Avrupa’ya nispet

Türkiye ile Rusya, dün asrın anlaşmasına imza koydu. 640 trilyon liralık Karadeniz Boru Hattı Anlaşması, AB'ye nispet yaparcasına coşkuyla imzalandı. Projeyle Karadeniz'in 2 bin 100 metre altına döşenecek boru hattıyla Türkiye'ye yılda 16 milyar metreküp doğalgaz sağlanacak. Türkiye ile Rusya'nın doğalgazdaki işbirliği, diplomatik kulislerde de ‘AB’ye ve tüm dünyaya mesaj' olarak değerlendirildi.

Avrupa Birliği'nden dışlanan Türkiye, Rusya ile başta ‘‘Blue Stream (Mavi akım)’’ doğalgaz anlaşması olmak üzere enerji alanında dev bir işbirliğine imza atarak, Ankara-Moskova ilişkilerinde yeni bir dönemi başlattı.

Türkiye'ye ilk resmi ziyaretini gerçekleştiren Rusya Başbakanı Viktor Çernomırdin ile Başbakan Mesut Yılmaz'ın dün törenle imzaladığı anlaşmayla, 640 trilyon liralık Karadeniz Boru Hattı projesi resmiyet kazandı. Projeyle Karadeniz'in 2 bin 100 metre altına döşenecek boru hattıyla Türkiye'ye yılda 16 milyar metreküp doğalgaz sağlanacak.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Cumhur Ersümer Hürriyet'e, Türkiye'nin doğalgazı satın almak dışında, hiçbir finans yükü altına girmediğini söyledi. Bu konunun bazı çevrelerce anlaşılamadığını vurgulayan Ersümer, ‘‘Rusya'dan gazı FOB (Free On Board:Yerinde teslim) alacağız. Başka hiçbir şey ödemeyeceğiz’’ diye konuştu. Projenin kara tesislerinin yapımına Rusya'da başlandığını hatırlatan Bakan Ersümer, ‘‘Anlaşmaya göre, deniz inşaatları 1 Mart 1999'da başlayacak. 15 Şubat 1998'de de kontrat için teyit vereceğiz’’ diye konuştu.

DOĞALGAZ ANLAŞMASI

Başbakan Mesut Yılmaz ile Rus Başbakan Çernomırdin ayrıca, iki ülke arasında yürürlükteki gaz anlaşmasına ilave olarak 8 milyar metreküp daha doğalgaz alımına da imza attı. Böylece iki ülke arasındaki doğalgaz ticaret hacmi 30 milyar metreküpe ulaştı. Türkiye ile Rusya arasındaki görüşmelerde dün ‘Mavi Akım’ doğalgaz anlaşmasının yanısıra, ilişkilere her alanda yeni açılımlar getirecek şu anlaşmalar da masaya yatırıldı:

‘‘Enerji İşbirliği Anlaşması, Adli Yardımlaşma Yüksek teknoloji memorandumu, Çifte vergilendirmenin önlenmesi, Karşılıklı yatırımların teşviki ve korunması, Ticari, sanayi, teknik alanlarda uzun vadeli teknik alanlarda 15'şer yıllık anlaşma, Eximbank'tan Rus Ekonomik bankasına, Stavropol şeker fabrikasına ve Avrasya Devlet Üniversitesine 100 milyon dolar tutarında kredi verilmesine ilişkin anlaşma.’’

ÜÇÜNCÜ ÜLKE KOTASI

Türkiye, Rusya ile imzaladığı anlaşmada önemli bir kazanım elde etti. Rusya'nın bugüne kadar kaçındığı ‘‘Üçüncü Ülke Kotası’’, Enerji İşbirliği Anlaşması'nda Türkiye lehine önemli bir madde olarak yer aldı. Anlaşma uyarınca Rusya, Türkiye'nin üçüncü ülkelerle yaptığı petrol anlaşmalarından sağlayacağı petrolün, topraklarındaki boru hatlarından geçmesine izin verecek. Bu madde Türkiye'nin Kazakistan'da gerçekleştireceği petrol yatırımı açısından büyük önem taşıyor.

Bu arada, iki ülke Başbakanlarının dört saat süren müzakereler sırasında, Başbakanlık'taki toplantı salonuna geçerek, dünya üzerindeki petrol ve doğalgaz güzergahlarını gösteren büyük haritalar üzerinde çalıştıkları öğrenildi.