İTÜ kampüsü ‘yaşayan laboratuvar’ oluyor... Otonom araç filosu kurulacak

Güncelleme Tarihi:

İTÜ kampüsü ‘yaşayan laboratuvar’ oluyor... Otonom araç filosu kurulacak
Oluşturulma Tarihi: Ocak 23, 2025 10:33

İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) kampüsü gelecekte kullanımı yaygınlaşacak olan otonom araçlar için ‘Living Lab’ yani ‘yaşayan laboratuvar’ olarak hizmet görecek. Üniversitenin E-Mobilite ve Otonom Araçlar Laboratuvarından geliştirilen araçlar kampüs içinde test edilecek. Proje kapsamında otonom araçların yapay zekayla şarj sistemleri de iyileştirilecek. Ayrıca kampüste halen kullanılan otonom otobüsün yanı sıra bir otomobil ve minibüsle ‘otonom araç filosu’ ilk etapta 3 araçtan oluşacak.

Haberin Devamı

Çalışmalarını İTÜ Elektrik Elektronik Fakültesi Kontrol ve Otomasyon Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Metin Gökaşan liderliğinde sürdüren E-Mobilite ve Otonom Araçlar Laboratuvarı’nda, otonom sürüş sistemleri alanında yeni projeler geliştiriliyor ve bu projeler, İTÜ Kontrol ve Otomasyon Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Seta Bogosyan öncülüğünde hayata geçiriliyor. Prof. Dr. Bogosyan, üniversitenin Ayazağa Kampüsü’nün ‘Living Lab’ yani ‘yaşayan laboratuvar’ olarak kullanılmasını sağlayacak projelerini şöyle anlattı:

İTÜ kampüsü ‘yaşayan laboratuvar’ oluyor... Otonom araç filosu kurulacak
ÇALIŞMALAR GERÇEK YAŞAMA UYMUYOR
“Uzun yıllardır akademideyim ve birçok projenin sadece teoride çalışıldığını görüyorum. Özellikle otonom araçlar konusunda bir sürü literatür bulunuyor. Ancak her çalışma laboratuvar ortamında kalıyor. Fakat bir laboratuvarın küçük ve kapalı ortamında tam anlamıyla güven yaratacak bir çalışma ortaya konamıyor. Güven verecek araçları oluşturmak için ‘gerçek ve yaşayan’ bir laboratuvarda çalışmamız gerektiğini düşündüm. Böylece ‘Living Lab’ yani ‘yaşayan laboratuvar’ isimli projem ortaya çıkmış oldu. Böylece hazırladığımız yapay zeka algoritmamız da tamamen gerçek koşulları göz önüne alacak. Çünkü biliyorum ki otonom araçlar için yazılan algoritmalarda birçok etken varsayımlar üzerinden yazılıyor. Hatta birçok varsayım ‘sonradan eklenir’ düşüncesiyle ihmal ediliyor. Haliyle çalışmalar, gerçek yaşama uygun olmaktan uzaklaşıyor.

Haberin Devamı

İTÜ kampüsü ‘yaşayan laboratuvar’ oluyor... Otonom araç filosu kurulacak
ŞARJ SİSTEMLERİNİ İYİLEŞTİRECEĞİZ
‘Living Lab’ projesinde senaryolar hazırlayarak otonom bir aracın başına gelebilecek tersliklerin test edilebilmesini istiyoruz. Yani her türlü doğa olayında ve zeminde bu araçların denenmesi ve sonucunda güvenilir olduğunun ortaya koyulması gerekiyor. Kısacası içinde sürücü olan bir araca nasıl güveniyorsak otonom araçların da aynı şekilde güvenebileceğimiz bir seviyeye gelmesi gerekiyor. Bu projede otonom araçların şarj sistemlerine de odaklandık. Çünkü otonom araçların rakibi olan benzinli araçlar hemen hemen istediği her yerde bir istasyon bularak çok kısa bir süre içinde deposunu doldurabiliyor. Otonom araçlar için böyle bir düzen henüz yok. Biz de otonom araçların batarya sistemini yapay zekayla en iyi hale getirmeye çalışacağız. Ayrıca aracın bütün otonom katmanlarının yenilikçi algoritmalarla güvenli ve yüksek performanslı olmasını sağlayacağız.”

