8. Sınıf Türkçe Yüklemin Yerine Göre Cümleler konu anlatımı

Kurallı cümleler daha çok resmi yazışmalarda, kompozisyonlarda ve düz yazılarda kullanılır. Devrik cümleler bazen cümledeki anlamı da değiştirir. Genellikle şiir türündeki eserlerde devrik cümleler kurulur. Yüklemi olmayan cümlelere ise eksiltili cümleler denir.

8. Sınıf Türkçe Yüklemin Yerine Göre Cümleler - Konu Anlatımı

 1- Kurallı Cümle:

 Yüklemi en sonda yer alan cümlelere kurallı cümle denir.

 Kurallı Cümle Örnekleri:

 1- Ali, ailesindeki herkesi çok seviyor.

 2- Kedim tam dört gün önce evden kaçtı.

 3- Çok hasta olduğu için işten erken ayrıldı.

 4- Babam oraya varır varmaz bizi aradı.

 5- Hep birlikte annemin doğum gününü kutladık.

 Not: Kurallı cümlelerde fiil hem etken hem de edilgen olabilir.

 Örnekler:

 1- Yaptığı iyiliklerden sonra ona teşekkür ''etti.'' (Etken fiil)

 2- Yaptığı iyiliklerden sonra ona teşekkür edildi. (Edilgen fiil)

 3- Bu yaz hem Şarköy'e hem de İstanbul'a gideceğiz. (Etken fiil)

 4- Bu yaz hem Şarköy'e hem de İstanbul'a gidilecek. (Edilgen fiil)

 Not -2- Kurallı cümlelerde birden fazla yüklem olabilir. İki fiil iki ayrı cümle oluşturur. Bunlardan birine temel, birine yan cümle denir. Yüklemlerden biri cümlenin ortasında olsa da yan cümleye ait olduğu için devrik değil kurallı sayılır.

 Örnekler:

 1- Hem müzik ''dinliyor'' hem de ders ''çalışıyor.''

 2 Telefonunu ''aldı'' ve evden hemen ''çıktı.''

 3- Kitabını ''açtı'' ve derse ''katıldı.''

 4- Hem ''üzdüm'' hem de ''üzüldüm.''

Not -3- Yüklemler ile fiilimsiler birbirleriyle karıştırılmamalı. Fiilimsiler cümlenin başında ya da ortasında olabilir. Ancak yüklem sonda ise cümle, kurallı cümledir.

 Örnekler:

 1- Bana bağırmasına (fiilimsi)) anlam veremedim. (fiil)

 2- Pencereden bakar bakmaz (fiilimsi) babasını gördü. (fiil)

 Not -4- Kurallı cümleler olumlu ya da olumsuz olarak ikiye ayrılıyor. Kurallı - devrik ve eksiltili cümleleri belirleyen unsur, cümlenin anlamı değil yüklemin yeridir.

 Örnekler:

 1- Bu şehre her zaman gelmeliyiz. (Olumlu - Kurallı Cümle)

 2- Bu şehre bir daha asla gelmemeliyiz- (Olumsuz - Kurallı Cümle) 

 2- Devrik Cümle:

 Yüklemi sonda olmayan cümlelere devrik cümle denir. Yüklem cümlenin başında ya da ortasında yer alabilir.

 Yüklemin Cümlenin Başında Yer Aldığı Devrik Cümleler

 1- ''Annemdi'' beni tek arayıp soran.

 2- ''Silindi'' aklımdaki her hatıra.

 Yüklemin Cümlenin Ortasında Yer Aldığı Devrik Cümleler

 1- On yıl önce tren istasyonu ''varmış'' burada.

 2- Eskiden insanlar daha çok ''severmiş'' birbirini.

 Not: İsim - Fiil cümleleri hem devrik hem de kurallı olabilir.

 Örnekler:

 1- Bana bu güzel hediye gönderen Ahmet'ti. (Kurallı - İsim Cümlesi)

 2- Ahmet'ti, bana bu güzel hediyeyi gönderen. (Devrik - İsim Cümlesi)

 3- O gün peş peşe talihsiz olaylar yaşadık. (Kurallı - Fiil Cümlesi)

 4- O gün başımıza neler geldi neler! (Devrik - Fiil Cümlesi)

 3- Eksiltili Cümle:

 Yüklemi olmayan cümlelere eksiltili cümle denir. Anlam bakımından eksik kaldığı için bu ismi almıştır. Eksiltili cümlelerin sonuna nokta değil üç nokta konur. Kesik cümle adıyla da bilinir.

 Örnekler:

 1- Evden işe, işten eve...

 2- Dışarıda güneşli bir hava var, benim içimde hüzün...

 Not: Bazı cümlelerde yüklem düşebilir. Bu tür cümlelere de eksiltili cümle denir.

 Örnek: Ben Yalovalıyım. / Ben de...