Geniş zaman eki nedir, kaça ayrılır ve örnekleri nelerdir? Örnek cümleleri ile geniş zaman eki konu anlatımı
Güncelleme Tarihi:
Cümle içerisindeki eylemin her zaman yapıldığını ya da yapılabileceğini bildiren eklere geniş zaman eki denir. Bu ekler aynı zamanda, şimdi, geçmişte ya da gelecekte yapılan eylemleri belirtmek için de kullanılır. Geniş zaman ekleri hem isim hem de fiil cümlelerinde yer alabilir. İsim soylu cümlelerde eylem görevindeki kelime ek almaz. Örneğin: ''Buralar her zamanki gibi güzel.'' (Güzel) Geniş zaman eki nedir, kaça ayrılır ve örnekleri nelerdir tüm detayları ile derledik.
Geniş zaman ekleri, gelecek zaman cümlelerinde kullanıldığında yüksek olasılık ya da kesinlik belirtir. Örneğin: ''En geç haftaya yanınızda olurum.''
Geniş Zaman Eki Nedir?
Bir eylemin sürekli ya da genelde yapıldığını belirten eklere geniş zaman eki denir. Geniş zaman eklerinde gerçekleştirilen eylemlerin ne zaman başladığı ve sonuçlandığı tam olarak belli değildir. Bununla birlikte bu ekler, söz konusu eylemin tek bir anda değil, belli bir sürece yayılarak yapıldığını bildirir.
Geniş Zaman Eki Kaça Ayrılır ve Örnekleri Nelerdir?
Geniş zaman ekleri anlamca olumlu ve olumsuz cümlelerde kullanılır. İsim ve fiil cümlelerinde de kullanılan geniş zaman ekleri şunlardır: -ar, -er, -z, -me, -ma, -ır ve -ir'dir. Bazı cümlelerde bu ekler ile birlikte ''değil'' sözcüğü de kullanılır.
Örnek Cümleleri ile Geniş Zaman Eki Konu Anlatımı
A - Fiil Cümlelerinde Geniş Zaman Eki
1- Daha sağlıklı olmak için haftada en az iki gün yürüyüşe çıkar.
Çıkmak - Çıkar
2- Her gece yatmadan önce 10 sayfa da olsa kitap okur.
Okumak - Okur
3- Annemler her yaz bize gelir.
Gelmek - Gelir
4- Küçük sürprizler çok hoşuma gider.
Gitmek - Gider
5- Sahilde uzun yürüyüşle yapmayı ve hayat hakkında derin düşüncelere dalmayı severim.
Sevmek - Severim
6- Veli toplantısı, bir güz, bir bahar döneminde olmak üzere yılda iki kez yapılır.
Yapmak - Yapılır
B- İsim Cümlelerinde Geniş Zaman Eki
1- Bizim oraların havası da suyu da pek güzeldir.
Güzel - Güzeldir
2- İnsan insanın kurdudur.
Kurt - Kurdudur.
3- Yaşadığımız zamana güzellik katanlar, birlikte vakit geçirdiğimiz insanlardır.
İnsanlar - İnsanlardır
Not: Bazı isim cümlelerinde fiil ek almaz. Ek almayan fiiller de geniş zaman görevinde kullanılır.
Örnek Cümleler:
1- Annemin yaptığı yemeklerin hepsi çok leziz.
2- İnsan ne tuhaf, şaşkın ve gafil bir varlık.
3- İhtiyacım olan tek şey, biraz zaman.
C- Olumsuz Cümlelerde Geniş Zaman Eki
1- Taşındığı için artık onu istesen de göremezsin.
Görmek - (mez) - Göremezsin
2- İnsan alışık olmadığı birine yakınlık duyamaz ve onu içten bir şekilde sevemez.
Duymak - Duyamaz
Sevmek - Sevemez
3- Onun yaptıklarına akıl sır ermez.
Ermek - Ermez
4- Hayatta her şey istediğimiz gibi olmaz.
Olmak - Olmaz
Not Geniş zamanlı olumsuz cümlelerde ''değil'' kelimesi fiilin yanına getirilir.
1- Bence o sandığın kadar dürüst ve içten biri değil.
2- Siz yiyin, ben aç değilim.
D- Geçmiş Zaman Kipinde Kullanılan Geniş Zaman Eki
1- Emin ol, senin yerinde kim olsa aynı şeyi yapardı.
Yapmak (ar) - (dı)
2- Şimdi kahvenin yanına tatlı ya da çikolata olsaydı ne iyi giderdi.
Gitmek (er) - (di)
3- Annem burada olsaydı, o da gördüğü manzara karşısında duygulanırdı.
Duygulanmak (ır) - (dı)
4- Ablam odasını dağıttığımı görseydi bana kızardı.
Kızmak - (ar) - dı)