İnsanlar da koklaşarak anlaşıyor

Bilimadamları, burunda yer alan ve VNO olarak adlandırılan bir organın, ‘‘pheromones’’ adı verilen kokusuz özleri algıladığını ve bu algının canlılar arasındaki iletişimi etkilediğini öne sürdüler.

Hayvanlar koklaşa koklaşa, insanlar konuşa konuşa anlaşır sözü artık tarihe karışıyor. Newsweek Dergisi'nin son sayısında yer alan habere göre, insanların da aynı hayvanlar gibi kokular aracılığıyla iletişim kurduğu yolunda önemli bulgular elde edildi. Bilimadamları, burnumuzun içinde bulunan ve VNO (vomeronasal organ) adıyla anılan çok küçük duyarlı organın cinsellik dahil insanlar arası iletişimi etkilediğini düşünüyorlar. Henüz kesin olarak kanıtlanmamış bu teoriye göre VNO, ‘‘pheromones’’ adı verilen kokusuz özleri algılayarak, beyine sinyaller gönderiyor.

İnsanların tamamen bilinçaltına hitap eden bu kokusuz özlerin algılanması birçok bilimadamı tarafından ‘‘altıncı his’’ olarak niteleniyor.

Aslında VNO'nun varlığı bilimadamları tarafından yaklaşık yüz yıldan beri biliniyordu. Örneğin ergenlik çağına adım atan ve birbirine çok yakın olan kızların aynı dönemde adet görmeye başlaması, bu organla bağlantılı bir durum olarak değerlendiriliyordu.

Hayvanlar aleminde ise polen benzeri bazı kimyasal maddelerin iletişimi etkilediği artık kesin olarak biliniyor. Örneğin kraliçe arının salgıladığı ‘‘pheromones’’ diğer dişi arıların cinsel gelişimini durduruyor ve böylelikle bu üyeler işçi arı oluyor. Erkek farenin salgıladığı ‘‘pheromones’’ ise yakınındaki dişi farelerin cinsel gelişimini hızlandırıyor.

İnsanoğlunun ‘‘pheromones’’ salgılayıp salgılamadığı tam olarak bilinemiyor, ancak ‘‘androstenes’’ ve ‘‘copulines’’ adı verilen cinsellikle doğrudan ilintili kimyasallar, kadın ile erkek arasında bir alışveriş ortamı yaratıyor. Örneğin kadınlar erkeğin ter kokusuyla temas halindeyken daha düzenli adet görüyor. Araştırmacıların gerçekleştirdiği bir deney de bu konuda önemli ipuçları veriyor. Bir sinemanın fuayesinde bazı koltuklara ‘‘androstenes’’ püskürtülüyor ve kadınlar bu koltuklara yönelirken, erkekler bunlara oturmaktan kaçınıyor.

Bilim dünyası ‘‘altıncı hissin’’ varlığını tartışadursun, merkezi California'da bulunan Erox adlı şirket 1994 yılında ‘‘pheromones’’ içeren üç ayrı parfüm çıkarıyor. Realm Men, Realm Women ve Inner Realm adını taşıyan bu kokuların satışından elde edilen gelir, geçtiğimiz yıl içinde 20 milyon dolara ulaştı.