ABD'den Türkiye'ye Ruhban Okulu baskısı

Clinton, İslam İşbirliği Teşkilatının (İİT) düzenlediği “Dini Temelli Hoşgorüsüzlükle Mücadele Toplantısı”nda yaptığı konuşmada, 15 yıl önce İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Genel Sekreteri Ekmeleddin İhsanoğlu IRCICA'nın başındayken geldiği İstanbul'da çok sayıdaki topluluğun temsilcileriyle bir diyalog toplantısına katıldığını anımsattı.

Bu toplantının, Dayton Anlaşmaları'nın sadece birkaç ay ardından gerçekleştirildiğini ve o dönemde herkesin sürmekte olan mezhep gerginlikleri ve Balkanlar'da olanlardan dolayı derin kaygı duyduğunu ifade eden Clinton, sözlerine şöyle devam etti:

“Saraybosna'dan gelmiştim. Orada Boşnak, Hırvat ve Sırplarla görüşmüştüm. Bir kadının anlattığını hiç unutmuyorum. Etnik ve dini farklılıklardan dolayı komşular birbirine sırtını dönmüştü. Başka bir inanca sahip arkadaşına 'Birbirimizi çok uzun zamandır tanıyoruz. Birbirimizin düğünlerini kutladık. Birbirimizin ailelerinin cenaze töreninde bulunduk. Bunlar niye oluyor?' diye sormuş. Arkadaşı, 'Bunu size yapmazsak, sizin bize yapacağınızı söylediler' diye yanıtlamış. Bu, şiddete ve nefrete nelerin yol açabileceğini anlatıyor.”

Clinton, 15 yıl önceki görüşmede İhsanoğlu'nun, üç semavi dinin, komşularını sevme, barış ve anlayış gibi ortak noktalarından bahsettiğini ifade ederek, bugün bu bilgeliğin her zamankinden önemli olduğunu söyledi.

Ortadoğu ve Kuzey Afrika'da demokrasiye geçişlerin ilham verici olduğunu ancak azınlıkları da tehlikeye maruz bıraktığını belirten Clinton, mevcut demokrasilerde hala dini çeşitliliğe saygı göstermeye, ayrımcılığı önlemeye ve ifade özgürlüğünü korumaya yönelik çalışıldığını dile getirdi.

İBADET ÖZGÜRLÜĞÜ

BM İnsan Hakları Konseyi'nin 16/18 sayılı Kararı'na da değinen Clinton, bu karar kapsamında uluslararası toplumun ifade ve ibadet özgürlüğünden yana çok güçlü bir duruş sergilediğini, bunların demokrasinin olmazsa olmaz koşulları olduğunu söyledi.

Clinton, “Şimdi uygulamaya geçmemiz gerekiyor. Bu karar, devletlere dini özgürlükleri koruma ve ayrımcılığı ve nefret suçlarını yasaklama çağrısında bulunuyor. Bütün ülkelerin kendilerini sorumlu tutmalarını bekleyeceğiz ve BM İnsan Hakları Konseyine bu konudaki ilerleme konusunda bilgi vermelerini bekleyeceğiz” diye konuştu.

BM İnsan Hakları Konseyinin dini özgürlükleri koruma, ayrımcılığı ve nefret suçlarını önleme konularını uluslararası seviyede ele almak için kapsamlı bir çerçeve sağladığını ancak aynı zamanda her ülkenin kendi içinde dini farklılıklara saygı geliştirmek için yapacakları olduğunu ifade eden Clinton, “ABD'de itiraf ederim ki dini inançlarından dolayı hala kendilerini savunmasız ve önemsizleştirilmiş hissedenler var. Neredeyse 300 milyon nüfuslu bir ülkede bir avuç kışkırtmacının fesatça eylemlerinin nasıl hoşgörüsüzlük dalgaları yarattığını da gördük” değerlendirmesinde bulundu.

İfade özgürlüğünün evrensel bir hak olduğunu vurgulayan Clinton, bu nedenle dinlerarası eğitim ve iş birliğini destekleme, ayrımcılığa karşı yasaları uygulama, bütün insanlara istedikleri gibi ibadet etme haklarını korumaya odaklı olduklarını anlattı.

İnsanların bu kötü eylemleri yapmamaları yönünde teşvik edilmesi gerektiğini düşündüklerini anlatan Clinton, “Mısır ve Tunus'ta yeni anayasalar hazırlanması sürecine azınlıkların dahil edilmelerini ve yeni demokrasiler şekillendikçe azınlıkların masada yer almalarını ümit ediyoruz. Türkiye'nin önündeki yeni anayasa reformu sürecinde dini özgürlüklere dair yeni koruma tedbirlerini görmekten memnuniyet duyacağız” diye konuştu.

"PATRİK'LE GÖRÜŞECEĞİM"

Hillary Clinton, sözlerine şöyle devam etti:

“Yarın Ekümenik Patrik ile görüşeceğim. Arkadaşım Ahmet'in de bildiği gibi, Türkiye'nin, bütün vatandaşlarının dini özgürlüklerine olan bağlılığını bir sembolü olarak Heybeliada Ruhban Okulunun yeniden açılması yönünde hükümete çağrıda bulunmaya devam edeceğiz. Hiçbir ülkenin doğrular üzerinde bir tekeli veya dini ahengi oluşturmak için sihirli bir formülü yoktur. Bu, sabır isteyen bir şeydir ama nerede olursak olalım, nasıl ibadet edersek edelim her birimiz kendi hayatlarımızda ve kendi toplumlarımızda bizleri birbirimizden ayıran uçurumları daraltmak için daha fazla şey yapabiliriz. Çok uzun bir zamandır kültürler ve kıtalar arasında bir köprüyü simgeleyen bu şehirde bu amaca olan bağlılığımızı yenileyelim.”

15 yıl önce Genel Sekreter İhsanoğlu'nun İstanbul hakkında, “Bu şehir, 500 yıldan uzun bir süredir farklı dini inançlara sahip insanların mükemmel bir ahenk içinde bir arada yaşadıkları nadir, barış içinde olan yerlerden biridir” dediğini anlatan Clinton, sözlerini “İzin verirseniz Bakan, Genel Sekreter, geldiğimiz yere bu ruhtan biraz götürmek istiyoruz ve götürürken ruhumuzu yüreğimizde taşımak istiyoruz ki orada iz bıraksın. Önümüzdeki işi bize sürekli anımsatsın” diyerek tamamladı.