Çocuklar tatilde ne ister? Uzmanlardan öneriler
Güncelleme Tarihi:
Türkiye’yi etkisi altına alan kar yağışı, kuşkusuz en çok sömestr tatiline başlayan çocukları sevindirdi. Uzmanlar, yarı yıl tatilinde kar topu oynamanın dışında çocuklarla neler yapılması gerektiğini Hürriyet için değerlendirdi...
Bir buçuk yıllık pandeminin ardından 6 Eylül’de başlayan yüz yüze eğitimin ilk dönemi 21 Ocak cuma günü sona eriyor. Karnelerine kavuşacak yaklaşık 18 milyon öğrenci iki haftalık yarıyıl tatiline girecek. Uzmanlar yoğun bir eğitim dönemi geçiren öğrencilerin tatilde dinlenmesi gerektiğini söylüyor. Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer de öğretmenleri öğrencilere ödev vermemeleri konusunda uyarmıştı. Peki pandeminin ardından gelen ilk yarıyıl tatilinde neler yapmalı?
Yıldız Teknik Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mehmet Engin Deniz, “Özellikle salgın sürecinden sonra okulların açılmasıyla birlikte çocuklar yoğun bir ders dönemi ve ödevlerle karşı karşıya kaldılar. Bunda öğrenme kayıplarını telafi etme telaşı da etkili oldu. Bu durum çocukları hem duygusal hem de zihinsel olarak yordu. Dolayısıyla çocukların bu ara tatili dinlenerek ve eğlenerek geçirmesi onların ruh sağlığı üzerinde olumlu etkiler yaratacaktır. Böylece ikinci döneme daha motivasyonlu başlayabilirler” dedi. Tatil dönemlerinin çocuklar açısından teknoloji bağımlılığı konusunda riskli dönemler olduğuna da dikkat çeken Deniz, ebeveynlerin özellikle internet ve teknolojik araçların kontrolsüz bir şekilde kullanımının önüne geçmesi gerektiğini söyledi.
Prof. Dr. Deniz’e göre sorunun cevabı çok basit: Annesi ve babasıyla birlikte eğlenmek ister. “Çocuklar evdeyken yapılacak birçok şey var ve hangisini yapacağınızı belirlemek aslında çocuğunuza kulak vermenizle, onun ne istediğini, neye ihtiyacı olduğunu fark etmenizle de alakalıdır” diyen Prof. Dr. M. Engin Deniz tatilde çocukla birlikte yapılabilecekleri şöyle sıraladı:
• Birlikte kitap okumayı eğlenceli hale getirin. Kitap okumak ders çalışmak demek değildir. Çocuklar kitap okurken derslere çalışırken aldıkları verimin fazlasını alabilirler.
• Merak etmesini destekleyin. Çocuk, merak sayesinde ilgilerini keşfeder. Merak ettiği alanlara yönelik inceleme, araştırma veya gezi yapmasını teşvik edin. Bu süreçte yanında olun. Keşfetmek istediği konuyla ilgili video izlemesini, araştırma yapmasını öğretin. Örneğin bitkiler nasıl büyür, astronotlar uzayda bir gününü nasıl geçirir gibi merak ettiği sorulara nasıl cevap bulacağını öğretin. Yeni sorular sormasına imkan verin.
• Teknoloji kullanımını, tablette bilgisayarda oyun oynamasını yaşına bağlı olarak mutlaka sınırlandırın. Özgürce ve tüm gün boyunca oyun oynamasına, video, film izlemesine izin vermeyin. Mutlaka izlenen ve oynanan içerikleri kontrol edin.
• Çocukların açık havaya çıkmasına olanak tanıyın. Bulunduğunuz bölgenin imkan verdiği ölçüde dışarıda vakit geçirmesini, temiz hava almasını sağlayın.
• Çocuğunuzla muhabbet edin. Bir konu hakkında ya da geçirilen gün üzerine konuşun. Çocuğunuzun gerçek düşünce ve duygularını anlayın. Anladığınızı fark ettirin. Siz de düşüncelerinizi paylaşın.
• Spor yapmasına ve müzik aleti çalmasına yönelik çocuğunuzu yönlendirin. İmkanlarınız ve çevrenizin olanakları dahilinde çocuğunuzun hangi spor dalına yönlenebileceğini ve ne tür müzik eğitimi alabileceğini keşfedin. Bu tatili çocuğunuzun gelişimi için fırsata çevirin.
