha geniş bir alana yayıldığını belirlediklerini söyledi.
Mozaiğin önemli bir yapı kalıntısı olduğunu tespit ettiklerini ifade eden Esen, şu bilgiyi verdi:
“Gördük ki, Kuluncak'taki mozaik daha eski döneme ait, milattan sonra 2. yüzyıla tarihleniyor. Doğanşehir'deki mozaik Geç Roma Dönemi'ne aitken, bu mozaik Roma Dönemi'ne ait. Romalıların çok tanrılı dinlere inandıkları dönemler bunlar. Romalılar Hristiyanlığı kabul ettikten sonra bazilikaları genellikle haç şeklinde yaparken, Hristiyanlık öncesinde bazilikaların apsisleri ortada değil, üst tarafta kalıyor ve haç şeklinde değil.”
Bazilikaların dinsel amaçlı kullanılmakla birlikte daha çok forum denilen ve ticari amaçla kullanılan kompleks yapıların içinde yer aldığına dikkati çeken Esen, şöyle devam etti:
“Bu forum denen yapılar Roma döneminde agora olarak adlandırılan, ticari amaçla kullanılan kompleks yapılardır. Bazilikalar da bu forumun içinde yer alır. Burada daha çok yargılamalar yapılır, yargıç heyeti bulunur. İş adamları, ticaret erbabı bulunur. Buralar ileri gelen insanların geldiği sosyal mekanlar gibidir. Daha sonraki dönemde Hristiyanlıkla birlikte dinsel fonksiyon da kazanmıştır. Kuluncak'taki mozaiğin Roma'da Hristiyanlık öncesi bazilikalarının bir örneği olduğunu belirledik.”
2008 yılında alınacak izinle Kuluncak'ta kazı çalışmalarına devam edeceklerine değinen Esen, “gelecek yıl yapacağımız kazı çalışmasında yüzey araştırması da yapacağız. Bazilika gibi bir yapının olması burada bir forumun olduğunu akla getiriyor. Forumun olması demek de bölgede önemli bir Roma yerleşiminin olduğunu gösteriyor. Bu tarz yapılar çok sıradan yerleşimler içinde olmaz. Bundan dolayı mozaiklerin kaldırılmasının hiç de uygun olmayacağına inandık. Bunlar taşınmaz kültür varlıklarıdır” dedi.
ÖNEMLİ BİR TİCARİ MERKEZ
Kuluncak'ta demir ve krom yataklarının olduğuna da işaret eden Esen, şunları kaydetti:
“Kuluncak, ticari yol kavşaklarının tam üzerinde değil biraz kenarında kalıyor. MÖ 2000'li yıllardaki Asur ticaret kolonilerine ait kervan yollarına ve İpekyolu'na 40-50 kilometre uzaklıkta. Birebir ticaret yolları ile ilgili yerleşimler söz konusu değil. Ancak bölgedeki demir ve krom yatakları, buranın antik çağlardaki önemini ortaya koyuyor.”
Roma İmparatorluğu'nun eyaletler şeklinde örgütlendiğini anımsatan Esen, “burası önemli diyebileceğimiz şehirler, yerleşim yerleri arasında yer alır. Dini bir merkez olabilir, İmparatorun doğu seferleri sırasında üs gibi kullanabileceği asgari garnizon olabilir. Ancak söylenecek en keskin ifade, burasının önemli bir ticari merkez olduğudur” dedi.
Esen, 2008 yılında yapılacak bir kazı çalışmasından sonra mozaiklerin üzerini ahşap aksamla örtüp yerinde koruyacaklarını ve böylelikle bölgenin turizmine de katkı sağlanacağını kaydetti.