Dolardan kaçış

Referans Gazetesi'nde İrem Köker imzasıyla yer alan habere göre ABD dolarının diğer para birimleri karşısında faiz avantajını yitirmeye başlaması, uluslararası piyasalarda hızlı bir kan kaybı yaşamasına neden oldu. Önceki gün 15 yılın en yüksek düzeyini gören sterlin/dolar paritesi dün de 2.01'i aşarak 26 yılın zirvesine ulaştı. Yılbaşından bu yana dolar karşısındaki toplam değer artışını yüzde 3'ün üzerine taşıyan euro da dün 1.36 doları kırarak, tüm zamanların en yüksek düzeyine iyice yaklaştı. 2004 yılında da ana para birimleri karşısında yüzde 15'lere varan değer kayıpları gören dolar, ABD Merkez Bankası'nın (FED) enflasyonist kaygılar nedeniyle faiz artırımlarına başlamasıyla toparlanma sürecine girmişti. Euro/dolar, 30 Aralık 2004'te 1.3666 ile rekor kırmıştı. Doların dış piyasalardaki bu hızlı düşüşü dün, kamu alımları ve siyasetten kaynaklanan belirsizliğe rağmen liranın da güçlenmesine neden oldu. Merkez Bankası kapanış kurlarına göre, lira dün günü dolar karşısında yüzde 0,66 yükselişle 1.3424/1.3489'dan kapattı. Bankalararası piyasada dolar dün en düşük 1.3440, en yüksek de 1.3560'ı gördü.

Ancak, ABD'de enflasyonist baskıların son dönemde azalması ve ekonomik büyüme kaygıları nedeniyle FED'in bundan sonraki faiz kararının indirim yönünde olması bekleniyor. Buna karşılık, başta euro bölgesi ve İngiltere olmak üzere gelişmiş ülkelerde ve gelişmekte olan piyasalarda enflasyonun yükselişe geçmesi ve bununla birlikte faiz artırım beklentilerinin artması dolar için rüzgârı tersine çevirmiş durumda. ABD ve İngiltere'de şu anda gösterge faiz oranı yüzde 5,25; euro bölgesinde ise yüzde 3,75 seviyesinde. ABD'nin yıl sonuna kadar faiz indirimine gitmesi beklenirken, İngiltere Merkez Bankası'nın (BOE) mayısta, Avrupa Merkez Bankası'nın (AMB) da haziranda faiz artırması öngörülüyor.

DOLAR ZAYIFLAMAYA DEVAM EDECEK

Ekonomistler, sterlin ve euro gibi para birimlerindeki güçlenmenin bu bölgelerdeki ekonomik toparlanmaya işaret ettiği görüşündeler. Zürih'te bulunan UBS'in döviz stratejisti Benedikt Germanier, "Ekonomik büyüme kaydeden ekonomilerin para birimleri, dolar karşısındaki performansı oldukça iyi ve bunlar arasına artık sterlin de katıldı. Sterlinde değerlenmeye yol açan 3 unsur var: büyüme, enflasyon beklentilerinin artması ve (2 dolar gibi) psikolojik destek seviyelerinin kırılması" dedi. Küresel ekonominin lokomotifliğinin ABD'den Avrupa'ya geçmeye başladığına dikkat çeken ekonomistler, bölgenin büyüme beklentilerinin güçlü olduğunu ifade ettiler. Son olarak Uluslararası Para Fonu (IMF) da geçen hafta içinde yayımladığı ekonomik görünüm raporunda, ABD'de yavaşlama olacağı öngörüsünde bulunurken, euro bölgesi ekonomisinin yüzde 2,3; İngiltere'nin ise yüzde 2,9 büyümesinin beklendiğini bildirmişti.

Frankfurt merkezli Dresdner Kleinwort'un döviz analisti Michael Klawitter de dün yayımladığı araştırma raporunda, "Euronun 1.37 doların da üzerine çıkarak rekor kıracağını düşünüyorum... Artık dolar ile euro arasındaki faiz farkı, kısa vadede euronun güçleneceğine işaret ediyor. ABD'de enflasyon kaygılarının hafiflemesi doları baskı altına alıyor ve piyasa da bunu FED'in faiz indirimine gideceği şeklinde yorumluyor" dedi. ABD'de önceki gün açıklanan verilere göre, tüketici fiyatları martta son 3 ayın en düşük artış hızını gösterdi.

