Hayatlarını çöpten kazanıyorlar

Türkiye'de, bir yılda geri kazanılan kağıt, metal, cam ve plastik gibi yaklaşık 1 milyon ton atığın yüzde 70'i, yaklaşık 200 bin kişiden oluşan çöp toplayıcıları tarafından ekonomiye kazandırılıyor.

Çevre Koruma ve Ambalaj Atıkları Değerlendirme Vakfı (ÇEVKO) ile İstanbul Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Geliştirme Daire Başkanlığı'ndan alınan bilgiye göre, Türkiye genelinde, hayatlarını çöplük alanlar, çöplükler ve sokaklardan topladıkları kağıt, cam, metal ve plastik gibi atık maddelerinden kazanan yaklaşık 200 bin kişi bulunuyor.

Yapılan araştırmalar, yaşları 12 ile 25 arasında değişen bu kişilerin, daha önce herhangi bir işte çalışmadıklarını ve geçimlerini sağladıkları bu işi meslek haline getirdiklerini ortaya koyarken, aylık cam maddeden 150, plastik ile demirden 200 ve kağıttan da 300 milyon lira gelir sağladıkları belirlendi.

Ülke çapında yıllık 20 milyon ton katı atıktan, geri kazanılan 1 milyon ton atığın yüzde 70'lik bölümünü ekonomiye kazandıran çöp toplayıcıları, çoğunlukla doğu bölgelerinden büyükşehirlere gelen ve buralarda iş bulamayanlardan oluşuyor.

10 yıldır kağıt topluyor

Eminönü'de metal türü maddeler toplayan Adem Üstün, Niğde'den geldiği İstanbul'da çalışacak bir iş bulamadığını ve 10 yıldır geçimini sağladığı bu işi yapmak zorunda olduğunu belirterek, başka bir işte çalışmayı da artık düşünmediğini söylüyor.

Küçükpazar'da bir depo oluşturarak toplanan kağıtları fabrikalara satan Cafer Han ise ayda yaklaşık 2 ton kağıt toplayabildiklerini anlatırken hem belediyelere yardımcı olduklarını, hem de ekonomiye ve çevreye katkıda bulunduklarını düşünüyor.

Kağıt toplayıcısı Mustafa Çelen ise sokaklarda günde yaklaşık 300 kilogram kağıt toplayabildiğini ve topladığı kağıtların kilogramını 30 bin liraya depolara sattığını belirtirken başka bir iş bulamayacağı için çöp toplamayı bırakmayı düşünmediğini söylüyor.

Koşullar ilkel

ÇEVKO Projeler Koordinatörü Cezmi Neyim, Türkiye'de yaklaşık 2.4 milyon ton evsel atığın geri kazanılabilir nitelikte olduğunu vurgulayarak, 'Ülkemizde, nüfusa paralel olarak atık miktarıve ambalajlı ürün kullanımında artış yaşanırken, atıkların geri kazanımı ekonomik bir değer haline gelmiştir' dedi.

Neyim, belediyeler, ambalaj firmaları ve çeşitli şirketlerle ortaklaşa yürüttükleri çalışmalar sonucunda, son bir yılda yaklaşık 690 bin ton kağıt, 75 bin ton cam, 180 bin ton plastik ve 50 bin ton metal atığın geri dönüşümünü sağladıklarını anlattı.

Bazı belediyelerle daha önceden başlattıkları projelerle de bugüne kadar toplam 18 milyon 179 bin 900 ton katı atığın geri kazanımını gerçekleştirdiklerini belirten Neyim, şunları kaydetti:
"Türkiye'de yaklaşık bir milyon ton atık geri kazanılıyor. Bu miktarın önemli bir kısmı, yaklaşık yüzde 70'i çöplüklerden ve çöp sahalarından ilkel koşullarda toplanmaktadır. Daha sağlıklı ve verimli bir geri kazanım sistemi oluşturmanın temel koşulu, geri kazanılabilir atıkların kaynağında, yani okul, konut, işyeri veya okullarda diğer çöplerden ayrı toplanmasıdır. Bu şekilde daha temiz ve daha fazla miktarda atık, daha ekonomik bir şekilde toplanabilir."