Çin’de sürekli değişim

50 YILDA SÜPERGÜÇ

Çin Devrimi'nin 50. yılı büyük bir katılımla, görkemli törenlerle kutlandı

Dünyanın sayılı komünist devletleri arasında artık en büyük ve en güçlüsü olan Çin, devrimin 50. yıl kutlamaları için hiçbir masraftan kaçınmadı. Beijing sokakları yenilendi, törene katılan öğrenciler ve eyalet temsilcileri için özel kıyafetler hazırlandı, askeri üniformalar ve silahlar özenle elden geçirildi. Başkan Jiang Zemin ve diğer Komünist Parti liderleri törenleri izledi. Jiang yaptığı kısa konuşmada, ‘‘50 yıldır, özellikle reform ve dışa açılmayla geçen son 20 yıldır verilen şiddetli mücadele ve büyük gayretler, yoksul ve zayıf Çin'de sarsıcı değişiklikler yaptı,’’dedi. Jiang geçit törenindeki askerleri, ‘‘Yoldaşlar, çok çalışıyorsunuz’’ diye selamladı, onlar da ‘‘Halka hizmet ediyoruz,’’ diye cevap verdi.

HONG KONG MUHALEFETİ

Tiananmen meydanını da yapılan gösterileri, yürüyüş güzergáhına sokulmayan Beijingliler, televizyondan izlediler. Gösterilere Jackie Chan'in de aralarında olduğu Çin kökenli film yıldızları davet edilmişti ama Hong Kong'da demokrasi yanlıları Çin'e giremiyordu. Hong Kong'da yapılan devrim kutlamaları protestocuların gösterilerine de sahne oldu. Çin bayrağına siyah bir kurdele takan ve ağızlarını bantlayan protestocular, Beijing'in hapishanelerdeki politik muhalifleri serbest bırakmasını, ifade özgürlüğünü sağlamasını istediler.

MAO ZEDONG

‘Yüz çiçek açsın, bin fikir yarışşın’’

Çin Komünist Partisi'nin 1935'ten başlayarak fiili liderliğini, 1943'ten ölümüne değin de resmen başkanlığını yaptı. Çin'de devrim mücadelesine önderlik etti, ölümüne dek (1976) ülkesindeki gelişmeleri derinden etkileyerek yeni Çin'in başlıca mimarı oldu. Sovyet devrimi ve ideolojisi ile baştan itibaren uzaklığını korudu. Sovyetler Birliği'ne 1949'da gitti ve Stalin’i iki aylık görüşmeler sonucunda ikna ederek çin ve sovyetler arasında dayanışma antlaşması yapılmasını sağladı.

Çin Devrimi ve Mao Çin'i dünyanın süpergüçlerinden biri haline getiren devrim, toplumsal dönüşüm ve kalkırma kadar Kültür Devrimi ile de anıldı.‘‘Yüz çiçek açsın, bin fikir yarışşın’’ sloganın sahibi, 1966 yılında başlayan ve öncelikle aydınlara ve Mao muhaliflerine karşı yapılan kültür devrimi ile hem parti içindeki muhaliflerini hem de yozlaşma saydığı eğilimlere kapsamlı çözüm bulmayı hedefledi. Kültür devrimi her türlü eleştiriye, kültür ve sanat lanındaki çeşitlilik ve yaratıcılık özlemlerine, keyfi, dizginsiz bir zor kullanımını, topyekün bir ‘‘diktatörlüğü’’ de beraberinde getirdi. Kültür Devrimi bir süre sonra kargaşadan bıkan emekçi kitlelerin desteğini yitirdi ve parti içindeki bölünme sürecini hızlandırdı. Mao, bu belirsiz ortamda öldü.