ROTA YÃœKSEK FAÄ°ZLÄ°LER

Dolar yalnızca euro ve sterlin değil, hemen tüm para birimleri karşısında değer kaybediyor. Dolar yen karşısında dün ayrıca 3 hafta sonra ilk kez 2 gün üst üste gerilemiş oldu. Döviz stratejistleri, 118.60 seviyelerinde seyreden dolar/yen paritesinin 118'e kadar gerileyebileceğini ifade ediyorlar. Dolar ayrıca, Avustralya doları karşısında bu ayki toplam değer kaybını yüzde 4'e yükselirken, Yeni Zelanda doları karşısında ise 1985 yılından bu yana en düşük seviyesine indi. Hindistan para birimi rupinin dün 9 yılın zirvesine yaklaşması, ihracatların azalacağı yönündeki uyarıları artırırken, merkez bankasının müdahale edeceği kaygılarına yol açtı. Diğer gelişen ülke para birimlerinde de hızlı yükselişler görüldü. Dolar karşısında Güney Afrika randı son 3 ayın, Macar forinti son 2 yılın, Polonya zlotisi de 10 yılın en yüksek seviyesine ulaştı.

Euro/dolar paritesindeki yükseliÅŸ süreceÄŸini tahmin ediyorum. Parite, 1.38-1.40 seviyesine yükselebilir. Euro cinsi faizlerin yüksekliÄŸi, euro'nun güçlenmesinde temel faktör. Ayrıca, carry trade sürüyor. Yen borçlanan hedge fonlar euro ve sterline yatırım yapıyor. Hedge fonların davranışları da euro'nun yükseliÅŸi destekiliyor. Avrupa Merkez Bankası'nın yüzde 3,75 olan faiz oranlarını, yüzde 4'e yükseltmesine kesin gözüyle bakılıyor; hatta, faizin yıl sonuna kadar yüzde 4,25'e yükselme olasılığı da var. Satışların sürmesi durumunda dolar kuru da 1.30 YTL seviyelerine gerileyebilir. Ancak, Merkez Bankası'nın piyasaya müdahale edeceÄŸi yolunda bir sinyal yok.Â

Fortis Küresel Piyasalar Yöneticisi Ahmet Turan
Parite 1.37'yi aÅŸmaz

ABD ekonomisindeki geliÅŸmelere baÄŸlı olarak dolardaki zayıflık, euro'daki yükseliÅŸin de temel nedeni. Parite, 1.3660-1.37 seviyelerine yükselebilir. Ancak, bu seviyeden sonra bir düzeltme yaÅŸanabilir. CumhurbaÅŸkanlığı seçimleri öncesinde yabancı giriÅŸi devam ettiÄŸi sürece dolar/YTL kuru da çok yükselmez. Ancak, dolar kurunun 1.30 YTL seviyesine düşeceÄŸini tahmin etmiyorum. Â

Mevcut ihracatı yüzde 15 artırır
İsmail Gülle-İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği Başkanı

İngiltere tekstil sektörü için Almanya'dan sonra ikinci büyük ihracat yaptığımız ülke. Sterlin'deki artış da mevcut artışı daha fazla gösteriyor. Bu artış devam ettiği takdirde mevcut ihracatın üstüne yüzde 15'lik bir artış daha yapacaktır. Ama bizim için uzun vadede YTL'nin değerlenmemesi tercih olur. Bizim için sterlin/dolar paritesinden daha önemli bu durum.

Sulhi Kökçe-İstanbul Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği Başkanvekili

Türk hazırgiyim ihracatının artık neredeyse dolarla ihracatı kalmadı zaten. Sterlin ve euro'daki artışlar bizi doÄŸrudan ilgilendiriyor çünkü sektör ihracatının yaklaşık yüzde 70'ini Avrupa BirliÄŸi ülkelerine yapıyoruz. Ä°ngiltere'de ise son üç yıldır sürekli bir artış zaten vardı. Sterlindeki artış da ihracatımızı elbette olumlu etkileyecektir. Ä°hracata etkisinin ortalama yüzde 10 civarında olacağını tahmin ediyorum. Ancak bizim için sterlinin, euronun deÄŸer kazanmasından çok yurtiçindeki faizlerin düşmesi ve YTL'nin deÄŸer kazanmaması daha önemli. YTL, ana ihracat pazarımızın para birimi euroya göre yüzde 30 daha deÄŸerli.Â