Fay değil, cinayet hattı

Depremi yaratan ‘fay hattı’nın yanısıra, can ve mal kaybının yüksekliği Türkiye'de tam anlamıyla bir ‘cinayet hattı’ oluştuğunu ortaya koydu.

Belediyelerin konut inşaatlarının yapımında, mimari proje onayından, oturma iznine kadar geçen bütün aşamalarda izin ve onay veren tek makam olması, deprem faciasında iskambil kağıdı gibi yıkılan binlerce binada belediyelerin sorumluluğunu gündeme getirdi.

Belediye Kanunu'na göre, imar planlarında yer alan yapıların inşaat ve iskan ruhsatı aşamalarında, Türk Standarları Enstitüsü'nce belirlenen standarda uygunluk sağlamak, uygulamaları denetlemeke ve bütünlüğü sağlayıcı önlemleri almak belediyelerin görevleri arasında sayılıyor. Buna göre belediyeler, kamu binaları dışındaki tüm inşaatları yapımındaki her aşamada kontrol etmek ve bu amaçla yeterli teknik personel bulundurmak zorunda. Ancak aynı sokakta birçok bina sağlam kalırken, insanı dehşete düşürecek şekilde unufak olan binalardan çıkarılan binlerce ceset, bu denetimlerin nasıl kağıt üzerinde kaldığını gösterdi.

Hürriyet'in görüştüğü iki yetkili, binlerce belediye sınırı içinde yapılan milyonlarca binada hayati önem taşıyan bu denetimin yapılamadığı gözler önüne serdi.

Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Başkanvekili Nihat Özdemir, Türkiye'deki belediyelerin büyük bir bölümünde, inşaat süresi boyunca denetim yapabilecek ehliyette mühendis ve teknik eleman istihdam edilmediğini, bu nedenle denetimlerin ‘üstünkörü’ yapıldığını söyledi.

Üst düzey bir bürokrat ise belediyelerin yap-satçı olarak nitelendirilen yerel müteahhitlerle ‘ahbap-çavuş’ ilişkisi içinde olduğunu söyledi. Belediyelerin hizmet için ihtiyaç duydukları iş makinası, yangın söndürme aracı gibi temel donanımlarını, bu müteahhitlerden sağladıklarını anlatan yetkili, ‘‘İş makinalarını bedelsiz alma karşılığında, bu denetim hafif tutuluyor’’ dedi.

8 KRİTİK AŞAMA

Türkiye'deki herhangi bir belediye sınırları içinde inşaat yapmak isteyenlerin, belediye ile ilişkileri şu 8 aşamadan oluşuyor:

1- Arsanın imar durumunu belediye belirliyor. 2- Mimari ve betonarma projesini belediye onaylıyor. 3- Hafriyatı belediye denetliyor. 4- Temel vizesini belediye veriyor. 5- Su basman düzeyinde belediye tekrar kontrol ediyor. 6- Katlar çıkılırken projeye uyulup uyulmadığını belediye denetliyor. 7 - İzolasyonu belediye denetliyor. 8 - SSK prim borcunun bulunup bulunmadığını bile belediye denetleyip, oturma iznini yine belediye veriyor.

Yetkililer bu aşamaların herbirinin ayrı ayrı incelemeye tabi olduğunu vurgulayarak, ‘‘Eğer bu denetimlerde kaçak olmasaydı, kullanılan betonun kalitesi, kolon ve kirişlerin malzemesi, sağlamlığı, yeterli beton dökülüp dökülmediği gibi temel denetimlerin hepsinin, belediyenin atayacağı mühendisler tarafından ortaya çıkarılırdı’’ dediler.