Kemik iliği bankalarında gönüllü verici sorunu
Güncelleme Tarihi:
A.A
Oluşturulma Tarihi: Kasım 26, 2008 10:58
Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Akif Yeşilipek, Türkiye'de faaliyette olan kemik iliği bankalarında gönüllü vericilerin sadece iletişim bilgilerinin alındığını, kan ve doku grubuna bakılamadığını belirterek, “Çünkü gönüllü kişiler doku gruplarına bakılması sırasında gerekli masrafı cebinden ödemek zorunda kalıyorlar” dedi.
Prof. Dr. Akif Yeşilipek, lösemi, talasemi, kanser türleri, bağışıklık sistemi bozukluğu, metabolik düzensizlikler gibi rahatsızlıkların tedavisinin kemik iliği veya kordon kanı nakilleri ile sağlandığını ifade etti. Türkiye'de henüz bu konuda gelişme sağlanamadığına değinen Yeşilipek, faaliyette bulunan kemik iliği bankalarında gönüllü bulmada sorun yaşandığını kaydetti. İstanbul ve Ankara'daki kemik iliği bankalarının gönüllü açısından çok yetersiz olduğunu vurgulayan Yeşilipek, “Bu bankalarda birkaç bin gönüllünün ismi kayıtlı. Halbuki Almanya'daki verici sayısı 2.5 milyon” diye konuştu.
Kıbrıs Rum kesiminde bile yaklaşık 500 bin verici olduğunu belirten Yeşilipek, şunları söyledi:
“Kemik iliği diğer organlar gibi değil. Kemik iliği verildikten sonra en kısa sürede vücut onu yerine koyuyor. Yani eksilme olmuyor. Bu bankada kişilerin sadece bilgileri saklanıyor. Yani ilik saklanmıyor. Orada kan grubu gibi, doku gruplarınızın bilgileri var. Hasta aranırken bu bilgilere bakılıyor. Detaylı karşılaştırma sonucunda sizin doku grubunuzun hastanınkine uyduğu görülürse, kişiye verici olması için teklifte bulunuluyor. Gönüllü olmak için bir form doldurulacak ve kan tahlili yaptırılacak. Yönetmelikte şu anda eksiklikler var. Kemik iliği vermek için gönüllü olanların şu anda iletişim bilgilerini almakla yetiniyoruz. Kan ve doku grubuna bakamıyoruz. Çünkü gönüllü kişiler doku gruplarına bakılması sırasında gerekli masrafı cebinden ödemek zorunda kalıyorlar. Bu rakam da 500 YTL civarında.”
Akif Yeşilipek, gelişmiş ülkelerde bu masrafın devlet veya gönüllü vakıflar aracılığıyla sağlandığını, Türkiye'de bu sistemin oturması için bilimsel altyapıya ve yasalara ihtiyaç olduğunu ifade ederek, şöyle devam etti:
“Her isteyenin de bu işi yapamaması lazım. Yasalara ihtiyaç var. Bunun için bir eksiklik sözkonusu. Kemik iliği naklinde bir yapılanma var şu anda. Sağlık Bakanlığı'nda bununla ilgili çalışmalar sürüyor. Kemik iliği nakliyle ilgili yönetmelik Aralık ayına kadar çıkmış olacak. Kök hücreyle ilgili Sağlık Bakanlığı'nın önemli projeleri ve bu işe ayırdıkları önemli bir bütçe var. Önümüzdeki yıllarda önemli gelişmeler olacak.”
“KORDON KANI BANKASI ÜLKEYE KAZANDIRIR”
Yeşilipek, Akdeniz Üniversitesi Kordon Kanı Bankası'nın şu anda kamu kullanımına açık olmadığını, kişilerin ileride herhangi bir sağlık sorunu yaşanması ihtimaline karşı bebeklerinin doğum anında aldırdıkları kordon kanını ücret karşılığında bu bankada tuttuklarını anlattı.
Faaliyetteki kordon kanı bankalarını, finans dünyasındaki bankaların kiralık kasalarına benzeten Yeşilipek, bu sistemi bilimsel ve ekonomik bulmadıklarına dikkati çekti. Yeşilipek, “Türkiye'de kordon kanı bankası olarak, kamunun kullanımına açık, yani anne, baba veya kardeş vericisi olmayanların akraba dışı nakillerde kullanılmaları için kordon kanı bankası kurulmasına acilen ihtiyaç var” dedi.
Bu konuda Sağlık Bakanlığı'nın çalışmaları olduğunu belirten Prof. Dr. Yeşilipek, şöyle konuştu:
“Bu çalışmaların bir an önce sonuçlanmasını, kordon kanı ve kemik iliği bankalarının Türkiye'de daha etkin çalışmasını bekliyoruz. Çünkü bunu bekleyen çok sayıda hasta var. Bunun yanında Türkiye, nüfus artışının en yüksek olduğu ülkelerden biri, yani ülkede çok sayıda doğum meydana geliyor. Örneğin akraba dışı nakil yaptığımız hastalarımızdan ikisine kordon kanı İsrail'den geldi. Bunların her birine 17-18 bin avro ödüyoruz. İsrail'in nüfusu ne kadar ki bir banka kurmuşlar. Biz oradan iki kordon kanı getirttik. Türkiye'deki bu kadar yoğun doğum oranını gözönünde bulundurursak, akraba dışı nakillerde kullanıma açık bir kordon kanı bankası hem Türkiye'nin ihtiyacını karşılayacak hem de yurtdışına kordon kanı satışı yapılmasına imkan verecektir. Bu Türkiye için çok gerekli. Ayrıca çok rahat kordon kanı toplanacak bir ülkeyiz, çünkü doğurganlık oranı yüksek. Hazır bir teknoloji var, bunun satın alınması lazım. Yani bunun kurulması için bir ekonomik yan var. Devletin buna para ayırması lazım.”
