Afetzede Çiftçiye Destek Yasası yenilenecek
Güncelleme Tarihi:
A.A.
Oluşturulma Tarihi: Mart 10, 2008 12:23
Tarımda “reform” olarak nitelendirilen tarım sigortası yasasının çıkmasına rağmen, sigortanın bütün ürünleri ve riskleri kapsamaması nedeniyle, doğal afetlerden zarar gören çiftçilere yapılacak yardımlara ilişkin 2090 sayılı yasada değişiklik yapılmasına yönelik çalışma sürüyor.
Tarım ve Köyişleri Bakanlığının yeniden görüşe açtığı taslak ile afetlerden zarar göre çiftçilere yardım yapılabilmesi için tüm ürünlerinin parasal değeri üzerinden yüzde 30'unun zarar görmesi şartı getirilirken, yapılacak yardım miktarı asgari ücrete endekslendi.
Mevcut mevzuatta, doğal afetlerden zarar gören çiftçilere yardım için (ahırlar ve tarım aletleri dahil) tarımsal mal varlığının yüzde 40'ının zarar görmesi şartı aranırken, taslakta “bitkisel ve hayvansal ürünlerinin yüzde 30'unun zarar görmesi” hükmü getirilerek, çiftçilerin bu yardımdan yararlanma olanağı artırılmış oldu. Ayıca mevcut mevzuatta yardımlar ayni olarak verilirken, taslakta nakdi ödeme imkanı getiriliyor.
Taslağın gerekçesinde, “çiftçi borçlarının affedilmesi ve faizsiz ertelenmesi için Bakanlar Kurulu Kararı gerektiği, mevcut kanunun (afetten zarar gören çiftçilere kredi açma) şeklindeki yardımın uygulanmasının mümkün olmadığı, Afet Fonu'nun 2007'de kaldırıldığı, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı bütçesinin afet tertibine yılı içinde aktarılan ödeneklerin o yılki afetleri karşılayamaya yetersiz kaldığı, ödeneğin serbest bırakılma tarihlerinin fidan, fide, tohum ve saire teminine imkan vermediği, nakliye, teslim ve depolama masrafları için ayrıca ödenek aktarılmaması gibi nedenlerle taleplerin ayni olarak karşılanması esnasında ve uygulamada birçok imkansızlıklar yaşandığı” belirtildi.
Ayrıca kanun ve yönetmelikte “muhtaç çiftçi, aile ve küçük işletme tanımlanmadığı” kaydedilerek, “tabii afetlerden zarar gören muhtaç çiftçilere zamanında, uygulanabilir ve etkin bir yardım yapılabilmesi için, yeni bir yasal düzenlemenin şart” olduğu vurgulandı.
Taslakta, çiftçi, “mal sahibi, kiracı, yarıcı veya ortakçı olarak devamlı veya en az bir üretim dönemi veya yetiştirme devresi tarımsal üretim yapan gerçek kişi” olarak tanımlanırken, “yangın, deprem, heyelan, toprak kayması, fırtına, hortum, yıldırım, taşkın, sel, don, dolu, kuraklık, yabani hayvan saldırısı, kar baskısı, bitki döllenmesini etkileyen sıcak hava dalgası” tabii afet kapsamında değerlendirilecek.
Taslağa göre, devlet yardımı yapılabilmesi için; doğal afet nedeniyle çiftçinin tüm ürünlerinin parasal değeri üzerinden en az yüzde 30'u oranında zarar görmesi gerekiyor. Zarar oranı belirlenirken, çiftçinin zarar gören ürününün parasal değerinin, çiftçinin yıllık gelirine oranına bakılacak. Çiftçinin yıllık geliri ise “çiftçinin tüm ürünleri ile yıllık tarım dışı gelirlerinin toplamı” olarak tanımlandı.
