Deniz salyası nedir, neden oluşur? Deniz salyası zararları ve nedenleri

Müsilaj olarak adlandırılan deniz salyası ülkemizi de tehdit eden bir sorun olarak gündemdeki yerini koruyor. Akdeniz'de ve diğer denizlerde deniz salyası miktarında en azından 2009 yılının başlarında gözlenen artışın, kısmen iklim değişikliğinden kaynaklandığı öne sürülüyor. Peki deniz salyası (müsilaj) nedir, neden olur? İşte deniz salyasının oluşumu ve nedenleri...

Deniz salyası nedir?

Deniz salyası, deniz müsilajı ya da deniz sümüğü denizlerde görülen sümük benzeri organik maddeler topluluğudur. Kremsi ve jelatinimsi olabilen bu topluluklar genellikle zararlı değildir, ancak E. coli bakterisi dahil olmak üzere bazı virüsleri ve bakterileri kendisine çekebilir ve altında kalan deniz yaşamını boğan bir örtü haline gelebilir. Akdeniz'de sıklıkla görülen bu örtü daha uzak sulara doğru yayılmaktadır. Müsilaj ya da 'Deniz Salyası' ismi ile de bilinmektedir. Ayrıca deniz altı faylarından çıkan sülfür gazlarının yoğun çıkışı ve denizdeki bu gazlar sebebiyle oksijen oranının düşmesi buna bağlı olarak da müsilajlarda oluşabilmektedir.

Deniz salyası neden oluşur?

Deniz salyası, suda bol miktarda besin bulunan bölgelerde uzun süren ılık sıcaklıklar ve sakin havanın bir sonucu olarak oluşur. Deniz karı küreleri, 200 km kadar geniş mesafeleri kaplayabilen büyük damlalar halinde pıhtılaşır. Müsilaj, virüsler ve prokaryotlar dahil çok çeşitli mikroorganizmalar ve koloidal özelliklere sahip ekzopolimerik bileşikler dahil olmak üzere birçok bileşene sahiptir. Deniz salyası ayrıca stres altında olduklarında fitoplankton tarafından üretilir.

Deniz salyası nasıl oluşur?

Müsilaj, parçalanabilmek için suda çözünmüş oksijene ihtiyaç duyar. Sudaki oksijen seviyesinin dengelenebilmesi için önemli bir parametre suyun ideal sıcaklıkta olmasıdır. Ancak, küresel ısınma ve deniz sularının kirlenmesiyle (deniz kirliliğinin, bulanıklık oluşturup güneş ışınlarının daha fazla toplanıp ısı artışına sebep olması; oksidasyonu artırıp oksijen seviyesini düşürmesi gibi) beraber deniz suları ısınır ve oksijen seviyesi düşer.

Deniz salyasının zararları

Son zamanlarda, deniz salyası sadece bir sıkıntı olarak değil, aynı zamanda büyük bir tehlike olarak ortaya çıktı. Deniz salyası küreleri, deniz flora ve faunasını tehdit eden E. coli gibi bakterilere ev sahipliği yapabilir ve ayrıca insanların kirlenmiş suya maruz kalmalarına neden olabilir. Ayrıca, içinde bulunan deniz canlılarının solungaçlarının tıkanmasına neden olabilir, bu nedenle oksijensiz kalan canlılar ölür.

Yapışkan bir yapıya sahip olan müsilaj, deniz yüzeyinde yüzer hâlde olan balık yumurtalarını hapsederek yaşamalarına engel olur. Deniz içerisindeki hayvansal besini (zooplanktonu) içine hapsettiğinden larvaların beslenmelerini engeller. Deniz çayırlarının üzerini örtüp, dipteki bazı canlıların (midye, istiridye, tunikatlar gibi) ışıkla temasını kesip beslenmelerini ve solunumlarını engellediğinden canlı çeşitliliğini azaltır.

Bazı bilim insanları, deniz salyasının kütlesinin bölgedeki hayatta kalan deniz yaşamı için biyolojik tehlike oluşturabileceğinden endişe etmektedir.