Kurulacak kordon kanı bankasının nasıl çalışacağının da kurallara bağlanması gerektiğine işaret eden Prof. Dr. Akif Yeşilipek, kemik iliği bankalarında olduğu gibi bir kordon kanı bankası sistemi kurulup, taramalarla ihtiyacı olan hastalara gönderilmesi gerektiğini sözlerine ekledi.
Kıbrıs Rum kesiminde bile yaklaşık 500 bin verici olduğunu belirten Yeşilipek, şunları söyledi:
“Kemik iliği diğer organlar gibi değil. Kemik iliği verildikten sonra en kısa sürede vücut onu yerine koyuyor. Yani eksilme olmuyor. Bu bankada kişilerin sadece bilgileri saklanıyor. Yani ilik saklanmıyor. Orada kan grubu gibi, doku gruplarınızın bilgileri var. Hasta aranırken bu bilgilere bakılıyor. Detaylı karşılaştırma sonucunda sizin doku grubunuzun hastanınkine uyduğu görülürse, kişiye verici olması için teklifte bulunuluyor. Gönüllü olmak için bir form doldurulacak ve kan tahlili yaptırılacak. Yönetmelikte şu anda eksiklikler var. Kemik iliği vermek için gönüllü olanların şu anda iletişim bilgilerini almakla yetiniyoruz. Kan ve doku grubuna bakamıyoruz. Çünkü gönüllü kişiler doku gruplarına bakılması sırasında gerekli masrafı cebinden ödemek zorunda kalıyorlar. Bu rakam da 500 YTL civarında.”
Akif Yeşilipek, gelişmiş ülkelerde bu masrafın devlet veya gönüllü vakıflar aracılığıyla sağlandığını, Türkiye'de bu sistemin oturması için bilimsel altyapıya ve yasalara ihtiyaç olduğunu ifade ederek, şöyle devam etti:
“Her isteyenin de bu işi yapamaması lazım. Yasalara ihtiyaç var. Bunun için bir eksiklik sözkonusu. Kemik iliği naklinde bir yapılanma var şu anda. Sağlık Bakanlığı'nda bununla ilgili çalışmalar sürüyor. Kemik iliği nakliyle ilgili yönetmelik Aralık ayına kadar çıkmış olacak. Kök hücreyle ilgili Sağlık Bakanlığı'nın önemli projeleri ve bu işe ayırdıkları önemli bir bütçe var. Önümüzdeki yıllarda önemli gelişmeler olacak.”
“KORDON KANI BANKASI ÜLKEYE KAZANDIRIR”
Yeşilipek, Akdeniz Üniversitesi Kordon Kanı Bankası'nın şu anda kamu kullanımına açık olmadığını, kişilerin ileride herhangi bir sağlık sorunu yaşanması ihtimaline karşı bebeklerinin doğum anında aldırdıkları kordon kanını ücret karşılığında bu bankada tuttuklarını anlattı.
Faaliyetteki kordon kanı bankalarını, finans dünyasındaki bankaların kiralık kasalarına benzeten Yeşilipek, bu sistemi bilimsel ve ekonomik bulmadıklarına dikkati çekti. Yeşilipek, “Türkiye'de kordon kanı bankası olarak, kamunun kullanımına açık, yani anne, baba veya kardeş vericisi olmayanların akraba dışı nakillerde kullanılmaları için kordon kanı bankası kurulmasına acilen ihtiyaç var” dedi.
Bu konuda Sağlık Bakanlığı'nın çalışmaları olduğunu belirten Prof. Dr. Yeşilipek, şöyle konuştu:
“Bu çalışmaların bir an önce sonuçlanmasını, kordon kanı ve kemik iliği bankalarının Türkiye'de daha etkin çalışmasını bekliyoruz. Çünkü bunu bekleyen çok sayıda hasta var. Bunun yanında Türkiye, nüfus artışının en yüksek olduğu ülkelerden biri, yani ülkede çok sayıda doğum meydana geliyor. Örneğin akraba dışı nakil yaptığımız hastalarımızdan ikisine kordon kanı İsrail'den geldi. Bunların her birine 17-18 bin avro ödüyoruz. İsrail'in nüfusu ne kadar ki bir banka kurmuşlar. Biz oradan iki kordon kanı getirttik. Türkiye'deki bu kadar yoğun doğum oranını gözönünde bulundurursak, akraba dışı nakillerde kullanıma açık bir kordon kanı bankası hem Türkiye'nin ihtiyacını karşılayacak hem de yurtdışına kordon kanı satışı yapılmasına imkan verecektir. Bu Türkiye için çok gerekli. Ayrıca çok rahat kordon kanı toplanacak bir ülkeyiz, çünkü doğurganlık oranı yüksek. Hazır bir teknoloji var, bunun satın alınması lazım. Yani bunun kurulması için bir ekonomik yan var. Devletin buna para ayırması lazım.”
Kurulacak kordon kanı bankasının nasıl çalışacağının da kurallara bağlanması gerektiğine işaret eden Prof. Dr. Akif Yeşilipek, kemik iliği bankalarında olduğu gibi bir kordon kanı bankası sistemi kurulup, taramalarla ihtiyacı olan hastalara gönderilmesi gerektiğini sözlerine ekledi.