Mai Lai katliamının 30’uncu yıl dönümü
Güncelleme Tarihi:
Mai Lai katliamı, 1965-75 yılları arasında süren ve ABD'nin karabasanı haline dönüşen Vietnam Savaşı'nda yaşanmış en büyük trajedilerden biri.
16 Mart 1968 günü, Amerikalı askerler, hiçbir neden yokken Mai Lai köyündeki 500 masun insanı helikopterlerden tarayarak öldürdüler. Mai Lai katliamının 30'uncu yıldönümünü Amerikalılarla Vietnamlılar, ortak anacaklar. Arkadaşlarının aksine köylüleri kurtarmak için canlarını ortaya atan 3 askere ise, yıllar sonra ‘‘fedakarlık madalyası’’ verildi.
Katliamı yapan müfrezenin komutanı Teğmen William Calley, askeri mahkemede yargılandı ve ömür boyu hapse mahkum oldu, birliğin diğer askerlerinin rütbeleri söküldü. Teğmen Calley'in bir ‘‘günah keçisi’’ olduğu yolunda şiddetli tepkiler gelince, Başkan Nixon, af yetkisini kullanarak cezayı önce yirmi yıla indirdi. Calley, daha sonra toplam üç yıl geçirdiği ev hapsinin ardından serbest kaldı. Mai Lai Mezrası'nda dört köy vardı. Teğmen Calley komutasındaki askerler, sabahın 06.00'sında karabasan gibi yöreye çöktüler. Bir köyde 407, ikincisinde de 97 kişiyi, insanların hiçbir direniş göstermemesine ve sessizce kaderlerine boyun eğmesine rağmen öldürdüler.
Yıllardır bir batağa saplanmışlardı. Dünyanın en modern ordusuna ve silahlarına sahip olmalarına rağmen, yoksulluk içinde yüzen Vietnamlılar karşısında yeniliyorlardı. Bu durum da Amerikalı askerleri çileden çıkarıyordu. 16 Mart 1968 günü de askerin durumu aynıydı. Dünyanın öbür ucunda meşruluğuna anlam verilemeyen ve sonuç alınamayan savaşta, uçsuz bucaksız cangıllar içinde pusuya düşmekten moralleri yıkılmış Amerikan askerlerinin gözünü kan bürümüştü.
O gün helikopterler, komünistlerin yuvalandığından kuşkulandıkları köylere ‘‘mutat’’ dalışlarını yapacaklardı. Saat sabahın 06.00'sıydı. Aldatıcı bir sessizlik vardı havada ve bu da herkesi tedirgin ediyordu. Ama Mai Lai köyünden ateş edilmemişti. ‘‘Bir el bombası dumanı kokusu alındığı’’ varsayımı yayıldı asker arasında. Birden silah taşımayan ve yalvaran gözlerle ABD askerine bakan Mai Lai köylüleri üzerine yaylım ateş açıldı. Mahşer buydu. çığlık çığlığa kaçışan çoluk çocuk köylüler, yağmur gibi yağan mermiler, havaya yayılan barut ve kan kokusu...
Tam o sırada kan gölünün ortasına, vurulmayı göze alarak bir helikopter indi. Üç asker, kan gölü ortasında silah arkadaşlarına ‘‘Alın bunu, alın bu bebeği!.. Alın götürün, kurtarın!..’’ diye yalvarıyordu. Bebek, hendek içinde ölü annesine sımsıkı yapışmış bakıyordu yalnızca. Canlı kalmış bir ihtiyar kadın da, bacağına sarılmış torunuyla donmuş kalmıştı.
Thompson, Colburn ve Andreotta'nın helikopteri, insan hayvan, canlı cansız ne varsa yok etmeye başlayan ve savaş cinneti geçiren silah arkadaşları ile köylüler arasına inerek silahların susmasını sağlamıştı.
Mai Lai köyü katliamının 30. yıldönümü yaklaşırken, 500 masum köylünün öldürüldüğü kıyımda, bebekleri ve kadınları kurtarmak için canını ortaya koyan üç Amerikalı askere ‘‘fedakarlık madalyası’’ verildi. ABD'nin başkenti Washington'daki Vietnam Şehitleri ve Gazileri Anıtı'nda düzenlenen törende konuşan Tümgeneral Michael Ackerman, ‘‘Mai Lai, ordu tarihimizin en utanç verici safhalarından biridir’’ diye konuştu. Tümgeneral Ackerman, kahraman helikopter mürettebatından iki askeri, Pilot Hugh Thompson ve helikopter makineli topunu kullanan Lawrence Colburn'u kutlayarak madalyalarını verdi. Mürettebat komutanı olan üçüncü asker Glenn Andreotta, savaştan sonra yaşamını yitirdiği için, kendisi adına ailesine onur ödülünün ayrı bir törenle verilmesi kararlaştırıldı.
ABD ve Vietnam üç yıl kadar önce diplomatik ilişki kurdular, Hanoy ve Washington'da karşılıklı büyükelçilikler açıldı. Vietnam basını, Mai Lai için madalya verilmesini ‘‘Geç olsa da, hiç hatırlanmamasından çok iyidir’’ diyerek büyük övgüyle karşıladı. Mai Lai köyü, bugün, ABD'nin eğitim olanaklarıyla ekonomik yardım sağladığı bir Vietnam köyü. Bir hafta sonra Vietnamlılar ve Amerikalılar, o acı günü birlikte hatırlayacaklar.