Son dakika: ABD Afganistan'ı nasıl kaybetti? İşte hezimetin 5 ana nedeni

Dünya tabiri caizse Afganistan'dan gelen haberlere ve görüntülere kilitlenmiş durumda. Zira Taliban'ın tüm ülkeyi 10 günde ele geçirmesi sonrası büyük bir kaos yaşanıyor.

Pek çok yabancı personel hala ülkenden çıkmanın yollarını ararken, herkesin aklında tek bir soru var: ABD nasıl hezimete uğradı?

Zira ABD'nin 20 yılda 2 trilyon dolar harcaması, binlerce askerini feda etmesine rağmen ülke yeniden Taliban'ın kontrolünde. ABD gündeminin bir numaralı maddesi olan bu soruya New York Post'tan (NYP) ilginç bir yanıt geldi.

HEZİMETE GİDEN İLK ADIM 2014'TE ATILDI

'ABD'nin en uzun savaşı' olarak da adlandırılan Afganistan görevi 4 başkan gördü. Afganistan'a Bush girdi, çekilme anlaşmasını Trump imzaladı, uygulayan ise Biden oldu. Ancak NYP'ye göre hezimete giden adım 2014'te atıldı.

2014 yılında dönemin Başkanı Obama'nın bir ABD'liye karşılık 5 Taliban komutanının Guantanamo Hapishanesi'nden serbest bırakıldığını hatırlatan gazete bu kişilerin yıllar içinde Taliban'ın beyin takımına kadar yükseldiğini yazdı.

O dönem Obama yönetimi ve Taliban arasında yapılan anlaşma kapsamında bu kişiler Katar'a nakledildi. Ancak Obama-Biden yönetimi rahatsız edici istihbarat raporlarına göz yumdu ve serbest bırakılan tutukluların Katar'ı sürgünde bir rejim kurmak için bir üs olarak kullanması çok uzun sürmedi.

TRUMP'IN EN BÜYÜK HATASI

Taliban'ın Katar'daki Siyasi Bürosu'nun Başkanı Molla Abdul Gani Birader de özgürlüğünü ABD'ye borçlu olan isimlerden biri. 2010 yılında ABD hükümetinin talebi üzerine Pakistan'da yakalanan Birader, 2018'de Trump'ın onayı ile serbest bırakıldı.

Trump yönetimi barışı sağlamaya yardımcı olabileceğine inandığı için bu adımı atmıştı. Bir süredir Doha'da bulunan Birader Afganistan'a uçtu. Birader'in yeni dönemde önemli görevler almasına kesin gözüyle bakılıyor.

İSTİHBARAT HATASI

Demokrasileri Savunma Vakfı’nın kıdemli üyelerinden Bill Roggio’ya göre, Taliban’ın başkenti ve başkanlık sarayı da dahil olmak üzere Afganistan’ı hızlı bir şekilde ele geçirmesi, ABD askeri istihbaratının durumu değerlendirmede başarısız olduğunu gösteriyor.

CNBC konuşan Roggio 'Bu en üst düzeyde bir istihbarat başarısızlığı' dedi ve bunun Vietnam Savaşı sırasındaki Tet Taarruzu’ndan bu yana 'en büyük istihbarat başarısızlığı' olduğunun altını çizdi.

'DAHA GÜÇLÜ BİR TALİBAN VAR'

ABD'nin AFganistan çekilmesi kuşkusuz Taliban'ın elini güçlendirdi. Ancak Atlantik Konseyi’ndeki Scowcroft Ortadoğu Güvenlik Girişimi’nin direktörü Kirsten Fontenrose, Taliban’ın 1990′lardan bu yana daha etkili hale geldiğini düşünenler arasında.

'Sosyal medyayı keskin nişancı tüfekleri kadar ölümcül kullanıyorlar' diyen Scowcroft 'Taliban ayrıca kara komutanlarının karar vermesine izin veriyor ve sakinlere küçük ölçekli sosyal hizmetler sağlamak için insanları ele geçirilen bölgelere getiriyor' ifadelerini kullandı.

YOLSUZLUK VE ASKERİ ZAYIFLIK

Londra’daki Kraliyet Birleşik Hizmetler Enstitüsü‘nde kara savaşı ve askeri bilimler için araştırma görevlisi olan Jack Watling'e göre Taliban zaferinin ana nedenlerinden biri Afganistan hükümetinin yozlaşmış yapısı.

Afgan ordusunun taliban'a direnmesi durumunda dahi 'Bence Taliban yine de kazanırdı' diyen Watling 'Ve bunun nedeni, Afgan Ulusal Ordusu’nun sistematik olarak yozlaşmış, etkin bir komuta ve kontrolü olmayan, kendi birimlerinde kaç kişi olduğunu bilmeyen, teçhizatlarının çoğu parçalanmış bir çok birimden oluşmasıdır. Orduya ait pek çok şey çalındı ​​​​ve satıldı ve bu yüzden tamamen işlevsiz bir güçtüler' ifadelerini kullandı.

ABD AFGANİSTAN'I NEDEN İŞGAL ETMİŞTİ?

11 Eylül 2001'de ABD'de düzenlenen saldırılarda 3 bin kişi hayatını kaybetti. Kaçırdıkları üç yolcu uçağıyla Dünya Ticaret Merkezi ve ABD Savunma Bakanlığı'nı hedef alan korsanların ele geçirmeye çalıştığı bir diğer uçak ise Pennsylvania'da bir tarlaya düştü.

Kısa süre içinde bu saldırılardan İslamcı El Kaide'nin lideri Usame bin Ladin sorumlu tutuldu. Afganistan'ı yöneten ve bin Ladin'i koruyan radikal İslamcı örgüt Taliban, onu teslim etmeyi reddetti.

Saldırıdan bir ay sonra ABD Afganistan'da hem El Kaide hem de Taliban'a yönelik hava saldırılarına başladı. İki ay içinde Taliban rejimi çöktü ve savaşçıları Pakistan'a kaçtı.

20 YILLIK SAVAŞIN BİLANÇOSU

ABD'nin Brown Üniversitesinin yürüttüğü "Savaşın Maliyetleri" projesi kapsamındaki tahminlere göre, 20 yıl süren savaş için 2 trilyon dolardan fazla para harcandı. ABD'den 2 bin 442 askerin öldüğü, 20 bin 666'sının yaralandığı savaşta, bin 144 NATO personeli de hayatını kaybetti.