Balzac

BALZAC FOTOĞRAFLARI İÇİN TIKLAYIN

Balzac’ın gerçekçiliği (bazıları buna Balzac’ın "bayağılığı" demiştir) önce bir kanıdan oluşur: Gerçeklik yazıyla kavranabilir. Çünkü Balzac’a göre gerçekçi olmak, gerçekliği yeniden üretmek değildir. Hem hangi gerçeklik? Ilk iş, dünyanın değiştirildiğini, yeni özneler, yeni güçler olduğunu, tarihin, koşulları ve zihniyetleri altüst ettiğini, şehirlerin başkalaştığını, burjuvazinin soylulukla aynı değerlere sahip olmadığını anlamak, modern yaşamı, karanlık ve aydınlık yüzleriyle resmetmektir. Öyleyse dünyayı, yıkıcı şiddetine ve yaratıcı gücüne hiçbir şeyin erişemediği bir canavar, arzunun ve başarının eğretilemesi olan para yönettiğine göre, paradan söz etmek, modern dünyada başarılı olmak, gerçekten de "servet yapmak"tan başka bir şey midir?

Öyleyse betimlemek, anlam kazandırıcı ayrıntılara girmek; Balzac giysilerin gücünü, mobilyaların işlevini, nesnelerin rolünü bilir. Modern dünyanın meta fetişizmi dünyası olacağını öngörür. Var olmanın sahip olmakla ilişkili olduğunu bilir.

Ama her şeyden önce yorumlamak, anlamak, dolayısıyla da keşfetmek; doğanın doğrusuyla sanatınki aynı değildir. Gerçekçi olmak için, gerçeküstücü olmak gerekir; gerçekçi bir romancı olmak için destansı ve efsanevi olmak gerekir. Balzac "gerçekçiliği"nin en iyi aracı, üsluplaştıran, tipleştiren, telafi eden hayal gücüdür; Balzac bir bireyi alır, ondan bir tip yaratır, efsaneye geçer (Grandet, Vautrin, Rastigneac, Goriot ve hatta "otuz yaşında bir kadın" vb). Balzac bir ev alır, ev olağanüstü bir cisim olur; Paris’i alır, Paris labirent ve cehennem olur...

SANAT

Balzac’ın bütün eserlerinin merkezinde, sanat ve sanatçıya ilişkin düşünceler bulunur. Son derece "romantik" bir kişi olan sanatçı, Balzac’ın kafasından hiç çıkmaz. Kendini mutlağın peşinde koşmaya adamış, doğanın, yaşamın, toplumun gizlerini çözen ikili bir bakışla donanmış, hiçlik içinde uyuşmuş biçimleri uyandırma yeteneğine sahip ve umutsuz, nihayet her şeyin gelip yansıdığı bir ayna olan arzu adamı.

Edebiyatın görevi doğayı düşünceyle yeniden üretmektir. Eyleme ve insana inanan yaratıcı, gözlemler, dile getirir, hatırlar ve icat eder. Balzac’ın romanı, gerçek olanın efsaneye ve simgeye dönüştüğü, o zamana kadar bilinmeyenin ortaya çıktığı, imge ve yoğunlaşmanın, "gerçekliğin" her tür anlamdan yoksun birer parçasından, tozundan ve kırıntısından başka bir şey olmayanı, görünür ve okunur kıldığı o simya ortamıdır. Balzac tam da Şehrazad’dır; onunla, modern dünyanın kaba gerçekleri, küçük burjuvazinin işleri, aşağılık ve kıyıcı spekülasyonlar, karanlığın ihtirasları, efsanenin kalıcı şiirselliğine kavuşur.

BAŞLICA YAPITLARI

Çözümleyici incelemeler

"Evliliğin Fizyolojisi" (La Physiologie du Mariage, 1829)

"Evlilik Yaşamının Küçük Sıkıntıları" (Petites Misres de la Vie Conjugale, 1845)

Felsefi incelemeler

Tılsımlı Deri (La Peau de Chagrin, 1830)

Bilinmeyen Şaheser (Le Chef-d’Ïuvre Inconnu, 1832)

Louis Lambert (1832)

Mutlak Peşinde (La Recherche de L’Absolu, 1834)

"Barışan Melmoth" (Melmoth RZconciliZ, 1835)

Töre incelemeleri

Özel yaşamdan sahneler

Tefeci Gobseck (Gobseck l’Usurier, 1830)

Otuz Yaşındaki Kadın (Femme de Trente Ans, 1831-1833)

Albay Chabert (Le Colonel Chabert, 1832)

Goriot Baba (Le Pre Goriot, 1834-1835)

"Beatrix" (1839-1844)

"Albert Savarus" (1842)

"Honorine" (1843)

Modeste Mignon (844)

Taşra yaşamından sahneler

Tours Papazı (Le CurZ de Tours, 1832)

EuqZnie Grandet (1833)

"Ünlü Gaudissart" (l’Illustre Gaudissart, 1833)

Vadideki Zambak (Le Lys dans la VallZe, 1835)

Antikalar Odası (Le Cabinet des Antiques, 1836-1838)

Sönmüş Hayaller (Les Illusions Perdues, 1835-1843)

Ursule Mirouet (1841)

Bulanık Suda Avlanan Kız (La Rabouilleuse, 1841-1843)

"Ilin Ilham Perisi" (La Muse du DZpartement, 1842)

Paris yaşamından sahneler

"Sarrasine" (1831)

Onüçlerin Romanı (Ferragus, 1834)

Altın Gözlü Kız (La Fille aux Yeux d’or, 1834)

Langeais Düşesi (La Duchesse de Langeais, 1834-1835)

"Facino Cane" (1836)

CZsar Birotteau (1837)

Nucingen Bankası (La Maison Nucingen, 1838)

Kibar Fahişeler (Les Splendeurs et Misres des Courtisanes, 1838-1847)

"Bohem Hayatın Prensi"

(Un Prince de la Bohme)

"Çağdaş Tarihin Içyüzü" (L’Envers de l’Histoire Contemporaine, 1843)

Bette Abla (La Cousine Bette, 1846)

Cousin Pons (Le Cousin Pons, 1847)

Politik yaşamdan sahneler

Terör Devrinde (Un ƒpisode sous la Terreur, 1830)

"Z. Marcas" (1840)

Esrarlı Bir Vaka (Une TZnZbreuse Affaire, 1841)

"Arcis Milletvekil" (Le DZputZ d’Arcis, 1847)

Askeri yaşamdan sahneler

Şuanlar (Les Chouans, 1829)

"Çölde Bir Tutku" (Une Passion Dans le DZsert, 1830)

Kır yaşamından sahneler

Köy Hekimi (Le MZdecin de Campagne, 1832)

Köy Papazı (Le CurZ de Village, 1839)

Köylüler (Les Paysans, 1845)

Balzac’ın yüce kişiliği bütün XIX. yy’a damgasını vurmuştur. Gazeteci, başarısız bir iş adamı, 20 yılda yüze yakın roman yazan, sonunda kendisini kabul ettirdiği bir toplumun parlak ve önemli bir kişisi olan, ama sürekli borç içinde yaşayan Balzac, efsanesinin oluşmasına katkıda bulunduğu "yüzyılın çocuğu"yla birbirine karışır: Modern dünyanın çelişkileriyle yaralanmış bir hayalperest olan eylem ve arzu adamı.