Arkeoloji dünyası duayenini kaybetti

Arkeoloji dünyasının duayeni sayılan Ord. Prof. Dr. Ekrem Akurgal, Ä°zmir'in Karşıyaka Ä°lçesi'ndeki evinde hayatını kaybetti. Bir süredir tedavi gören 91 yaşındaki Ekrem Akurgal'ın uluslararası bilim camiası tarafından tanınan pek çok çalışması bulunuyor. Pazartesi günü devlet töreniyle topraÄŸa verilecek olan Prof. Akurgal, ilk kazısını yaptığı Eski Ä°zmir’e gömülmesini vasiyet etmiÅŸti.ORD.Prof.Dr. Ekrem Akurgal, son röportajını Yener Süsoy'a vermiÅŸti. Ä°ÅŸte Anadolu arkeolojisinden aldığı ışıkla dünya uygarlığını aydınlatan Akurgal'ın, 11 AÄŸustos 2001 tarihinde yayınlanan röportajından bazı satırbaÅŸları: Ä°yi bir arkeolog her ÅŸeyden önce kongrelerde tartışmalara katılacak, serbestçe konuÅŸacak derecede bir yabancı dil, özellikle Ä°ngilizce bilmelidir. Ayrıca yapacağı araÅŸtırmalar için Almanca, Fransızca ve Ä°talyanca da anlaması gerekir. Bugün birçok arkeoloÄŸumuz dünyanın çeÅŸitli yerlerinde rahatlıkla profesör oluyor. Bu büyük bir baÅŸarıdır. Türk arkeologlar, Türkiye'de kazı yapan yabancı meslekdaÅŸlarıyla yarışacak düzeydedir. Türk profesörlerin dünyada baÅŸarı kazanmaları için dışarda da görev almaları ÅŸart. YetiÅŸtirdiÄŸim gençlerle uzun yıllar beraber çalıştım, baÅŸarılı oluÅŸumda onların katkısı büyüktür. Ben deÄŸerli bilim adamları yetiÅŸtirdiÄŸim için deÄŸerli bir bilim adamıyım. Ortaya çıkan yeni Türk gençliÄŸi çok ÅŸahane.Bir gün Cumhuriyet Gazetesi'nde fotoÄŸrafımı gördüm, inanamadım. MeÄŸer Ä°stanbul Erkek Lisesi 1930-1931 mezunlarından üç kiÅŸiyi Avrupa sınavlarına aday göstermiÅŸ. Sevinçten uçtum, belirtilen günde söylenen yere gittim. Fransızcam güzel, edebiyatım kuvvetli, genel bilgim iyi. Tarih okumaya gidecekler için altı, arkeoloji için bir kontenjan vardı. Ben arkeolojiyi iÅŸaretledim ve kazandım.1932 sonbaharında gönderildiÄŸim Almanya'da Almanca, Ä°ngilizce, Latince ve Yunanca öğrendim. O tarihte bir Alman markı 2,5 liraydı. Ben 96 lira aylık alıyordum, yani yaklaşık 250 mark. Alman öğrenciler 80 markla geçiniyorlardı, düşün. Ãœstelik Hitler iktidara geldiÄŸinde yabancı para getirdiÄŸini ispat edene bir TL karşılığında 6,5 mark ödüyordu.Türkiye bana deÄŸerli her ÅŸeyi verdi. Bayar'dan Ä°nönü'ye, Sunay'a kadar bütün cumhurbaÅŸkanları beni kabul ettiler, Evren hariç. Ben yaptıklarımla çok mutluyum, huzur içindeyim. Bunu da beni okutan, beni yetiÅŸtiren Türk toplumuna borçluyum. Son nefesime kadar hiçbir karşılık beklemeden yine ülkemin hizmetinde olacağım.Bakan’dan, vasiyet için ‘Zor’ mesajıKÃœLTÃœR Bakanı Suat ÇaÄŸlayan, Ord. Prof. Ekrem Akurgal'ın Smryna'ya (Eski Ä°zmir) defnedilmesiyle ilgili vasiyetinin, CumhurbaÅŸkanı'ndan döneceÄŸine iliÅŸkin izlenim aldığını açıkladı. Bakan, ‘‘CumhurbaÅŸkanı’nın, 1. dereceden sit alanının mezar olarak kullanılmasına sıcak bakmadığını’’ söyledi. Akurgal'ın acılı eÅŸi Prof. Meral Akurgal'a da bu izlenimini ilettiÄŸini bildiren ÇaÄŸlayan, ‘‘Ama Sayın Akurgal'ın adını Smryna'da yaÅŸatacak bir sistem düşündüğümüzü söyledik’’ dedi. ‘Türkiye’nin Hazineleri’Princeton, Berlin, Pisa ve Viyana Ãœniversitesi'nde konuk profesör olarak görev aldı. Hitit, Frig, Urartu ve Genç Hitit sanatlarını da inceleyerek Anadolu arkeolojisi ve sanatı konusunda çok yönlü araÅŸtırmalar yapan Prof. Akurgal'ın, ‘‘Türkiye'de Eski Uygarlıklar ve Harabeler’’ adlı eseri, en çok baÅŸvurulan temel kaynaklar arasında yer alıyor. Prof. Akurgal'ın diÄŸer eserleri arasında ‘‘Likya'daki Yunan Kabartmaları, Genç Hitit Resim Sanatı, Anadolu Sanatı, DoÄŸu ve Batı, Türkiye'nin Hazineleri, Eski Bir Ä°on Kenti, Eski Ä°zmir 1 YerleÅŸme Katları’’ ve ‘‘Athena Tapınağı’’ yer alıyor. Uluslararası saygınlık1911 yılında Ä°stanbul'da doÄŸan Ord. Prof. Dr. Ekrem Akurgal, Ä°stanbul Erkek Lisesi'ni bitirdikten sonra burslu olarak Berlin'de arkeoloji öğrenimi gördü. Doktorasını tamamlayıp yurda dönen Akurgal, Ankara Ãœniversitesi Dil ve Tarih-CoÄŸrafya Fakültesi'nde öğretim üyeliÄŸine baÅŸladı. 1949 yılında profesör olan Akurgal, 1957'de ordinaryüs profesör unvanını aldı. Fakültede dekanlık da yapan Akurgal, 1985'te emekliye ayrıldı.1948 yılından itibaren Türk Tarih Kurumu, Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü ile Ankara Ãœniversitesi adına çeÅŸitli kazılar yönetti. Batı Anadolu'nun Demir Çağı'nı aydınlatma amacına yönelik olarak Eski Ä°zmir (Bayraklı) Phokaia (Foça), Sinop, Daskyleion (Ergili), Çandarlı ve Erythrai kazılarını gerçekleÅŸtirdi. Akurgal, en önemli kazılarından olan Ä°zmir Bayraklı Höyüğü olarak bilinen Eski Ä°zmir kazısıyla anılıyor. Akurgal, bugüne kadar çeÅŸitli ödüllere deÄŸer görüldü ve adı Ä°zmir Bayraklı'da bir caddeye verildi.Ord. Prof. Akurgal, Ana Britannica Ansiklopedisi'nde yeralan bilgilere göre, Avrupa, Amerika ve dağılan Sovyetler BirliÄŸi'nde çeÅŸitli konferanslar verdi. Â