İthalatla piyasa rahatlar, vergi indirip pirinç oyununa gelmeyelim
Güncelleme Tarihi:
Ayşegül AKYARLI GÜVEN
Oluşturulma Tarihi: Nisan 12, 2008 00:00
Pirinçte tartışma kızışırken stokların yeterli olduğunu belirten TMO, sektörü psikolojik açıdan rahatlatmak için 2 yıldır vermediği AB ile anlaşma kotasını kullanarak 100 bin ton ithalata hazırlanıyor.
Avrupa’dan pirinç ithal etmek için görüşmelere başlayan TMO Genel Müdürü İsmail Kemaloğlu, "500 bin tonluk teklif aldık" dedi.
SON 6 ayda fiyatı yüzde 130’a varan oranda artış gösteren pirinçteki tartışma kızışıyor. Üreticilere göre dünya ortalamasını büyük ölçüde geride bırakan bu artış, Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) iki yıldır çiftçiyi korumak için ithalatın önünü açan AB Tarife Kontenjanına yönelik dağıtım yapmamasından kaynaklanıyor. TMO ise birçok ülkenin koyduğu ithalat yasağına karşın 150 bin ton pirincin yolda olduğuna dikkat çekerek üreticilerin aksine bir stok sorunu olmadığına dikkat çekiyor. TMO Genel Müdürü İsmail Kemaloğlu, "Ülkede stok ihtiyacı olmamasına karşın psikolojik açıdan rahatlatmak için şirketlere vermediğimiz AB ile anlaşma kotasını şimdi biz kullanacağız. AB’den 100 bin ton pirinç ithal edeceğiz" dedi.
500 BİN TON TEKLİFİ: Üreticilerin ’Dünyada pirinç bulursan ithal edersin’ eleştirilerinin haksız olduğunu savunan Kemaloğlu, şöyle konuştu: "Dünyada pirinç olmadığı doğru değil. Bir ihale açtık, 500 bin ton için teklif aldık. Ayrıca firmalar da boş durmuyor. Mersin Limanı’nda 16 bin ton bekliyor. Aynı firmanın 6 bin tonluk ve 13 bin tonluk alımları oldu. Başka bir firma 20 bin tonu boşaltıyor. Toplamda 120 bin ton olan iç sotuğumuz bu malların girişiyle 270 bin tona çıkacak. Türkiye’deki stoklarımız pirinç çıkış tarihi olan eylül ayına kadar yeterli olacak. Ancak, sorun Türkiye’nin üretiminin artmasıyla çözülecek."
BAKANA VERGİ ZİYARETİ: Pirinçte meydana gelen sorunun mercimek ve fasülyede de yaşanmasını engellemek için Tarım Bakanı Mehdi Eker’den randevu alan firmalar ise önümüzdeki hafta ikna ederek diğer bakliyat ürünlerinde ithalatın önünün açılmasını sağlamayı hedefliyor. Ancak TMO Başkanı, "İndirime gidersek devlet oyuna gelmiş olur. Yolda gemisi olanın cebi dolar" diyerek bu talebin olumsuz karşılanacağı sinyalleri veriyor.
MALI GİZLEMEDİK: Kemaloğlu, TMO’nun elindeki 30 bin tonluk stoğu satmasıyla üreticilerden gelen ’TMO stokları sattı, yükseliş başladı’ eleştirisine de şöyle karşılık veriyor: "TMO durup dururken elindekini satmadı. Firmalar mal almakta zorlandıklarını ifade edip malın piyasaya sürülmesini istediler. Biz de 30 bin ton çeltiği 77 firmaya verdik. TMO bunu bekletseydi o zaman malı gizliyor eleştirisi alırdı. Önemli olan enstürmanların olması. Vergi düşürmek farklı bir enstrüman. Şu an başvurmayız."
PİRİNÇ RAHATLAYACAK: Stokların yetmesine karşın sorunun çözümü için müdahale kurumunun devreye gireceğini belirten Kemaloğlu, "AB ülkeleri ile görüşüyoruz. Elçilik düzeyinde görüşmeler sürüyor. Olağan üstü bir dönemden geçiyoruz. Ancak, yağış başlamasıyla buğdayda yaşanan rahatlama şimdi alımlarla pirince kalacak" dedi.
Dünyada ne yaşandı
Yıllık 650 milyon ton çeltik üretiminin gerçekleştirildiği dünyada bu çeltiklerden 550 milyon ton pirinç elde ediliyor.
Bu üretimin yüzde 8’ini oluşturan 30 milyon ton da her yıl dünya ticaretinde dönüyor.
Ancak, küresel ısınmayla gelen kuraklık pirinç üretimini yüzde 10 düşürdü, 36 milyon tonluk kayba yol açtı.
Satıcı konumundaki ülkelerin her yıl ihracata ayırdıkları oranı bile aşan bu kayıp önce Mısır’ın alıcılara kapılarını kapatmasını sağladı.
Ardından da Amerika, Tayland ve Tayvan gibi ülkeler ’Stoklar acaba bize yetecek mi’ endişesine kapılarak tüketicisini koruma içgüdüsüyle ilan etmese de satışları durdurma kararı aldı.