Doğal afetlerden zarar gören çiftçilerin, zarar oranlarını, yıllık gelirlerini belirlemek ve yapılacak yardımın miktarını tespit etmek üzere il ve ilçelerde komisyonlar kurulacak. Çiftçinin, kanun kapsamındaki yardımdan yararlanabilmesi için, hasar tespit komisyonlarının istediği bilgi ve belgeleri, komisyonun belirlediği süre içerisinde komisyona ibraz etmesi gerekiyor.
TARIM SİGORTASI KAPSAMINDAKİ ZARARLAR İÇİN YARDIM YOK
Çiftçiye, zarar toplamının 16 yaş ve üzeri asgari ücret brütünün 36 katına kadar yüzde 70'i, kalan kısmın da yüzde 10'u hesaplanarak, nakdi olarak yardım yapılacak.
Devletçe zararları herhangi bir suretle karşılanmış olanlar ile 5363 sayılı Tarım Sigorta Kanunu kapsamında her yıl bakanlar kurulu kararı ile belirlenecek afet nevileri, bölge ve ürünler için, uygulama yılında, bu kanun gereğince ayrıca yardım yapılmayacak.
Yardımlar her türlü vergi, resim ve harçtan muaf olacak ve çiftçinin herhangi bir borcuna karşı da mahsup edilmeyecek.
İl hasar tespit komisyonu; vali veya adına görevlendireceği yardımcısının başkanlığında tarım il müdürü, destekleme şube müdürü, ziraat odası başkanı ve tarım kredi kooperatifi müdürü veya yetkili kılacakları birer temsilciden oluşacak. Komisyon, merkez ilçede doğal afetlerden zarar gören çiftçilerin yıllık gelirlerini, zarar oranlarını belirleyecek, ayrıca, ilçe hasar tespit komisyonlarının kararlarını inceleyip, değerlendirerek il genelinde yapılacak yardımı karara bağlayacak.
İlçe hasar tespit komisyonu ise kaymakam veya adına görevlendirilen vekilinin başkanlığında; ilçe tarım müdürü, ilçe tarım müdürlüğünde görevli ziraat mühendisi ve/veya veteriner hekim, tarım kredi kooperatifi temsilcisi ve ziraat odası başkanı veya yetkili kılacakları birer temsilcisi, ilgili muhtar ile çiftçi mallarını koruma başkanından oluşacak.
BAKANLIK BÜTÇESİNİN YÜZDE 1'İ KADAR ÖDENEK AYRILACAK
Afet zararlarının karşılanması için, afet tertibine, o yılki bakanlık bütçesinin yüzde 1'inden az olmamak üzere ödenek konacak. Doğal afetlerden zarar gören çiftçilere yapılacak yardımlar, bakanlık bütçesinin afet tertibine konulacak ödenek ile muacceliyet (acil, zorunlu) hükümlerine göre alınacak diğer paraların bütçeye özel gelir ve ilgili tertiplere özel ödenek kaydedilen paralardan karşılanacak.
Özel ödeneklerden yılı içinde kullanılmayan miktarlar, ertesi yıl bütçesine devren özel gelir ve ödenek kaydedilecek.
İl hasar tespit komisyon kararı ile talep edilen karşılıksız nakdi yardım; çiftçilerin Ziraat Bankasındaki hesabına aktarılmak üzere defterdarlık kanalı ile il müdürlüklerine gönderilecek.
Yapılan kontrollerde, hasar tespit komisyonlarınca çiftçiye haksız ödeme yapıldığının tespit edilmesi halinde, çiftçiye tebligat yapılacak ve yapılmakta olan yardım durdurulacak. Sürenin sonunda geri ödeme yapılmazsa, yardımlar, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkındaki Kanuna göre Maliye Bakanlığınca tahsil edilecek.
Taslakta, kanuna ilişkin uygulama yönetmeliklerinin de yasanın yayımlanmasından itibaren 3 ay içinde çıkarılması öngörülüyor.
