Kuşlar dinoların akrabası mı?

Dinozorlar milyonlarca yıl önce yok mu oldu, yoksa hâlâ aramızda yaşıyor mu?.. Kimi bilim adamları ‘‘Dinozorlar yok olmadı. Evrimle kuş haline dönüştü’’ tezini öne sürüyorlar. Ama yeni bulgular, bu tezi sarsıyor. Bilim adamları arasındaki ‘‘Kayıp dünya’’ tartışması hiç bitmeyeceğe benziyor.

on yıllardaki bulgular, dinozorların 65 milyon yıl önce meydana gelen bir göktaşı felaketi sonuncu yok olduklarını ortaya koymuştu. Ama kimi bilim adamları, dinozorların ortadan kalkmadığını, hâlâ aramızda yaşadığını öne sürüyor. Bu ‘‘evrimci’’ teoriye göre kuşlar, tarih öncesi çağlarda yaşayan dev yaratıklarının torunları... Ünlü Science Dergisi, son sayılarından birinde, bu teoriyi tartışmaya açtı. İki bilim adamı, embriyolojik araştırmalara dayanarak ‘‘kuşların atası dinozorlar’’ teorisini reddediyor. Günümüzden yaklaşık 150 milyon yıl önce, yeryüzünde bilim adamları tarafından ‘‘arkeopteriks’’ adı verilen bir garip hayvan yaşıyordu. Uzun suratlı, dişli, tüylü ve kanatlı bu dev yaratık, bazı bilim adamlarınca bugünkü kuşların atası olarak kabul ediliyor. Evrim teorisine dayanan araştırmacılar, bu canlının fosilleri bulununca keyiften dört köşe oldular; çünkü sivri dişleri, tüyleri ve kanatları olan dev kuş, teorideki önemli bir boşluğu dolduruyordu: Sürüngenlerle kuşlar arasındaki boşluğu. Arkeopterikslerle yakın akrabası ‘‘teropod’’ adlı dinozor ve günümüz kuşlarının önemli bir ortak noktası daha var: Üç parmaklı ayakları. Durum böyle olunca da, kimi bilim adamları ‘‘Kuşlar dinozordur’’ başlıklı kitaplar yayınlamakta tereddüt etmediler. Ancak bu arada kimi araştırmacılar, örneğin Kuzey Carolina Üniversitesi'nden Alan Feductia, kuşların dinozorların torunu olduğu tezini ısrarla reddetti. Etobur dinozorların kuşların atası olmadığını, aksine, kuşlarla aynı dönemde yaşadıklarını öne sürdü. Alan Feductia, Teropod'ların ve kuşların ayak yapısının aynı olduğunu da ortaya koydu. Embriyolar üzerinde ise eksik olan parmakları araştırdı. Dinozorların 4 ve 5'inci parmaklarının kaybolduğunu, kuşların ise 1 ve 5'inci parmaklarının olmadığını belirledi. Yani, dinozorlarla kuşların aynı soydan dahi olmadığı kanıtladı. Kuşlar ‘‘tüylü dinozorlar’’ değilse, tarih öncesinin bu dev canlıları, demek ki evrime uğramamış, gerçekten yok olmuşlar demektir. Ünlü yönetmen Steven Sipielberg'in Jurassic Park filmiyle dünya gündemine soktuğu dinozorlar üzerine olan bilimsel tartışmalar, daha uzun süre insanları meşgul edecek görünüyor