Haberin Devamı

HEM GERÇEKTE HEM SİMÜLASYONDA DENENECEKLER
İlerleyen dönemde otonom araçlarımız için başka ortamlar da yaratacağız. Tabii ki bunun için teknolojiden de yararlanacağız. Prof. Dr. Gökaşan, yıllar önce bir Amerikan firmasından bir test ortamı satın almıştı. ‘Vehicle in the loop’ denilen bu sistem, araçlar için tüm koşulları sanki gerçekmiş gibi sunan robotik bir ortam yaratıyor. Yani bir simülasyon sistemi üzerinde aracın her bir tekerleği sanki kumsalda, buzlu yolda ya da düz asfaltta gidiyor gibi denenecek. Ancak projenin en orijinal kısmı ‘living lab’ ortamının oluşması.

TÜRKİYE’NİN İLK ELEKTRİKLİ ARABASI OTONOM OLUYOR
Çalışmamız son haline geldiğinde araçlarımız kampüste gezecek. Ancak biz öyle algoritmalar geliştireceğiz ki araçlar sağlıklı ve doğru kararları kendi kendine verecek. Kendi şarjının, mesafesinin farkında olacak. Yani aynı insan gibi ‘yola devam edeyim mi yoksa gidip şarj mı olayım’ şeklindeki kararlı kendi verebilecek. Şu an kampüste dolaşan ve hizmet veren bir otonom otobüsümüz var. Bu aracın yanı sıra kampüste bulunan bir elektrikli minibüsü ve başka bir binek aracı da otonom hale getirip ilk etapta 3 araçtan oluşan bir ‘otonom araç filosu’ kurmayı planlıyoruz. Otonom otobüs, İTÜ bünyesinde üretilmemişti. Ancak bu araçlar İTÜ bünyesinde otonom hale getiriliyor. Şu an üzerinde çalıştığımız iki araç ve bir minibüs, elektrikli olarak üniversitemize teslim edildi. Hatta şu an otonom hale getirdiğimiz binek aracımız, 2011 yılında gelen ve daha sonra üniversitemize bağışlanan Türkiye’nin ilk elektrikli arabasıydı.

Haberin Devamı

İTÜ kampüsü ‘yaşayan laboratuvar’ oluyor... Otonom araç filosu kurulacak
30 KİLOMETRE HIZIN ÜSTÜNE ÇIKACAK
Laboratuvarlarda yapılan çalışmalarda otonom araçlar genellikle 10 kilometre hızda gidiyorlar. Ancak bizim otonom aracımız kampüs içinde 30 kilometrenin üstüne çıkabilecek. Aracımızın radar sistemi, nesneleri algılıyor. Lidar sistemimiz ise 360 derece dönerek bulunduğu ortamı analiz ediyor. Böylece ne kadar uzağında nasıl bir engel olduğunu anlıyor. Diğer yandan bu engelleri insan, nesne ya da taşıt şeklinde tanımlayacak bir radar çalışması üzerinde de şu an çalışmaya devam ediyoruz.

ARAÇ HACKLENEMEYECEK
Bu araçlarda güvenlik önlemi olarak koltukta bir sürücü oturacak ama direksiyona elini sürmeyecek. Ayrıca algoritmalarımızı hackerların aracı sabote etmesine izin vermeyecek şekilde geliştiriyoruz. Projenin 2027 yılında sona ermesini hedefliyoruz. Yani 2027 itibarıyla kampüste otonom araç filosunu görmeye başlayabiliriz. Var olan otonom otobüsü de yenilikçi yapay zeka algoritmamızla güncelleyeceğiz.

Haberin Devamı

AMERİKALI ÖĞRENCİLER İTÜ’DE ÇALIŞACAK
Bu çalışmalarda Georgia Teknik Üniversitesi’yle de iş birliğimiz var. Amerikalı doktora öğrencileri bu iş birliği kapsamında önümüzdeki haziran ayında İTÜ’ye gelip Living lab’de çalışmalar yapacak. Kendi doktora tezleri için bu laboratuvardan faydalanacak olan 4 öğrenci, yaklaşık 2 buçuk ay boyunca Türkiye’de kalacak.”

BAKMADAN GEÇME!