Güncelleme Tarihi:
Metamfetamın ilk olarak 1919 yılında Japon kimyager Akira Ogata tarafından tıbbi amaçlarla üretildi. İkinci Dünya Savaşı sırasında eroinle birlikte askerler tarafından sıkça kullanıldı. Nazilerin, özellikle Hitler’in askerlere cesaret vermek için kullandığı biliniyor. 1950’lerde Benzedrine ticari ismi ile ABD’de satışa çıktı. Narkolepsi, depresif durumlar ve zayıflama amacı ile kullanılıyordu ancak bağımlıları türeyince 1970’te reçetesiz satışı yasaklandı.
MEKSİKA’DAN ABD’YE...
Merdivenaltı üretilen metamfetamin, California ve Hawaii’den başlamak üzere tüm ABD’ye yayıldı. Ancak yasaklanması daha da yayılmasına neden oldu. Uyuşturucu kartelleri tarafından dünyanın çeşitli yerlerinden önce Meksika’ya, buradan da tüm ABD’ye dağıtılmaya başlandı. Aslında ABD ile birlikte, özellikle savaşa katılmış ülkelerde kullanımı oldukça yoğundu.
TÜRKİYE’DE İLK KEZ 2009’DA
Uluslararası raporlara yansıyan bilgilere göre; 2006 ve 2011 yılları arasında metamfetamin yakalama olaylarının sayısı neredeyse üç katına çıkarken, ele geçirilen metamfetamin miktarı da altı kat arttı. İlerleyen yıllarda da bu rakamlar katlanarak artmaya devam etti. Norveç, Litvanya, İsveç ve Letonya’da ardı ardına yüklü miktarda metamfetamin ele geçiriliyordu. Emniyet Genel Müdürlüğü verilerine göre, ‘metamfetamin’ Türkiye’de ilk kez 2009 yılında İstanbul’da görüldü. Son yıllarda bu sentetik maddenin kullanımı endişe verici düzeyde artış gösterirken, Türkiye’de 2019 yılında 1 ton 42 kilogram, 2020 yılında ise 4 ton 168 kilogram metamfetamin ele geçirildi.
DİĞERLERİNDEN AÇIK ARA ÖNDE
Türkiye’de giderek büyüyen metamfetamin tehdidi, yapılan operasyonlarda ele geçen miktarlara da yansıdı. İstanbul’da 1 Ocak’tan bu yana 24 bin 539 narkotik operasyonu düzenlendi. Bu çalışmalarda 8.5 ton uyuşturucu madde, 2.5 milyon adetten fazla da uyuşturucu hap ele geçirildi. Ağustosa kadar geçen 7 aydaki uyuşturucunun 5 ton 657 kilosunun metamfetamin olması alarmın büyüklüğünü gösteren bir veri oldu. Yakalananların 1 ton 896 kilosunu esrar, 335 kilosunu sentetik kannabinoid (Bonzai), 320 kilosunu eroin, 217 kilosunu kokain, kalan kısmını da farklı türde maddeler oluşturdu. Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığını İzleme Merkezi’nin (EMCDDA) 2022 raporuna göre, İstanbul metamfetamin kullanımında Avrupa’daki 106 merkez arasında 10’uncu sırada.
POLİSİ ŞEHİT ETTİLER
- İstanbul Kağıthane’de geçen cuma gecesi bir binadan uyuşturucu satıldığı ihbarı üzerine polis memuru Hakan Telli ve Ahmet Yasin Çevik olay yerine gönderildi. İki polis ihbarın yapıldığı binanın önüne geldiklerinde, içeriden üzerlerine uzun namlulu silahla ateş açıldı. Hakan Telli olay yerinde şehit oldu, polis Ahmet Yasin Çevik ise ağır yaralandı. Takviye polis ekipleri geldiğinde uyuşturucu satıcıları yine silaha sarıldı. Çıkan çatışmada çete üyesi Diyar Anucur öldürüldü. Biri yaralı olmak üzere 4 çete üyesi de yakalandı. Polisi şehit eden çetenin geçmişte uyuşturucu, cinayet ve silahlı saldırı olaylarına karışan ‘Anucur çetesi’ üyesi oldukları belirlendi.
NARKOTİK TÜM GÜCÜYLE SAVAŞIYOR
Türkiye 80’li ve 90’lı yıllarda uluslararası uyuşturucu kartellerinin Afganistan’da üretilen eroini Avrupa’ya götürmek için kullandıkları ana güzergâhlardan biriydi. Uyuşturucu kullanımı ise Avrupa ve ABD’ye göre çok düşüktü.
TORBACILAR SAHNEDE
2000’li yılların sonlarına doğru başta İstanbul olmak üzere birçok kentte uyuşturucu kullanımının arttığına yönelik raporlar alınmaya başlandı. Artık uyuşturucu sadece Avrupa’ya gitmiyor, Türkiye içinde de yoğun olarak piyasaya sürülüyordu. Bu dönemle birlikte emniyet literatürüne ‘torbacı’ kavramı girdi. Sokaklarda uyuşturucu satan kişiler ‘torbacı’ olarak nitelendiriliyordu. Bunlara paralel olarak piyasaya sürülen uyuşturucu da çeşitlendi. Narkotik ekiplerinin uyuşturucuyla mücadelesi de giderek güçlendi.
‘AYAĞINI KIRIN’ TALİMATI
Eski İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, 2018 Ocak ayında yaptığı açıklamada, uyuşturucu satıcısının da terör örgütü PKK kadar tehdit olduğunu belirterek, “Okulun çevresinde bir uyuşturucu satıcısını gördüğümüz zaman o uyuşturucu satıcısının ayağını kırmaya polis görevlidir” diyecekti.
