Bileşik kesir nedir ve nasıl olur? Bileşik kesir örnekleri ile konu anlatımı
Güncelleme Tarihi:
Kesirler bileşik, tam sayılı ve basit olmak üzere 3'e ayrılırlar. Farklı kesirlerin farklı özellikleri vardır ve farklı şekillerde matematiksel işlemlere alınırlar. Ortaokul matematiğinin en zevkli konularından biri olan kesirler bazı durumlarda birbirine karıştırılabilir. Bileşik kesir nedir ve nasıl olur, bileşik kesir örnekleri ile konu anlatımını derledik.
Kesirler pay ve paydadaki sayıların arasındaki büyüklük küçüklük ilişkisine göre farklı isimlerle adlandırılırlar.
Basit Kesir ve Tam Sayılı Kesir
Bileşik kesri anlatmadan önce kısa bir şekilde basit ve tam sayılı kesirleri inceleyelim. Kesir pay ve payda olarak adlandırılan iki kısımdan oluşur. Pay yukarıya payda ise alta yazılır. Pay ve payda arasına da kesir çizgi dediğimiz çizgi çekilir ve bu şekilde kesir elde edilir.
Basit kesirler, pay paydadan küçük olduğu durumlara verilen isimdir. Basit kesir örnekleri şu şekildedir: 2/3 (iki bölü üç), 5/8 (beş bölü sekiz), 11/18 (on bir bölü on sekiz). Bu örneklerde görüldüğü gibi basit kesirde paydaki sayı değeri paydadaki sayı değerinden küçüktür.
Tam sayılı kesir 1 ya da 1'den büyük bütün kesirleri kapsar. Tamsayılı bir kesirde kesir değeri, doğal sayıyla kesrin toplamına eşit olur. Tam sayılı kesir örnekleri şu şekildedir: 1 1/3 (bir tam bir bölü üç), 2 4/9 (iki tam dört bölü dokuz), 3 5/8 (üç tam beş bölü sekiz). Görüldüğü gibi bu örneklerde kesrin yanında tam sayı değeri bulunur. Sırasıyla bu kesirler bileşik kesre dönüştürüldüğünde; 4/3 (dört bölü üç), 22/9 (yirmi bir bölü dokuz) ve 29/8 (yirmi dokuz bölü sekiz) değerini alırlar.
Bileşik Kesir Nedir ve Nasıl Olur?
Bileşik kesir, basit kesirlerin tersidir. Yani birleşik kesirde paydaki değer paydadaki değerden büyük veya paydadaki değere eşit olur. Bir diğer deyişle bileşik kesir, payı paydasından büyük veya eşit olan kesirlere verilen isimdir. Bileşik kesirler paydaki değerin paydaya bölünmesiyle tam sayılı kesre dönüştürülebilirler. Bileşik kesir örnekleri şu şekildedir: 7/5 (yedi bölü beş), 4/3 (dört bölü üç), 5/9 (beş bölü dokuz).
Bileşik Kesir Örnekleri ve Konu Anlatımı
Bileşik kesirler payı paydasına bölünebilen kesirlerdir. Bileşik kesir konusunu daha iyi anlamak için bol soru çözümü ve örnek inceleme gereklidir.
Örnek: 84/72 sayısında pay değeri 84, payda değeri ise 72'dir. Yani bu kesirde pay sayı değeri payda sayı değerinden büyüktür. Dolayısıyla bu kesir bileşik kesirdir ve seksen dört bölü yetmiş iki veya yetmiş ikide seksen dört şeklinde okunur. Bu kesirde ifade edilen 72 eşit parçaya bölünmüş 84 parça olduğudur. Bileşik kesir her zaman ya bir bütüne eşit ya da bir bütünden fazla olur.
Örnek: 32/32 kesrinde pay ve payda değeri birbirine eşittir. 32 32'ye bölündüğünde 1 tam sayısı elde edilir. Bu kesir bileşik kesre verilebilecek bir örnektir. Çünkü bileşik kesirler bir bütüne eşit veya bir bütünden büyük olan kesirlerdir. Örnekteki kesir otuz iki bölü otuz iki ya da otuz ikide otuz iki şeklinde okunur.
Örnek: 8/3 kesrinde pay 8 payda 3 değerine denk gelir. Burada pay değeri paydadan büyük olduğu için bu kesre bileşik kesir denir. Bu kesir sekiz bölü üç ya da üçte sekiz şeklinde okunur. Buradaki kesir tam sayılı kesre dönüştürülebilir. Bu işlem için 8 sayısı 3'e bölündüğünde çıkan bölüm değeri tam sayı, kalan pay, bölen ise payda değerini gösterir. 8/3 işleminde bölüm 2, kalan 2 ve bölen 3 olur. Kısaca 8/3 kesri 2 2/3 tam sayılı kesrine eşittir.