200 MİLYON YTL'LİK BEKLEYEN ALACAĞIN ÖDENMESİ
Taslakta ayrıca, 2090 sayılı kanun kapsamında yapılması gereken ve çiftçilerin uzun süredir beklediği afet yardımlarının ödenmesi için Maliye Bakanlığı'nın afet tertiplerine 3 ay içinde ödenek aktarması hükmüne yer verildi.
Halen, büyük bölümü 2004 yılında yaşanan don olayından dolayı fındık üreticisinin olmak üzere, çiftçilerin doğal afet yardımlarından kaynaklanan 200 milyon YTL civarında alacağı bulunuyor.
Mevcut mevzuatta, doğal afetlerden zarar gören çiftçilere yardım için (ahırlar ve tarım aletleri dahil) tarımsal mal varlığının yüzde 40'ının zarar görmesi şartı aranırken, taslakta “bitkisel ve hayvansal ürünlerinin yüzde 30'unun zarar görmesi” hükmü getirilerek, çiftçilerin bu yardımdan yararlanma olanağı artırılmış oldu. Ayıca mevcut mevzuatta yardımlar ayni olarak verilirken, taslakta nakdi ödeme imkanı getiriliyor.
Taslağın gerekçesinde, “çiftçi borçlarının affedilmesi ve faizsiz ertelenmesi için Bakanlar Kurulu Kararı gerektiği, mevcut kanunun (afetten zarar gören çiftçilere kredi açma) şeklindeki yardımın uygulanmasının mümkün olmadığı, Afet Fonu'nun 2007'de kaldırıldığı, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı bütçesinin afet tertibine yılı içinde aktarılan ödeneklerin o yılki afetleri karşılayamaya yetersiz kaldığı, ödeneğin serbest bırakılma tarihlerinin fidan, fide, tohum ve saire teminine imkan vermediği, nakliye, teslim ve depolama masrafları için ayrıca ödenek aktarılmaması gibi nedenlerle taleplerin ayni olarak karşılanması esnasında ve uygulamada birçok imkansızlıklar yaşandığı” belirtildi.
Ayrıca kanun ve yönetmelikte “muhtaç çiftçi, aile ve küçük işletme tanımlanmadığı” kaydedilerek, “tabii afetlerden zarar gören muhtaç çiftçilere zamanında, uygulanabilir ve etkin bir yardım yapılabilmesi için, yeni bir yasal düzenlemenin şart” olduğu vurgulandı.
Taslakta, çiftçi, “mal sahibi, kiracı, yarıcı veya ortakçı olarak devamlı veya en az bir üretim dönemi veya yetiştirme devresi tarımsal üretim yapan gerçek kişi” olarak tanımlanırken, “yangın, deprem, heyelan, toprak kayması, fırtına, hortum, yıldırım, taşkın, sel, don, dolu, kuraklık, yabani hayvan saldırısı, kar baskısı, bitki döllenmesini etkileyen sıcak hava dalgası” tabii afet kapsamında değerlendirilecek.
Taslağa göre, devlet yardımı yapılabilmesi için; doğal afet nedeniyle çiftçinin tüm ürünlerinin parasal değeri üzerinden en az yüzde 30'u oranında zarar görmesi gerekiyor. Zarar oranı belirlenirken, çiftçinin zarar gören ürününün parasal değerinin, çiftçinin yıllık gelirine oranına bakılacak. Çiftçinin yıllık geliri ise “çiftçinin tüm ürünleri ile yıllık tarım dışı gelirlerinin toplamı” olarak tanımlandı.
Doğal afetlerden zarar gören çiftçilerin, zarar oranlarını, yıllık gelirlerini belirlemek ve yapılacak yardımın miktarını tespit etmek üzere il ve ilçelerde komisyonlar kurulacak. Çiftçinin, kanun kapsamındaki yardımdan yararlanabilmesi için, hasar tespit komisyonlarının istediği bilgi ve belgeleri, komisyonun belirlediği süre içerisinde komisyona ibraz etmesi gerekiyor.