KÖKÜ KURUTULUYOR
Torbacı çeteleriyle mücadele 2022 yılında yeni bir soluk kazandı. Soylu’nun duyurduğu ‘Kökünü Kurutma’ operasyonlarının ilki Diyarbakır merkezli gerçekleştirildi. Bu operasyonlar başta İstanbul olmak üzere tüm ülkeye yayıldı. Hedefte de giderek yayılan metamfetamin vardı. Polis artık her ihbarı değerlendiriyordu. Bu operasyonlarla binlerce uyuşturucu satıcısı cezaevine gönderildi, tonlarca uyuşturucu madde ele geçirildi. Kökünü kurutma operasyonlarına halen tüm hızıyla devam ediliyor.
EMEKLİ EMNİYET MÜDÜRÜ UYARDI: ÜRETMESİ DE SATMASI DA ÇOK KOLAY
Hürriyet’e konuşan emekli Emniyet Müdürü Feramuz Erdin, kimyasal olduğu için metamfetamin üretiminin çok basit olduğuna dikkat çekti ve şu uyarıları yaptı:
“Bonzai gibi, metamfetamin gibi kimyasal maddeler karıştırılarak üretilen uyuşturucular, yapımı kolay olduğu için çok geniş kitlelere yayıldı. Yüksek miktarlarda üretildiği için uyuşturucu satıcıları sürekli olarak yeni müşteriler bulmak zorunda.
İLKOKULLARA İNDİ
İlkokul çağındaki çocuklara bile bunu satmaktan çekinmiyorlar. Uyuşturucu kullanmaya başlayan bir kişi zaten potansiyel olarak satıcı da oluyor. Bu nedenle kullanan kadar satan sayısı da artıyor.
TERÖRLE BAĞLANTILI
Bunları üretip satan çeteler var. Terör örgütleriyle, uluslararası çıkar gruplarıyla ilişkide olanları var. Büyük paralar kazanıyorlar. Artık her çete bu uyuşturucuları üretebiliyor. Bu nedenle kendi aralarında, bölgedeki hakimiyet için güç savaşına da girişiyorlar. Çatışmaların sebebi çoğunlukla uyuşturucu satacakları bölgeyi paylaşamamaktan oluyor. İnsan öldürmekten, polise saldırmaktan çekinmeyen kriminal tipler. Bunların kullandıkları adamlar da çoğunlukla uyuşturucu bağımlısı. O sırada birini öldürdüğünün, zarar verdiğinin farkında bile olmayanlar var.
KULLANANI ZOMBİYE ÇEVİRİR
Uyuşturucu maddelerin tümü insanı öldürür, felakete sürükler. Son zamanlar gördüğümüz korkunç cinayetlerin sebebi de uyuşturucudur. Kimyasal uyuşturucuyu içen kişi çoğu zaman kimseyi tanımaz, yaptıklarını ölçüp biçemez. Bu uyuşturucular insanı zombiye çevirir. Kalp krizi ve beyin kanaması gibi ani ölümlere neden olabilir. İnsanı depresif, intihara meyilli hale getirir. İç organlara büyük zarar verir.
ANNELER DİKKAT ETSİN
Uyuşturucu kullanımında erkeklerin oranı daha yüksek. En riskli grup ise 15-24 yaş arasındaki gençler. Arkadaş ortamı uyuşturucuya başlamak için en büyük neden. Burada ailelere büyük sorumluluk düşüyor. Özellikle anneler dikkat etsinler. ‘En İyi Narkotik Polisi Anne’ ismiyle bir proje var. Bağımlılığı önlemek tedavi etmekten kolaydır.”
ÖDÜLLÜ DİZİNİN KONUSU OLDU
- Tüm zamanların en başarılı televizyon dizilerinden biri olarak gösterilen Breaking Bad de kanser olduğunu öğrenen bir kimya öğretmeninin metamfetamin işine girmesini konu alıyordu. 2013 yılında yayınlanan Breaking Bad tüm zamanların en yüksek reyting alan dizisi olma unvanı ile Guinness Dünya Rekorları kitabına girdi.
5 YILDA ÖLÜME GÖTÜRÜYOR
- Kullanıcılarda çok kısa sürede bipolar bozukluk, paranoya, şizofreni, öfke patlamaları veya ciddi sağlık sorunlarına neden oluyor. Dişleri çürütüp döküyor. Sentetik uyuşturucu bağımlılarının önünde ortalama 5 yıllık bir ömür olduğunun tespit edildiği de biliniyor. Adli Tıp raporuna göre aşırı dozdan 2021 yılındaki ölümlerin % 33.9’unda metamfetamin maddesi görülürken, 2022’de bu oran % 68.8’e çıktı. 2021 yılının aynı döneminde % 16.1 olan tek başına metamfetamin kaynaklı ölümlerin oranı 2022’de ise % 25’e çıktı.
MELEKLER DEĞİL ZOMBİLER ŞEHRİ: LOS ANGELES METH BAĞIMLILARININ EVİ OLDU
- Hollywood ve gösteri dünyasının ünlü isimlerinin yaşadığı, ışıltılı hayatıyla ünlü Los Angeles, uyuşturucu bağımlılarının özellikle de metamfetamin kullanıcılarının yaşadığı Skid Row Mahallesi’ne ev sahipliği yapıyor.
Bir dönem Los Angeles’taki evsiz nüfusun kapatıldığı mahalle, şimdilerde sıra sıra çadırlar, kartondan yapılma sığınaklar, hurdaya dönen karavanlar ve derme çatma kontrplak yapılarla kaplı. Uyuşturucu bağımlılarının evsizlerle birlikte kaldığı mahallenin sokakları, ‘zombi’ye dönen gençler ve çocuklarla dolu.