150 milyar veremiyoruz ruhsat oyunu yapıyoruz

İŞLETMECİLER, özel halk otobüslerinde yaşanan ruhsat oyununa otobüs fiyatlarında yaşanan artışları gerekçe olarak gösterdi. 150 milyar liralık otobüs için ayda 6 milyar taksit ödemeleri gerektiğini hatırlatan işletmeciler, ‘‘Bugünkü bilet fiyatları bu yükü karşılamıyor’’ diyor.YAŞ sınırı yüzünden yenilemek zorunda oldukları otobüslerin ruhsatlarını, hurdaya çıkmış kamyon, minibüs ve binek araçlarının ruhsatlarıyla değiştiren İstanbul'daki özel halk otobüs işletmecilerinin özürü kabahatinden büyük oldu. Ruhsat oyununa gerekçe olarak, 45 milyar liralık bir otobüsün yaşanan krizlerin ardından 150 milyar liraya çıkmasını gösteren işletmeciler, ‘‘Günde ortalama 600 yolcu taşıyan bir otobüsle 6 milyar lirayı bulan aylık taksitlerin karşılanması mümkün değil’’ dediler.Hürriyet'in Tüketici Köşesi'nin yaptığı araştırma sonucunda İstanbul'da toplu taşımacılığın yüzde 8'ini gerçekleştiren 1310 özel halk otobüsünün, İETT'nin uyguladığı 15 yaş sınırını, ‘‘ruhsat oyunuyla’’ delmeye başladığını ortaya çıkarmıştı. Yeterli denetimin yapılmaması nedeniyle 15 milyar liralık bir masrafla gerçekleştirilen bu ruhsat oyunu, araç kazaya karıştığı zaman ortaya çıkabiliyor.Araçların yaptığı kazalar sonucunda, 18 yaşındaki bir halk otobüsünde 2001 model Mercedes Atego kamyonet, 83 model BMC otobüsten de 96 model MAN kamyon ruhsatı çıkabiliyor. Hatta, 84 model bir Mercedes marka halk otobüsüyle İstanbul'da, 1999 model Renault 9 ruhsatıyla toplu taşımacılık gerçekleştirilebiliyor. Böylece, otobüs işletmecileri 15 milyar lira gibi az bir harcama yaparak, 150 milyar liraya yeni bir araç satın almaktan kurtulabiliyor.OYUNUN GEREKÇESİİstanbul Otobüs Sahipleri ve İşletmecileri Esnaf Odası Başkanı İsmail Yüksel ile Genel Sekreter Yardımcısı Onur Orhon, konunun geçtiğimiz hafta, Hürriyet'in Tüketici Köşesi'nde ‘‘Yaşlı Halk Otobüsüne Kamyonla Gençlik Aşısı’’ başlığıyla gündeme gelmesi üzerine bir açıklama yaptı. Yüksel ve Orhon açıklamalarında, özel halk otobüslerinin yenilenmesine 1998 yılından itibaren başlanıldığına dikkat çekerek, ‘‘1982-1983 yıllarında devreye giren 839 otobüs bu kapsamda 2002 yılına kadar ağırlıklı olarak yeni araçlarla değiştirildi. Bu tarihlerde banka kredilerinde yaşanan olumlu koşullar sonucunda özel halk otobüsü taşımacıları, 36 aya varan vadelerle 40-45 milyar liralık araç bedellerinin tamamına kredi kullanarak yenileme işlemini gerçekleştirdi. Ancak, 17 Ağustos depremi, 11 Eylül krizi sonrasında oluşan ekonomik tablo ile beraber banka kredilerinde yükselme ile 2000 yılında 40-45 milyar lira olan otobüs fiyatları, 100-150 milyar liraya ulaştı. Ortalama 600 yolcu taşıyan bir özel halk otobüsü taşımacısı için 2 ile 2.5 milyar lira olan senet bedelleri bir anda 5-6 milyar liraya çıktı. Bu bedelinde karşılanması bugünkü koşullarda mümkün değildir’’ denildi.Bu bedelleri karşılama olanağı bulamayan bir grup taşımacının, yeni otobüs alımı yerine, yüksek modelli otobüs şasileri üzerine otobüs karoseri yaptırma yoluna gittiğini söyleyen Yüksel ve Orhon, ‘‘Bu uygulama da özel halk otobüsü taşımacısının herhangi bir suçu ve kötü niyeti yoktur.Adına ister ruhsat oyunu ister gençlik aşısı densin gerek Sanayi Bakanlığı gerekse trafik ruhsatlandırma belgeleri tamamen resmi kuruluşlarca düzenlenmektedir. Bu yöntemi ve koşulları hazırlayan kişi ve kurumlar arasında en son suçlanacak özel halk otobüsü taşımacılarıdır’’ dediler.ESKİLER ASIL İETT'DEÖzel halk otobüsleri arasında 1983 ile 1985 model arasında otobüs kalmadığına da değinilen açıklamada, ‘‘1987 modellerde bu yıl sonunda devre dışı kalacaktır. Ancak günde 1.5 milyon yolcu taşıyan İETT'nin otobüs filosunda 400'ün üzerinde 1983 ile 1986 model arasında otobüs bulunmakta. İETT otobüslerinde en yeni ise 2000 model otobüslerden oluşuyor. Özel halk otobüslerinde yeni devreye giren araçların modeli 1999 ile 2003 arasında değişiyor’’ denildi.Shell, Termo Konfor'la konut ve işyerine girdiTERMO Konfor adlı yeni bir uygulama başlatan Shell, bundan böyle akaryakıt satışının yanı sıra, konut ve işyerlerine de hizmet vermeye başlıyor. Shell'in konut ve işyerlerinin, ısıtma, soğutma ve havalandırma sistemleriyle ilgili projeleri kapsayan bu uygulaması, mühendislik, montaj, bakım ve onarım hizmetlerini de içeriyor. Bu uygulama sayesinde tüketiciler, kombi, kalorifer kazanı, klima gibi cihazlarla ilgili sorunlarında bundan böyle farklı şirketlerden servis hizmeti almak zorunda kalmayacak. Tüm sorunlar, tek elden çözüme kavuşturulabilecek. İlk olarak İstanbul'da başlatılan uygulamadan daire sahipleri, apartman yöneticileri ve müteahhitlik firmaları yararlanabilecek. Türkiye'de Shell'in başlattığı bu sistem, Kanada, Yunanistan, Danimarka, İngiltere, Almanya ve Fransa'da da uygulanıyor.