TARIM SİGORTASI KAPSAMINDAKİ ZARARLAR İÇİN YARDIM YOK
Çiftçiye, zarar toplamının 16 yaş ve üzeri asgari ücret brütünün 36 katına kadar yüzde 70'i, kalan kısmın da yüzde 10'u hesaplanarak, nakdi olarak yardım yapılacak.
Devletçe zararları herhangi bir suretle karşılanmış olanlar ile 5363 sayılı Tarım Sigorta Kanunu kapsamında her yıl bakanlar kurulu kararı ile belirlenecek afet nevileri, bölge ve ürünler için, uygulama yılında, bu kanun gereğince ayrıca yardım yapılmayacak.
Yardımlar her türlü vergi, resim ve harçtan muaf olacak ve çiftçinin herhangi bir borcuna karşı da mahsup edilmeyecek.
İl hasar tespit komisyonu; vali veya adına görevlendireceği yardımcısının başkanlığında tarım il müdürü, destekleme şube müdürü, ziraat odası başkanı ve tarım kredi kooperatifi müdürü veya yetkili kılacakları birer temsilciden oluşacak. Komisyon, merkez ilçede doğal afetlerden zarar gören çiftçilerin yıllık gelirlerini, zarar oranlarını belirleyecek, ayrıca, ilçe hasar tespit komisyonlarının kararlarını inceleyip, değerlendirerek il genelinde yapılacak yardımı karara bağlayacak.
İlçe hasar tespit komisyonu ise kaymakam veya adına görevlendirilen vekilinin başkanlığında; ilçe tarım müdürü, ilçe tarım müdürlüğünde görevli ziraat mühendisi ve/veya veteriner hekim, tarım kredi kooperatifi temsilcisi ve ziraat odası başkanı veya yetkili kılacakları birer temsilcisi, ilgili muhtar ile çiftçi mallarını koruma başkanından oluşacak.
BAKANLIK BÜTÇESİNİN YÜZDE 1'İ KADAR ÖDENEK AYRILACAK
Afet zararlarının karşılanması için, afet tertibine, o yılki bakanlık bütçesinin yüzde 1'inden az olmamak üzere ödenek konacak. Doğal afetlerden zarar gören çiftçilere yapılacak yardımlar, bakanlık bütçesinin afet tertibine konulacak ödenek ile muacceliyet (acil, zorunlu) hükümlerine göre alınacak diğer paraların bütçeye özel gelir ve ilgili tertiplere özel ödenek kaydedilen paralardan karşılanacak.
Özel ödeneklerden yılı içinde kullanılmayan miktarlar, ertesi yıl bütçesine devren özel gelir ve ödenek kaydedilecek.
İl hasar tespit komisyon kararı ile talep edilen karşılıksız nakdi yardım; çiftçilerin Ziraat Bankasındaki hesabına aktarılmak üzere defterdarlık kanalı ile il müdürlüklerine gönderilecek.
Yapılan kontrollerde, hasar tespit komisyonlarınca çiftçiye haksız ödeme yapıldığının tespit edilmesi halinde, çiftçiye tebligat yapılacak ve yapılmakta olan yardım durdurulacak. Sürenin sonunda geri ödeme yapılmazsa, yardımlar, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkındaki Kanuna göre Maliye Bakanlığınca tahsil edilecek.
Taslakta, kanuna ilişkin uygulama yönetmeliklerinin de yasanın yayımlanmasından itibaren 3 ay içinde çıkarılması öngörülüyor.
200 MİLYON YTL'LİK BEKLEYEN ALACAĞIN ÖDENMESİ
Taslakta ayrıca, 2090 sayılı kanun kapsamında yapılması gereken ve çiftçilerin uzun süredir beklediği afet yardımlarının ödenmesi için Maliye Bakanlığı'nın afet tertiplerine 3 ay içinde ödenek aktarması hükmüne yer verildi.
Halen, büyük bölümü 2004 yılında yaşanan don olayından dolayı fındık üreticisinin olmak üzere, çiftçilerin doğal afet yardımlarından kaynaklanan 200 milyon YTL civarında alacağı bulunuyor.