6. Sınıf Türkçe İsim Tamlamaları konu anlatımı
Güncelleme Tarihi:
6. Sınıf ortaokul kısmına ikinci yılı olarak bilinen bir sınıftır. Bu sınıf düzeyinde Türkçe dersinde yoğun dil bilgisi konuları yer almaktadır. Bu konuları kavrayan öğrenci bir üst sınıfa daha donanımlı olarak geçecek, sarmal eğitim sistemine göre düzenlenen sistemde 6. Sınıfta gördüğü konuları daha ayrıntılı bir şekilde isteyecektir. Bu sebeple 6. Sınıfta öğrenilen konuların içselleştirilerek daha da iyi kavranması bir sonraki yıllar için oldukça önem taşımaktadır. 6. Sınıfta tamlamalar konusu da oldukça önemli konular arasında yer alır. Tamlamalarla ilgili detaylara yer verdik.
Tamlamalar isim tamlaması ve sıfat tamlaması olarak ikiye ayrılmaktadır. İsim tamlamaları kendi içinde alt başlıkları halinde incelenmektedir. 6. Sınıf isim tamlamaları ile ilgili birçok öğrenci tarafından merak edilmektedir. Sonraki yıllarda da görülecek olan 6. Sınıf tamlamalar konusu içselleştirilmeli ve iyi öğrenilmelidir.
Tamlama
Tamlama bir ismim benzerlerinden ayrılabilmesi için başka bir isimle, sıfat veya zamirle anlam ilişkisi kurması ile oluşan sözlere tamlama denir. Tamlamalar tamlayan ve tamlanan olmak üzere en az 2 kelimeden oluşur. Tek sözcük tamlama olarak kabul edilemez. Tamlamalarda 2 tane Öge vardır. Bunlardan birincisi tamlayan ikincisi ise tamlanan ögeleridir. Tamlamada belirtilen açıklanan isim, tamlanan iken tamamlandığını belirten açıklayan sözcüklere de tamlayan denir.
İsim Tamlaması
İsim tamlamaları bir ismin aitlik ilgisi yönünden daha belirgin hale gelmesi amacıyla başka bir isim tarafından tamamlanması ile oluşan isim grubuna verilen isimdir. İsim tamlamaları tamlayan ve tamlanandan oluşmaktadır. İsim tamlamalarında mutlaka 2 tane isim yan yana gelmek zorundadır. Aksi takdirde bu isim tamlaması değil sıfat tamlaması olur. İsim tamlamalarında tamlamalarında tamlayan ilgi ekleri tamlanan ise iyelik ekleri alır.
Örnek: Telefonun kılıfı
Bu örnekte de görüldüğü gibi telefon ve kılıf sözcükleri birer isimdir. Telefon ismi tamlayan eki alırken kılıf ismi ise tamlanan eki alarak bir isim tamlaması oluşturmuştur.
İsim tamlamaları 3’e ayrılır.
Belirtili isim tamlaması, belirtisiz isim tamlaması ve zincirleme isim tamlaması.
Belirtili İsim Tamlaması
Tamlayan ilgi eki tamlanan da iyelik eki aldığı tamlamalardır. Bu tamlamalarda aitlik anlamı bulunur.
Örnek: uçağın motoru, evin çatısı, kanepenin kumaşı, okulun müdürü, Ali'nin kalemi, bilgisayarın kablosu.
Belirtili isim tamlamalarında tamlanana sorulan ‘-kimin, -neyin’ soruları ile tamlayan bulunur.
Belirtili isim tamlamalarında tamlayan ile tamlanan yer değiştirebilir.
Belirtili isim tamlamalarında tamlayan ile tamlanan arasına farklı sözcükler girebilir.
Belirtili isim tamlamalarında tamlayan ve tamlanan da bir taneden çok sözcükten oluşabilir.
Belirtisiz İsim Tamlaması
Tamlayan eki almadığı ancak tamlananın eki aldığı tamlamalardır.
Elma ağacı, bu örnekte görüldüğü gibi elma sözcüğü tamlayan ağaç sözcüğü ise tamlanan görevindedir. Elma sözcüğü iyelik eki almazken ağaç sözcüğü ek almıştır. İsim tamlamasını oluşturan kelimelerden birinin ek alması ile belirtisiz isim tamlaması oluşur.
Örnek: Türkçe dersi, Sokak Kedisi, İstanbul Boğazı, öğrenci kalemi, matematik öğretmeni.
Belirtili isim tamlamalarında tamlayan ile tamlanan yer değiştiremez ve tamlayan ile tamlanan arasında başka sözcük giremez. Bu durum Belirtili isim tamlamasından ayıran bir özelliktir.
Zincirleme İsim Tamlaması
ikiden fazla ismin birbirine bağlandığı isim tamlamalarıdır. Zincirleme isim tamlaması da tamlayan ya da tamlananın her ikisinin de kendi içinde başka isim tamlaması oluşturduğu görülür. Böylece ikiden fazla sözcüğünün bir araya gelmesiyle zincirleme isim tamlaması oluşur.
Elif'in defterinin sayfası bu örnekte tamlayan Elif'in defteri kendi içinde belirtili isim tamlaması olarak yer alırken sayfası kelimesi ile diğer isim tamlamasına bağlanmıştır. Böylece iki tane isim tamlaması iç içe geçmiş şekilde zincirleme isim tamlamasına oluşturmuştur. Zincirleme isim tamlamasında tamlayan kendi içinde belirtisiz isim tamlaması olarak görülür.