Arz talep dengesini bir anda değiştiren bu süreç dünyada pirinç alacak nokta kalmadı psikolojisi doğurdu.
İlk kez böyle bir durumla karşı karşıya kalan Türkiye gibi ithalatçı ülkelerde de panik havası baş gösterdi.
Fiyat kontrol etmek isteyen Mısır hükümeti artık buğdayı karne ile dağıtıyor.
Pakistan’da halk kamyonlara hücum ediyor.
Hindistan da pirinç ihracatını yasaklayan ülkeler kervanına katıldı.
Türkiye’de pirinç durumu
Yıllık çeltik üretiminin 700 bin tona ulaştığı Türkiye’de pirinç üretimi 350 bin tona, tüketimi ise 650 bin tona ulaşıyor.
Yerli pirinç tüketiminin yüzde 80’ini Osmancık, kalanını baldo oluşturuyor.
200 fabrikanın faaliyet gösterdiği sektörde 20 bin ekici, 15-20 ithalatçı var.
Türkiye’de şu an 120 bin tonluk pirinç stoğu bulunuyor.
Fiyatların yükselmesiyle aylık tüketimin 50 bin tondan 45 bin tona kadar düşmesi bekleniyor.
Üreticiyi korurken tüketiciyi unuttu
TMO’nun tarım alanlarını artırma çabasıyla üreticiyi korurken tüketiciyi unuttuğunu söyleyen İstanbul Ticaret Odası (İTO) Meclis Üyesi İsmet Aral, "Artık tüketiciyi düşünmek lazım. İthalatın önü çok önce açılmalıydı. Bakanlığın müdahalede geç kalışı fiyatları etkiledi. AB ile anlaşma çerçevesinde 10 senedir normal yollardan yaptığımız ithalata geçen sene yüzde 45 vergi yükü geldi. TMO ocak ayında bu AB tahsislerini sektöre dağıtmadı. Artık dağıtsa da geçti. Bu saatten sonra yapacak birşey yok. Çünkü pirinç yok" dedi.
Alternatifinin fiyatı yükseldi kaçacak yer yok
PİRİNÇTE sorunun alternatif ürünlerde baş gösteren fiyat artışı olduğunu belirten Sezon Pirinç Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Erdoğan, "Alternatifinin fiyatı yükselince pirinç tetiklendi. Pirinçten kaçacak yer yok. Buğday ve bulgur da pahalı artık. Sorun olan pirincin az olmasından ve stoğun yetmemesinden çok temel gıda fiyatları. Bu durum Afrika gibi az gelişmiş ülkelerde ciddi stres yarattı. Tüketim artış hızı üretim artış hızının gerisinde kalıyor. Dünya piyasasına mal arz edenler de kendi ülkesini rahatlatmaya ve dengelemeye çalışıyor" dedi.
SON 6 ayda fiyatı yüzde 130’a varan oranda artış gösteren pirinçteki tartışma kızışıyor. Üreticilere göre dünya ortalamasını büyük ölçüde geride bırakan bu artış, Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) iki yıldır çiftçiyi korumak için ithalatın önünü açan AB Tarife Kontenjanına yönelik dağıtım yapmamasından kaynaklanıyor. TMO ise birçok ülkenin koyduğu ithalat yasağına karşın 150 bin ton pirincin yolda olduğuna dikkat çekerek üreticilerin aksine bir stok sorunu olmadığına dikkat çekiyor. TMO Genel Müdürü İsmail Kemaloğlu, "Ülkede stok ihtiyacı olmamasına karşın psikolojik açıdan rahatlatmak için şirketlere vermediğimiz AB ile anlaşma kotasını şimdi biz kullanacağız. AB’den 100 bin ton pirinç ithal edeceğiz" dedi.
500 BİN TON TEKLİFİ: Üreticilerin ’Dünyada pirinç bulursan ithal edersin’ eleştirilerinin haksız olduğunu savunan Kemaloğlu, şöyle konuştu: "Dünyada pirinç olmadığı doğru değil. Bir ihale açtık, 500 bin ton için teklif aldık. Ayrıca firmalar da boş durmuyor. Mersin Limanı’nda 16 bin ton bekliyor. Aynı firmanın 6 bin tonluk ve 13 bin tonluk alımları oldu. Başka bir firma 20 bin tonu boşaltıyor. Toplamda 120 bin ton olan iç sotuğumuz bu malların girişiyle 270 bin tona çıkacak. Türkiye’deki stoklarımız pirinç çıkış tarihi olan eylül ayına kadar yeterli olacak. Ancak, sorun Türkiye’nin üretiminin artmasıyla çözülecek."
BAKANA VERGİ ZİYARETİ: Pirinçte meydana gelen sorunun mercimek ve fasülyede de yaşanmasını engellemek için Tarım Bakanı Mehdi Eker’den randevu alan firmalar ise önümüzdeki hafta ikna ederek diğer bakliyat ürünlerinde ithalatın önünün açılmasını sağlamayı hedefliyor. Ancak TMO Başkanı, "İndirime gidersek devlet oyuna gelmiş olur. Yolda gemisi olanın cebi dolar" diyerek bu talebin olumsuz karşılanacağı sinyalleri veriyor.
