Aile içi şiddetin ibret kitabı

HÜRRİYET Gazetesi’nin aile içi şiddete karşı İstanbul Valiliği’nin işbirliğinde 17 Ekim 2007’de faaliyete geçirdiği Aile İçi Şiddete Son Acil Yardım Hattı’nın hikayesi Hürriyet Gazetesi Kurumsal İletişim Koordinatör Yardımcısı Emel Armutçu tarafından kitaplaştırıldı. Doğan Kitap’tan çıkan ve “Alo Orada mısınız?” ismini taşıyan kitapta, Acil Yardım Hattı’na gelen 18 bin çağrı ile ilgili istatistikler ve şiddet mağdurlarının gerçek hikayeleri yer alıyor. Kitaptaki istatistiklere göre, şiddet mağdurlarının yüzde 90.27’si kadın, saldırganların yüzde yüze yakını ise erkek. Şiddet görme yaş aralığı ise 4 ile 90.

8 bin 573 kişiye ulaştı

Acil Yardım Hattı’nda görev yapan özel eğitimli 7 psikolog ve bir avukat, hattın açıldığı günden 30 Kasım 2009’a kadar 8 bin 573 kişiye aile içi şiddetle ilgili hukuki, kurumsal ya da psikolojik destek verdi; hattın işleyişi, kampanya ve mağdura yardım konusunda bilgilendirme yaptı. Arayanlardan 3 bin 957’si yardım talebinde bulundu. Bunlardan 490’ı ise acil yardıma ihtiyaç duyan mağdurlardı. Bu kişiler için polis ya da jandarma ile işbirliği yapılarak ekip gönderildi. Arayan her yüz kişiden 6’sı şiddet anında ya da az sonra şiddet göreceği korkusuyla polisten önce Acil Yardım Hattı’nı aramıştı.

En çok kocalar uyguluyor

Acil Yardım Hattı’nı arayan mağdurlardan 3 bin 454’ü fiziksel, 2 bin 394’ü duygusal, 836’sı sosyal, 741’i ekonomik, 244’ü cinsel şiddet gördüğünü söyledi. Hatta gelen 3 bin 240 çağrıda koca şiddeti ihbar edildi. Daha sonra sırasıyla eski koca, erkek arkadaş, anne-baba, kardeş, ağabey, abla, akrabalar, çocuklar, damat, enişte, kayınvalide, yeğen şiddeti geldi. Mağdurların büyük çoğunluğu şiddetin sürekli devam ettiğini söyledi.
İstatistikler şiddetin yaşı olmadığı sonucunu da çarpıcı bir şekilde ortaya çıkartıyor. Şiddet mağdurlarının yaş aralığı 4 ile 90. En yoğun şiddet görenler 17-30 yaş arasındakiler. Daha sonra 31-40 yaş aralığındakiler geliyor. 71-90 yaş arası şiddet gördüğünü söyleyen 34 kişi de hattı arayarak yardım istemiş.

Yoğunluk pazartesi günü

Acil Yardım Hattı, iki yıl boyunca en fazla pazartesi günleri arandı. Pazartesiyi sırasıyla haftanın diğer günleri takip etti. En az arama pazar günleri yapıldı. Mağdurlar en fazla saat 15.00’te Acil Yardım Hattı’na ulaştı. Hattın en yoğun olduğu saat aralığı 10.00-18.00 arasıydı. Gece yarısından sonra gelen aramaların sayısı düştü. Ancak saat 04.00’te bile hatta ulaşıp şiddet gördüğünü söyleyenler oldu.

Hatta gelen aramalardan sadece 5 bin 655’inin hangi ilden yapıldığı belirlendi. İstatistiklere göre, Acil Yardım Hattı, Türkiye’deki 81 ilin 78’inin yanı sıra Almanya, Fransa, ABD, Avusturya, İsviçre, KKTC, Avustralya, Azerbaycan, Belçika, Hollanda, İran, Tunus ve Suriye’den de çağrı aldı. Çağrı sayılarına göre 4 bin 195 mağdurla İstanbul ilk sırada yer aldı. İstanbul’u 234 mağdurla Ankara, 169 mağdurla ise İzmir izledi.

Kimlik gizli tutuluyor 

Acil Yardım Hattı’nı arayan kişiler, “Merhaba, Aile İçi Şiddete Son Acil Yardım Hattı’na hoş geldiniz. Bize vereceğiniz bilgiler hayatınız tehlikede olmadığı sürece gizli kalacaktır” cümlesiyle karşılanıyor ve hemen hattın ucundaki psikoloğa yönlendiriliyor. Başvuru sahibinin verdiği tüm bilgiler gizli tutuluyor ve kendisinin tehlikede olma ihtimali güçlüyse ancak polise veriliyor.

Doktora gidemem eşim beni öldürür

Kitapta yer alan mağdur-psikolog görüşmelerinden birkaçı ise şöyle:

Şikayetçi polis olursa

Arayan bir erkekti. Eşinin kendisine sürekli şiddet uyguladığını söyledi. Şimdiye kadar bir yere başvurmamış. Böyle bir şiddet yaşadığında polise gitmesi gerektiği söylendi kendisine. Bunun üzerine “Ben zaten polisim” dedi. O halde ne yapması gerektiğini kendisinin daha iyi biliyor olması gerektiği belirtildi. “Hı” deyip kapattı.

Kolum kanıyor ama...

Mağdur ağlayarak aradı. 12 yıldır evli olduğunu, en küçüğü 9 yaşında 3 çocuğu bulunduğunu söyledi. Eşi, işe gitmeden önce dövmüş, kolunu incitmişti. Kolunun şiştiğini, aynı zamanda kanadığını söyledi. Hat psikoloğu polis çağırmayı teklif etti, istemedi. Hastaneye gitmesini önerdi, “gidemem” dedi. Ambulans çağırma önerisine, “Olmaz, eşim beni öldürür” cevabı verdi. “Kolunuzun üzerine buz koyun” teklifine dahi aynı cevabı verecekti. “Olmaz”. Yasal haklarını anlatmaya başlayan psikoloğa, “Hiçbir yere başvuramam, çocuklarım için bunlara katlanmam gerekiyor” cümlesiyle direnç gösterdi. Ve “Kapı çalıyor, kapatmam lazım” diyerek, telaşla telefonu kapattı.

Evlenince kesin döverim

20 yaşında bir asker arıyor hattı. Askerliğinin iki ay sonra biteceğini, ailesinin onu evlendireceğini, sonra işsizlik falan olunca kaçınılmaz olarak şiddet uygulayacağını söylüyor. “Bana ne önerirsiniz” diye soruyor. Evlilik olunca ardından da şiddetin gelmesinin şart olmadığını söylüyor hat psikoloğu ama o çok emin, “Yok, kesin şiddet olur” diyor. Kim bilir hangi nedenlerle inanıyor bunun böyle olacağına. Psikolojik destek alması öneriliyor kendisine, askerlik bitince araması, böyle bir kuruma yönlendirebileceğimiz anlatılıyor.