Hayat kurtaran iyilikler... Bugün Dünya Gönüllü Kan Bağışçıları Günü

Dünya Sağlık Örgütü, 2005’te 14 Haziran’ı, ‘Dünya Gönüllü Kan Bağışçılar Günü’ olarak ilan etti. Günde ortalama 10 bin ünite kan toplayan Türk Kızılay her yıl 14 Haziran’da çeşitli etkinliklerle kan bağışının önemine vurgu yapıyor. Resmi rakamlara göre Türkiye’de 3 bin civarında hasta akraba dışı kök hücre nakli için bekliyor. Türk Kızılay Dünya Gönüllü Kan Bağışçıları Günü nedeniyle kök hücre bağışı için çağrıda bulundu. Biz de kök hücre bağışçısı olan kişilerle konuştuk, kök hücre bağışı ile ilgili merak edilenleri öğrendik...

KUZENİ İÇİN BAŞVURDU

Muş’ta yaşayan Serhat Akın (32) ile iki kardeşi 2018’de bir kuzenlerinin lösemi olduğunu öğrenince kök hücre bağışı için Türk Kızılay’a başvurdu. Akın ve iki kardeşinin, bir lösemi hastasıyla kök hücre nakli için uyumlu olduğu anlaşıldı. Nakil için İstanbul’a gelen Akın, sağlık taramasına girdi. Fiziksel muayene sırasında Akın’ın kasığında bir şişlik tespit edildi. Akın, şişliğin halı saha maçlarında kendisini zorlamasından kaynaklandığını düşündü, ancak Akın’ın lenf kanseri olduğu ortaya çıktı. Akın, hastalığı nedeniyle kök hücre bağışı yapamadı ama erken teşhis sayesinde kanseri yendi. Sağlığına tekrar kavuşan Akın, kök hücre bağışı için İstanbul’a geldiği gün yaşadıkların şöyle anlattı: “Hastaneye gittiğimde yanımda bir görevli vardı. Ona, ‘Bu testler sırasında rahatsızlığı ortaya çıkan oluyor mu?’ diye sordum. O da, ‘Evet’ dedi. Ama kanser olduğum aklımın ucuna bile gelmedi. Çünkü o güne kadar gayet sağlıklı hissediyordum. Doktor kasığımdaki şişliği tespit ettikten sonra Temmuz 2019’da kasığımdaki kitleden örnek alıp patolojiye gönderdik. Sonuçlar 20 gün sonra çıktı. O dönem moralim çok bozuktu, uyuyamıyordum. Erken teşhis ve kemoterapi sonucunda iyileştim.”

İnsanları kök hücre bağışçısı olmaya davet eden Akın “Tedavim sırasında diğer hastaların durumuna tanıklık ettim. Kök hücre bağışının bir hayatı kurtarmak için ne kadar önemli olduğunu biliyorum. O yüzden herkesi kök hücre bağışçısı olmaya davet ediyorum” dedi.

Kocaeli’nde hemşire olan Sevcan Özcan Kutluğ ile Muhammed Kutluğ çifti üniversitedeyken kök hücre bağış kampanyasında gönüllü oldu. Kök hücre bağışı için de başvuruda bulunan çift 2019’da evlenip balayına gitti. Balayı sırasında Sevcan Kutluğ’un bir lösemi hastasıyla kök hücre nakli için uyumlu olduğu ortaya çıktı. Haberi alan Sevcan Kutluğ balayını yarıda bırakarak kök hücre bağışında bulundu. Kısa bir süre sonra Muhammed Kutluğ’un başka bir hastayla kök hücre nakli için uyumlu olduğu ortaya çıkınca bu kez Muhammed Kutluğ kök hücre bağışında bulundu. Kutluğ çifti, “Kök hücre bağışı için kampanya yürüttüğümüz sırada insanlardan önce bizim bağışçı olmamız gerektiğini düşündük. Eşleşme olduğunda çok mutlu olduk” dedi.

BAĞIŞ NASIL YAPILIYOR

18-50 yaş arasında sağlıklı bireyler kök hücre bağışında bulunabiliyor. Bağış için Türk Kızılay’a başvuran adaylardan serolojik testler için kan örneği alınıyor. Eşleşme olması durumunda bağışçı adayından bir kez daha kan örneği alınarak detaylı bir tarama daha yapılıyor. Bağışçı adayı ayrıca mini bir check up’tan geçiyor. Bir hastalığın tespit edilmesi durumunda kök hücre nakli iptal edilerek bağışçı kişi tedaviye yönlendiriliyor. Herhangi bir sağlık sorunu tespit edilmezse kök hücre nakli yapılır. Kök hücre naklinde yaygın olan yönteme ‘Periferik’ adı veriliyor. Bu yöntemde bağışçıdan ‘Aferez’ adı verilen cihaz yardımıyla normal kan alınıyor. Kanın içerisindeki kök hücre toplandıktan sonra kan hastaya geri veriliyor. ‘Kemik iliği’ yönteminde ise iğne yardımıyla bağışçıdan kök hücre toplanıyor. Kök hücre bağışı sırasında tüm masraflar Sağlık Bakanlığı tarafından karşılanıyor.