Erdoğan'ın Rusya gündemi enerji ağırlıklı

Soğuk Savaş döneminin iki düşman cephesinde yer alan NATO üyesi Türkiye ile Rusya, son yıllarda doğalgaz ve petrol hatlarından nükleer santrallere kadar imzaladıkları anlaşmalarla bağlarını güçlendirirdi ve Kafkasya'da daha yakın bir güvenlik işbirliği arayışına girdi.

Erdoğan’ın Salı günü başlayacağı iki günlük Moskova ziyaretinde Başbakan Vladimir Putin’le enerji ve güvenlik konuları üzerine odaklanan görüşmeler gerçekleştirmesi bekleniyor.

Analistler Türkiye’nin Rusya ziyaretinin, Ankara’nın bölgede daha büyük bir politik etki yaratma ve Ortadoğu’dan Rusya'ya ve hatta Orta Asya’ya kadar nüfuzunu genişletme çabalarının bir yansıması olduğunu dile getiriyor.

Washington merkezli German Marshall Fund'ın analisti Ian Lesser, "Türkiye, Osmanlı döneminden kalan Rusya karşıtlığını ticaret ve enerji boyutları çok güçlü bir ilişkiye dönüştürmeyi başardı" diyor ve ekliyor:

"Ancak bu durum eğer Batı'nın Rusya'yla ilişkisi daha rekabetçi bir hale gelirse Türkiye'nin uzun vadede zorlu seçimler ve baskılarla karşı karşıya kalmasına neden olabilir."

Geçen yıl Putin AB destekli Nabucco projesine rakip olarak görülen ve Karadeniz'in Türkiye kıyıları üzerinden Avrupa’ya uzanan Moskova destekli Güney Akım boru hattı için Ankara’nın onayını almıştı.

Rusya aynı zamanda, İtalya’nın ENI ve Türkiye’nin Çalık şirketleri ortaklığında inşa edilecek ve Samsun'la Ceyhan'ı birbirine bağlayacak petrol boru hattında da yüzde 50’ye varan bir pay kapmaya çalışabilir. Moskova daha önce bu boru hattından aktarılacak petrole katkı yapacağını duyurmuştu.

AB üyeliği için enerji kartını öne çıkarmaya çalışan Türkiye ise, Güney Akım ve Nabucco’nun rakip değil, tamamlayıcı olduğu fikrini ısrarla savunmuştu.

ÇIKAR ORTAKLIĞI

Analistlere göre Türkiye'yle Rusya arasındaki ilişki bir çıkar ortaklığından ibaret. Türkiye’nin en büyük ticari ortağı olan Rusya, ülkenin doğalgaz ithalatının üçte ikisini tedarik ediyor. İki ülke arasındaki ticaret hacmi 40 milyar dolar civarında.

Avrasya Vakfı analisti Wolfgango Piccoli, "Moskova ve Ankara arasındaki yakın ilişkiler bir yıl öncesine kadar Batı'yı kaygılandırıyordu. Ancak bugün Avrupa Türkiye'nin kullandığı doğalgazın yüzde 65'ini Rusya'dan aldığının farkında" diyor.

Ziyaret sırasında taraflar ticaret ve yatırım, bölgesel ve uluslararası işbirliği gibi konuları ele alacak. Moskova, Güney Akım Boru Hattı'nı Avrupa'nın gaz tedariki için Rusya'ya bağımlılığını kırmayı amaçlayan Nabucco'dan önce tamamlamayı amaçlıyor.

Reuters'e konuşan üst düzey bir Türk enerji bakanlığı yetkilisi, tarafların Rusya'dan Türkiye'ye doğalgaz aktarımını sağlayacak Mavi Akım Boru Hattı'nın ikinci ayağının inşaatıyla ilgili görüşeceklerini açıkladı. Yetkili, Türkiye ve Rusya'nın Mavi Akım'da kapasite artırımına gidilmesini ve hattın İsrail de kapsayacak şekilde uzatılmasını da görüşebileceklerini dile getirdi.

DAĞLIK KARABAĞ MESELESİ

Erdoğan’ın aynı zamanda hem Türkiye hem de Rusya’da enerji güvenliği konusunda endişe yaratan Güney Kafkasya barışı meselesini ele alması bekleniyor. Moskova bu bölgedeki istikrarsızlığın Kuzey Kafkasya'ya da sıçrayıp

Rusya'yı da etkilemesinden çekiniyor.

Ankara ve Erivan, geçen yıl diplomatik ilişkilerin kurulması ve iki ülke arasındaki sınırın tekrar açılması konusunda anlaşmış ve iki ülke arasındaki asırlık düşmanlığı sona erdirmişlerdi.

Ancak Azerbaycan’dan sert tepki gören Türkiye, anlaşmaların onaylanması için Erivan ve Bakü arasında Dağlık Karabağ üzerinde görüşmelerin başlaması şartını koymuştu.

Ermenistan ve Azerbaycan, Hıristiyan Ermeniler tarafından desteklenen etnik Ermenilerin 30 binden fazla hayata mal olan bir savaşta Azerbaycan’dan koptukları dağlık bir bölge olan Dağlık Karabağ üzerinde teknik olarak halen savaş halindeler.

Rusya, ABD ve Fransa, Ermenistan ve Azerbaycan arasında barış sağlanması için gösterdikleri çabalarda başarısız olmuşlardı. Ancak geçen yıl Azerbaycan Devlet Başkanı Haydar Aliyev ve Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan arasındaki görüşmelerde ilerleme sağlandığı haberleri geldi.