Çocukları suça arkadaş itiyor

Amerikalı Judith Rich Harris'e göre çocukların psikolojik gelişiminde anne-babasının rolü neredeyse sıfıra yakın. Çocuk, çevresindeki diğer çocuklarla birlikte sosyalleşiyor. Çocuğu suça teşvik eden ise kötü arkadaşlar.

Judith Rich Harris'in teorisi dikkate alınsaydı, 14 yaşındaki oğulları ‘Mehmet’, 60'tan fazla suç işlediği için anne ve babasının Almanya'dan sınırdışı edilmesi gündeme gelmezdi. Çünkü yeni teoriye göre Mehmet adıyla anılan Muhlis Arı'nın suç makinasına dönüşmesinden anne ve babası sorumlu değil. Onu suça teşvik eden Münih'in Neuperlach semtinde yaşadığı çevre ve arkadaşları.

Alman Focus Dergisi son sayısında ABD'de yeni piyasaya çıkan ‘The Nurture Assumption’ adlı (Eğitim Tezi) adlı kitabı tanıttı. Kitabı kaleme alan Rich Harris'e göre çocuğun yetiştirilmesinde ailenin oynadığı rol ‘sıfıra yakın’. Anne ve babanın çocuklarına verebilecekleri iyi şeyler genleri taşıyan DNA'larıyla sınırlı. Çocuğun keman çalan bir atom fizikçisi ya da bir cani olmasında anne-babanın bundan fazla bir sorumluluğu yok.

Şimdiye kadar ebeveynlerin çocukların yönetmeni olduğu söyleniyordu. Ancak yeni teoriye göre anne-baba, çocukların hayatında rol alan birer figüran. Çocuğun yönetmenleri ise yaşıtları, sınıf arkadaşları üye oldukları gruplar, çeteler...

Kitabı kaleme alan Judith Rich Harris, psikoloji ya da sosyoloji profesörü değil. Hastalığı dolayısıyla New Jersey'in banliyölerinden birindeki evine kapanmak zorunda kalmış 60'lı yaşlarında bir kadın. Yıllardır gelişim psikolojisi konusunda okul kitapları yazan Harris, ilk kez adını 4 yıl önce gençlerin suç işleme eğilimiyle kaleme aldığı bir yazıyla dikkatleri üzerine çekmiş.

‘Psychological Review’ adlı dergide yayınlanan makaleye göre, çocuklar yetişkinler gibi davrandıkları için sigara ve alkol kullanıyor, otomobil çalıyor. Harris'in teorisinin özünü şöyle özetliyor; ‘Gençler, yetişkinler gibi değil, yaşıtları gibi olmak istiyor. Sonuçta yaşıtlarıyla oluşturdukları gruplarda sosyalleşiyorlar. Yetişkinlere değil de akranlara uyum göstermek, hayatta kalmanın anahtarını oluşturuyor.’

Yaklaşık 400 sayfa kalınlığındaki kitabı piyasaya çıktığı ilk haftalarda 50 bin satarken, Amerikan Psikolojik Vakfı'nın Başkanı Frank Franley, bazı uzmanların şüpheyle yaklaştığı bu teorinin tehlikeli bile olabileceğini belirtiyor. Harris ise çocuklarını doğru yola sevketmek isteyen ailelere pastel renkli tavsiyelerde bulunuyor; ‘Çocuğunuza çirkin isimler vermeyin, güzel giydirin, gerekiyorsa estetik cerraha götürün. Çünkü sadece bu durumda sevgili çocuklarınız ‘doğru arkadaşlarla' birlikte olabilir...'