Irak'taki Türk kültür varlığı için envanter çalışması

Savaş süresince bombalanan pazar yerlerinde sivillerin hayatını kaybettiği gözönüne alındığında, tarihi eserlerin akıbetini tahmin etmenin zor olmadığını belirten Halaçoğlu, Irak'ta belirlenen Selçuklu ve Osmanlı dönemine ait 165 eserle ilgili çalışma yapacaklarını belirtti.
 
Türk Tarih Kurumu'nun DPT desteğiyle ''Yurtdışındaki Türk Eserlerinin Envanteri'' projesi kapsamında Ortadoğu'da çalışma yaptığını ve bu kapsamda, Yüzüncü Yıl Üniversitesi öğretim üyesi Prof.Dr. Abdülselam Uluçam'ın Irak'taki eserleri tek tek tespit ederek kayıtlara geçirdiğini hatırlatan Halaçoğlu, ''Ancak şimdi bu kayıtların bir anlamı kalmadı. Çünkü bu bölgeye tonlarca bomba yağdı. Irak'ta ayakta kalan Türk eserleri ve bunlardaki tahribatı belirlemek için yeniden envanter çalışması yapılacak. Bunun için bölgede dengelerin normale dönmesini bekliyoruz'' dedi.
 
TARÄ°HÄ° ESERLER İÇİN UNESCO DEVREDEÂ
 
UNESCO'nun Irak'taki tarihi varlıkların yaÄŸmalanması ve zarar görmesi konusunda çok hassas olduÄŸunu ifade eden HalaçoÄŸlu, 17-18 Nisan'da Fransa'nın baÅŸkenti Paris'te UNESCO'nun organizasyonuyla bu sorunun gündeme getirileceÄŸi bir toplantı yapılacağını bildirdi.Â

Türkiye'den bu toplantıya temsilci olarak Prof. Dr. Abdülselam Uluçam'ın katılarak, Türk eserleriyle ilgili bilgi vereceÄŸini anlatan HalaçoÄŸlu, toplantıda yaÄŸmanın ve tahribatın önlenmesi için yapılacakların belirleneceÄŸini kaydetti.Â

Toplantı sonunda konuyla ilgili uzmanlardan oluşturulacak heyetin yapacağı araştırmayla bölgedeki tarih tahribatının boyutlarını ortaya koyacağını anlatan Halaçoğlu, daha sonra hem Türk hem de dünya tarihinin önemli varlıkları için yapılabileceklerin planlanacağını, ancak bunun da tamamen bölgedeki sıcak çatışmal
arın seyrine baÄŸlı olduÄŸunu ifade etti.Â

Prof. Dr. Abdülselam Uluçam ise Irak'ta sadece Türk tarihi deÄŸil, dünyanın en önemli yerleÅŸim bölgelerinden olan Mezopatomya medeniyetlerinin en kıymetli eserlerinin zarar gördüğünü söyledi.Â

''TARÄ°H, SAVAÅžIN KURBANI OLDU''Â
 
SavaÅŸtan sonra da yaÄŸmalama olaylarıyla tarihin üzerindeki tahribatın sürdüğünü ve hangi eserin başına ne geldiÄŸinin tam olarak bilinemediÄŸini vurgulayan Uluçam, bu tür savaÅŸlardan sonra doÄŸan yönetim boÅŸluklarında çok önemli eserlerin kaçırılması ya da cahil kiÅŸiler tarafından yok edilmesi için uygun ortamlar oluÅŸtuÄŸunu söyledi.Â
 
13. yüzyılda Hulagu Han idaresindeki Moğollar tarafından yağmalanan Bağdat'ta binlerce ciltlik yazma eserin yakıldığını, bir bölümünün Dicle Nehri'ne atıldığını anlatan Uluçam, ''Bugün yaşananlarda o dönemden çok farklı değil. Yine Milli Kütüphane yağmalandı ve ne yazık ki tarih, savaşın kurbanı oldu'' dedi.

Babil ve Asur dönemine ait binlerce yıllık eserin yağmalandığı Irak Ulusal Müzesi'nde Selçuklu dönemine ait Türk eserlerinin de bulunduğunu vurgulayan Uluçam, ''Bunlar arasında el yazması Kuranıkerim, restore edileceği için burada muhafaza edilen Musul'daki Ulucami'ye ve diğer Türk camilerine ait süslemeler vardı. Müzeni
n alt katında saklanan çok sayıda Türk eserinin kayıtlarını yapmış, fakat üzerinde detaylı inceleme imkanımız olmamıştı'' diye konuÅŸtu.Â

MÄ°MAR SÄ°NAN'IN ESERÄ° DE NASÄ°BÄ°NÄ° ALDIÂ
 
Bir başka büyük tahribatın da Mimar Sinan tarafından 16. yüzyılda yaptırılan eşi bulunmaz İmam-ı Azam Külliyesi olduğunu vurgulayan Uluçam, Hanefiler için çok kutsal olan bu mekanın da Amerikan ordusunun tank atışlarından nasibini aldığını söyledi.
Â
Irak'taki Türk eserlerinin envanterini çıkarmak için çok emek harcadıkları için yapılan tahribatın en çok kendilerini üzdüğünü anlatan Uluçam, ayrıca söz konusu müzede Osmanlı Padişahı Sultan 2. Abdülhamit'in 1902-1908 yılları arasında Bağdat'ta çekilen cam üzerindeki fotoğraflarının bulunduğunu belirtti.
 
Uluçam, bu fotoÄŸrafların Türk tarihi açısından da çok kıymetli olduÄŸunu ifade etti. Yine yaÄŸmalanan Yazma Eserler Kütüphanesi'nde nadide Türk el yazmalarının bulunduÄŸunu belirten Uluçam, Irak'taki savaşın hem insanlar hem de yüzlerce yıllık tarih için acı bir fatura çıkardığını sözlerine ekledi.Â