• Ev içi etkinlik olarak birçok uygulama yapabilirsiniz. Evle ilgili konularda yardım isteyin. Örneğin dolap içi düzenlemek, yemek yapmak, evin ihtiyacını karşılamak, evi temizlemek gibi evi de ilgilendiren işleri paylaşın, birlikte yapın.
Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Temel Eğitim Ana Bilim Dalı Bölüm Başkanı Doç. Dr. Zeynep B. Erdiller Yatmaz: “Sömestr tatili, çocukların dört gözle beklediği ve çocuklara atfedilen, ve çocuklarca sahiplenilen iki haftalık bir tatil dönemi. Ancak uygulamada çocukların kontrolü pek söz konusu olmayabiliyor. Okullar açısından bakarsak öğretilenlerin unutulacağı endişesi, ebeveynler açısından bakarsak düzenin sekteye uğrayacağı ve rahata alışılacağı endişesi, çocukların hak etmiş olduklarını düşündükleri bu tatili bir mücadeleye çevirebiliyor. “Tatil olabilir ama derslerine çalış, ödevlerini yap” yaklaşımı ne kadar sorunluysa, “bu benim tatilim istediğimi yaparım” yaklaşımı da o kadar sorunludur. Sömestr tatili de tıpkı okul döneminde olması gerektiği gibi ortak amaç için birlikte kararların alındığı, uzlaşmanın sağlandığı ve birlikte hareket edilen bir dönem olarak algılanmalı. Peki ebeveyneler neler yapabilir?
- Ebeveynler öncelikle öğrenmenin sadece okulda gerçekleştiği ve ödev yaparak pekiştiği algısına kuvvetle karşı koymalı ve her ortamın insan için bir öğrenme ortamı olabileceğini görmeli.
- Çocuğun öğretilen değil, öğrenen olduğunu fark etmek önemlidir. Öğrenmenin okulda da, evde de, her ortamda da çocuğun kontrolünde olduğunu kabul etmek gerekir.- Okul dönemi ve tatil dönemini amaçları ve yükümlülükleri açısından birbirinden çok farklı dönemler olan ayırmak yerine her iki dönem de bir bütün olarak algılamalı.
- Sömestr tatili sürecinde var olan imkanlar, fırsatlar ve sorumluluklar ile ilgili olarak çocuklarla konuşmak ve birlikte karar vermek önemlidir.
- Kendinin de karar verici konumda olduğunu hisseden çocuğun tatilini de okul yükümlülüklerini en iyi şekilde değerlendireceğine güvenmeli.
- İnsan vücudu gibi insan gelişiminin de bir bütün olduğunu, öğrenme için dinlenmenin ve eğlenmenin olmazsa olmaz bir gereklilik olduğunu kabul etmeli.
- Sömestr tatili, çocukların öğrenmeyi kendi seçtikleri kişilerle, kendi tercih ettikleri zaman dilimlerinde ve kendi istedikleri yöntemlerle gerçekleştirecekleri bir süreç olarak görmek gerekir.
- Bu tatili sadece çocuklar için değil ebeveynler için de çocuklarıyla birlikte ortaklaşa karar verme ve keyifli zaman geçirme fırsatı olarak değerlendirmek de güzel bir alternatiftir.
Ankara Üniversitesi Eğitimi Bilimleri Fakültesi Temel Eğitim Bölüm Başkanı Prof. Dr. Erten Gökçe: “Anne babalar çocuklarına bir şey aldıklarında veya onların isteklerini gerçekleştirdiklerinde mutlu olurlar. Çocuklar da genel olarak anne babalarından bir şeyler isteme eğilimindedirler. Aileler bu konuda dikkatli ve duyarlı olmalı, belli ilke ve kurallar geliştirmelidir. Çocukların her istediğini yerine getirmek veya satın almak doğru bir yaklaşım değildir. Aileler kendi bütçeleri ve olanakları dahilinde çocuklarının istek ve taleplerini karşılayabilirler. Ancak burada ödüller rüşvete dönüşmemelidir. Örneğin tablet isteyen bir çocuğa ailesi, ‘Bütün derslerin 5 olursa tableti kaparsın’ şeklinde bir yaklaşım içerisinde olmamalıdır. O zaman çocuk tablete erişebilmek için ders çalışacaktır. Oysa öğrencinin temel sorumlulukları arasında; okula devam etmek, derslerine çalışmak ve başarılı olmak bulunmaktadır. Bu tür durumlarda aileler; ‘Karnende notlarının çok iyi olması bizi mutlu eder ve sevindirir’ şeklinde ifade ederek ‘Eğer bütçemiz uygun olursa tablet konusunu değerlendirebiliriz’ şeklinde bir yaklaşım sergileyebilirler.”