Amortisman nedir, nasıl hesaplanır ve nelere ayrılır? Amortisman hesaplama yöntemleri ve formülü

Amortisman gideri, işletmenin muhasebe politikasına göre varlıkların hesap döneminde ne kadar tüketildiğine bağlı olarak duran varlıklara yüklenen giderleri ifade eder. Muhasebe amacıyla, amortisman gideri nakit bir işlem olarak gösterilmez, ancak işletmenin bir dönem boyunca bir varlığın değerinin ne kadarını kullandığını gösterir.

 Amortisman Nedir?

 Amortisman, sabit kıymetlerin defter değerinde sürekli, kalıcı ve kademeli bir düşüş olarak tanımlanabilir. Bu tür bir küçülme, bir firmada kullanılan varlıklarının piyasa değerine göre değil, maliyetine dayanır. Amortismanın 3 temel özelliği;

Amortisman, sabit kıymetlerin defter değerindeki azalmadır.

Amortisman, zamanın geçmesi ve eskime nedeniyle varlıkların değer kaybını içerir.

Amortisman, varlıkların ömrünün sonuna kadar devam eden bir süreçtir.

Amortismanın Nedenleri Nelerdir?

 Amortisman hesaplamak için çok basit bir yöntemdir. Bu yöntemde Varlık, net hurda değerine veya sıfır değerine kadar amortismana tabi tutulabilir. Bu yöntemde aynı tutar, Kar Zarar Hesabı'na amortisman olarak yansıtılır.

 Kullanım veya Zamanın Geçmesi Nedeniyle Aşınma ve Yıpranma: Aşınma ve yıpranma, bir varlığın gelir elde etmek için ticari faaliyetlerde kullanılmasından kaynaklanan bozulma ve ardından değerinde meydana gelen düşüşten başka bir şey değildir.

 Yasal Hakların Sona Ermesi: Bazı varlık kategorileri, işletmede kullanımlarını yönlendiren sözleşmenin, önceden belirlenmiş sürenin bitiminden sonra sona ermesinden sonra değerlerini kaybeder.

 Eskime: Eskime, sabit varlıkların amortismanına neden olan başka bir faktördür. Ortak dilde eskime, “güncelliğini yitirmiş” demektir. Eskime, daha iyi bir varlık türünün mevcudiyeti nedeniyle güncelliğini yitiren gerçek bir varlığı ifade eder.

 Anormal Faktörler: Varlığın kullanımındaki düşüş, anormal faktörlerden kaynaklanabilir. Yani deprem, yangın, sel vb. nedenlerle meydana gelen kazalar, Kaza sonucu oluşan kayıplar kalıcıdır ancak devam etmemektedir.

 Amortisman Nasıl Hesaplanır ve Nelere Ayrılır?

 Amortisman Düz Çizgi Yöntemi ile Hesaplama ve Formülü;

 Düz çizgi yöntemi, Amortisman hesaplamak için en basit yöntem olarak kabul edilir. Aynı zamanda en yaygın kullanılanıdır. Bu yöntemde, amortisman gideri, varlığın fiili maliyetinden kalıntı değerin düşülmesi ve varlığın üretken ömrüne bölünmesiyle belirlenir.

Amortisman Gideri = (Asıl Değer – Artık Değer) / Varlığın Kalan Faydalı Ömrü.

 Özellikleri;

Amortisman, sabit kıymetlerin orijinal maliyeti üzerinden hesaplanır.

Yıllık amortisman tutarı, tüm faydalı ömür yılları için sabittir.

Düz Hat Yöntemi Gelir Vergisi Dairesi tarafından tanınmamaktadır.

Amortisman ve onarımlar nedeniyle birleşik maliyet, ilk yıllarda daha düşük ve sonraki yıllarda daha yüksektir.

Amortisman Azalan Bakiye Yöntemi ile Hesaplama ve Formülü;

 Azalan bakiye yöntemi, çift azalan yöntem olarak da bilinir. Bazı varlıkların ilk yıl boyunca daha üretken olduğu ve yıllar boyunca performanslarında önemli bir düşüş gösterdiği öncülüne göre hareket eder.

 Bu yöntem, hızlandırılmış amortisman olarak da bilinir, çünkü varlıklar ilk yıl daha hızlı amortismana tabi tutulur ve sonraki yıllarda kademeli olarak yavaşlar. Ayrıca “Yazılı Değer Yöntemi” olarak da bilinmektedir. Bu yöntemi kullanarak amortisman hesaplama;

İki Kat Azalan Bakiye = 2 X Varlığın Maliyeti / Faydalı Ömür veya İki Kat Azalan Bakiye = 2 X Varlığın Defter Değeri / Faydalı Ömür

Defter değeri = Varlığın maliyeti - varlığın birikmiş amortisman değeri olarak yapılmaktadır.

Özellikleri;

Amortisman, sabit kıymetlerin defter değeri üzerinden hesaplanır.

Amortisman miktarı yıldan yıla azalmaktadır.

Yazılı Değer yöntemi, Gelir Vergisi Dairesi tarafından kabul edilmektedir.

Amortisman ve onarımlar nedeniyle birleşik maliyet, varlığın ömrü boyunca aşağı yukarı eşit kalır.