MALI GİZLEMEDİK: Kemaloğlu, TMO’nun elindeki 30 bin tonluk stoğu satmasıyla üreticilerden gelen ’TMO stokları sattı, yükseliş başladı’ eleştirisine de şöyle karşılık veriyor: "TMO durup dururken elindekini satmadı. Firmalar mal almakta zorlandıklarını ifade edip malın piyasaya sürülmesini istediler. Biz de 30 bin ton çeltiği 77 firmaya verdik. TMO bunu bekletseydi o zaman malı gizliyor eleştirisi alırdı. Önemli olan enstürmanların olması. Vergi düşürmek farklı bir enstrüman. Şu an başvurmayız."
PİRİNÇ RAHATLAYACAK: Stokların yetmesine karşın sorunun çözümü için müdahale kurumunun devreye gireceğini belirten Kemaloğlu, "AB ülkeleri ile görüşüyoruz. Elçilik düzeyinde görüşmeler sürüyor. Olağan üstü bir dönemden geçiyoruz. Ancak, yağış başlamasıyla buğdayda yaşanan rahatlama şimdi alımlarla pirince kalacak" dedi.
Dünyada ne yaşandı
Yıllık 650 milyon ton çeltik üretiminin gerçekleştirildiği dünyada bu çeltiklerden 550 milyon ton pirinç elde ediliyor.
Bu üretimin yüzde 8’ini oluşturan 30 milyon ton da her yıl dünya ticaretinde dönüyor.
Ancak, küresel ısınmayla gelen kuraklık pirinç üretimini yüzde 10 düşürdü, 36 milyon tonluk kayba yol açtı.
Satıcı konumundaki ülkelerin her yıl ihracata ayırdıkları oranı bile aşan bu kayıp önce Mısır’ın alıcılara kapılarını kapatmasını sağladı.
Ardından da Amerika, Tayland ve Tayvan gibi ülkeler ’Stoklar acaba bize yetecek mi’ endişesine kapılarak tüketicisini koruma içgüdüsüyle ilan etmese de satışları durdurma kararı aldı.
Arz talep dengesini bir anda değiştiren bu süreç dünyada pirinç alacak nokta kalmadı psikolojisi doğurdu.
İlk kez böyle bir durumla karşı karşıya kalan Türkiye gibi ithalatçı ülkelerde de panik havası baş gösterdi.
Fiyat kontrol etmek isteyen Mısır hükümeti artık buğdayı karne ile dağıtıyor.
Pakistan’da halk kamyonlara hücum ediyor.
Hindistan da pirinç ihracatını yasaklayan ülkeler kervanına katıldı.
Türkiye’de pirinç durumu
Yıllık çeltik üretiminin 700 bin tona ulaştığı Türkiye’de pirinç üretimi 350 bin tona, tüketimi ise 650 bin tona ulaşıyor.
Yerli pirinç tüketiminin yüzde 80’ini Osmancık, kalanını baldo oluşturuyor.
200 fabrikanın faaliyet gösterdiği sektörde 20 bin ekici, 15-20 ithalatçı var.
Türkiye’de şu an 120 bin tonluk pirinç stoğu bulunuyor.
Fiyatların yükselmesiyle aylık tüketimin 50 bin tondan 45 bin tona kadar düşmesi bekleniyor.
Üreticiyi korurken tüketiciyi unuttu
TMO’nun tarım alanlarını artırma çabasıyla üreticiyi korurken tüketiciyi unuttuğunu söyleyen İstanbul Ticaret Odası (İTO) Meclis Üyesi İsmet Aral, "Artık tüketiciyi düşünmek lazım. İthalatın önü çok önce açılmalıydı. Bakanlığın müdahalede geç kalışı fiyatları etkiledi. AB ile anlaşma çerçevesinde 10 senedir normal yollardan yaptığımız ithalata geçen sene yüzde 45 vergi yükü geldi. TMO ocak ayında bu AB tahsislerini sektöre dağıtmadı. Artık dağıtsa da geçti. Bu saatten sonra yapacak birşey yok. Çünkü pirinç yok" dedi.
Alternatifinin fiyatı yükseldi kaçacak yer yok
PİRİNÇTE sorunun alternatif ürünlerde baş gösteren fiyat artışı olduğunu belirten Sezon Pirinç Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Erdoğan, "Alternatifinin fiyatı yükselince pirinç tetiklendi. Pirinçten kaçacak yer yok. Buğday ve bulgur da pahalı artık. Sorun olan pirincin az olmasından ve stoğun yetmemesinden çok temel gıda fiyatları. Bu durum Afrika gibi az gelişmiş ülkelerde ciddi stres yarattı. Tüketim artış hızı üretim artış hızının gerisinde kalıyor. Dünya piyasasına mal arz edenler de kendi ülkesini rahatlatmaya ve dengelemeye çalışıyor" dedi.